Ο Δημήτρης Μητρόπουλος ήταν δεξιοτέχνης πιανίστας και, επίσης, από τους λίγους που έχουν την ικανότητα να παίζουν στο πιάνο κοντσέρτα διευθύνοντας ταυτόχρονα την ορχήστρα. Φαίνεται πως ο Δημήτρης Μητρόπουλος υπήρξε ο μόνος μουσικός στην ιστορία που μπόρεσε να παίξει και ταυτόχρονα να διευθύνει τόσο δύσκολα και περίπλοκα κοντσέρτα.
Γεννήθηκε στις Μαρτίου του 1896 στην Αθήνα, καταγόμενος από τη Μελισσόπετρα του νομού Αρκαδίας από την πλευρά του πατέρα του και από την Άνδρο από την πλευρά της μητέρας του.
Ο Δημήτρης Μητρόπουλος ήταν μοναδικός μαέστρος και άξιος συνθέτης. Υπό την πρώτη του ιδιότητα γνώρισε διεθνή φήμη κατακτώντας, μάλιστα, τη διεύθυνση της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Νέας Υόρκης, θέση από την οποία παραιτήθηκε το 1958, για να παραμείνει σ’ αυτήν ως μαέστρος.
Θαυμάστηκε ιδιαιτέρως και για τη δύναμη και την πρωτοτυπία των ερμηνειών του, ενώ η διευθυντική του τεχνική, κυρίως χωρίς χρήση μπαγκέτας, υπήρξε απόλυτα προσωπική και παραστατική, με εκφραστική χειρονομία. Ήταν φημισμένος για τη μοναδική του μνήμη -διηύθυνε πάντοτε, ακόμη και στις δοκιμές, χωρίς παρτιτούρα το ευρύτατο ρεπερτόριό του.
Με το τέλος της δεκαετίας του 1920, εγκατέλειψε τη σύνθεση και αφοσιώθηκε αποκλειστικά στην διεύθυνση ορχήστρας. Ο κατάλογος των έργων του αριθμεί 48 τίτλους (ανάμεσά τους έργα για ορχήστρα, μουσικής δωματίου, για πιάνο, για χορωδία, για τραγούδι και ορχήστρα, για τραγούδι και πιάνο, μία όπερα).
Στις 2 Νοεμβρίου του 1960, ο Δημήτρης Μητρόπουλος υπέστη καρδιακή προσβολή κατά τη διάρκεια δοκιμής της Τρίτης Συμφωνίας του Γκούσταβ Μάλερ με την ορχήστρα της Σκάλας του Μιλάνου. Πέθανε σε ηλικία 64 ετών με την μπαγκέτα στο χέρι.
Ο θάνατός του απασχόλησε τον διεθνή Τύπο με εκτεταμένα άρθρα. Η νεκρολογία των Τάιμς μιλούσε για την “εμπύρετον έντασιν” των ερμηνειών του, φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο εξέδιδαν ψηφίσματα, ενώ οι εκδηλώσεις πένθους συντηρήθηκαν πολλές ημέρες μετά τον θάνατό του.
Η σορός του, σύμφωνα με τη γραπτά εκφρασμένη επιθυμία του, αποτεφρώθηκε. Στις 6 Νοεμβρίου, η τέφρα του μεταφέρθηκε στην Αθήνα, όπου οι τοπικές αρχές και ο λαός αποχαιρέτησαν τον μεγάλο μαέστρο σε μια πένθιμη τελετή που έγινε το απόγευμα της ίδιας μέρας στο θέατρο Ηρώδου του Αττικού.
Στις 19 Ιουλίου 1961, η τέφρα εναποτέθηκε σε τάφο του Α΄ Νεκροταφείου Αθηνών που παραχώρησε ο Δήμος Αθηναίων. Το επιτάφιο μνημείο φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιάννης Παππάς.
Το 1996 εορτάστηκαν, με εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο, τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. Η επέτειος ετέθη υπό την αιγίδα της UNESCO, για να αποδοθεί η τιμή που αρμόζει σε έναν διεθνή καλλιτέχνη.
Το 2016 κυκλοφόρησε προς τιμήν του αναμνηστικό κέρμα των 2 ευρώ από την Ελληνική Δημοκρατία, για τα 120 χρόνια από τη γέννησή του.
