“Είναι επίσης κάποια πράγματα τα οποία δεν χρειάζεται να τα δεις, απλά τα νιώθεις με την καρδιά σου και τα βλέπεις με τα μάτια της ψυχής σου. “

 

Μάκη μίλησε μου για εσένα. Που μένεις, πόσο χρονών είσαι, πως είναι η ζωή σου στο νησί.
Ήρθα στον κόσμο στις 24 Μαρτίου του 1981 στο νησί της Σύρου, και από τότε ζω μόνιμα εκεί. Είμαι άνθρωπος που με διακρίνει η υπομονή, η επιμονή ώστε να επιτυγχάνω τους στόχους που βάζω,το πάθος μου για τη ζωή, η μεγάλη θέληση, η αισιοδοξία με την οποία βλέπω τα πράγματα. Εργάζομαι ως δημόσιος υπάλληλος κατέχοντας θέση προϊσταμένου στη γραμματεία του τμήματος τεχνικών έργων Κυκλάδων στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Έχω τελειώσει το τμήμα Δημόσιας Διοίκησης (Οικονομικό) του Παντείου Πανεπιστημίου.  Εδώ και έξι χρόνια έχω δεσμό με μία υπέροχη κοπέλα η οποία ζει μόνιμα στην Αθήνα. Έχουμε μία πολύ όμορφη σχέση, καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον, μας αρέσει να συζητάμε για διάφορα θέματα, επίσης μας αρέσει πάρα πολύ να διαβάζουμε μαζί βιβλία. Μου αρέσει πάρα πολύ να παρακολουθώ αθλητικά γεγονότα (κυρίως ποδόσφαιρο), ακούω πολύ μουσική (κυρίως ελληνική), παίζω κιθάρα και μου αρέσει να παίζω μουσική σαν DJ. Επίσης μου αρέσει να είμαι μαζί με την κοπέλα μου και με τους φίλους μου, να μοιραζόμαστε πράγματα και να διασκεδάζουμε πολύ.  Η ζωή στο νησί είναι αρκέτα καλή και καλύπτει τις βασικές μου ανάγκες. Υπάρχουν βέβαια διάφορες λειτουργικές δυσκολίες στην καθημερινότητα, αλλά οι συνθήκες ζωής είναι αρκετά καλές, και σαν μικρή κοινωνία που είναι η Σύρος γίνεται πιο προσιτή για εμένα.

 

Πότε ξεκίνησαν τα προβλήματα όρασης σου; Πόσο δύσκολο ήταν να προσαρμοστείς σε αυτό το δεδομένο και εσύ και η οικογένεια σου.
Τα προβλήματα με την όραση μου ξεκίνησαν στη βρεφική μου ηλικία. Η δική μου προσαρμογή δεν ήταν δύσκολη, καθώς σαν βρέφος που ήμουν δεν καταλάβαινα τι γινόταν, ενώ μεγαλώνοντας μεγάλωναν μαζί μου και τα διάφορα προβλήματα, οπότε τα θεωρούσα μέρος της καθημερινότητας μου. Για την οικογένεια μου ήταν πολύ πιο δύσκολο να αντιμετωπίσει τα νέα δεδομένα που παρουσιάζονταν συνεχώς. Αλλά με τη θέληση και την αγάπη τους για εμένα κατάφερναν να ξεπερνούν τις διάφορες δυσκολίες.

 

Υπέστης ρατσισμό από τα υπόλοιπα παιδιά;
Δεν μπορώ να πω κάτι τέτοιο, όχι. Δεν μου έχει μείνει δηλαδή κάποιο παιδικό τραύμα. Παρόλο που είχα πρόβλημα όρασης δεν ένιωθα μειονεκτικά απέναντι στα άλλα παιδιά. Συμμετείχα σε όλες τις δραστηριότητες και πιστεύω πως και εκείνα δεν μ έβλεπαν σαν ένα παιδί που έχει πρόβλημα και είναι στο περιθώριο. Εντάξει, αν κάποιο παιδί με είπε γυαλάκια η κάτι παρόμοιο δεν μπορώ να το θεωρήσω ρατσισμό.

 

Ποια η μεγαλύτερη δυσκολία που έχεις αντιμετωπίσει;
Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια έχω αντιμετωπίσει διάφορες δυσκολίες. Αλλά η μεγαλύτερη δυσκολία μου ήταν όταν στα δώδεκα μου χρόνια έκανα κάποιες επεμβάσεις μεταμόσχευσης κερατοειδούς οι οποίες δεν είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα, οπότε έχασα αρκετό μέρος της όρασης μου. Έπρεπε να προσαρμοστώ στα νέα δεδομένα. δεν άφησα όμως ποτέ τις καταστάσεις να με πάρουν από κάτω.

Ποια σου αίσθηση σε βοηθά να αντικαταστήσεις αυτό που χάνεις από την όραση;
Κάθε αίσθηση είναι μοναδική και δεν μπορεί να αντικατασταθεί με κάποια άλλη, αλλά στο βαθμό που μπορεί να γίνει αυτό, με βοηθά πάρα πολύ η αφή με την οποία μπορώ να αντιληφθώ πως είναι ένα αντικείμενο, ένας άνθρωπος ή κάτι άλλο, η ακοή που με βοηθά κυρίως να καταλαβαίνω τι γίνεται γύρω μου και να έχω την αίσθηση του χώρου στον οποίο βρίσκομαι.

 

“Είχα όρεξη και θέληση για ζωή, ήθελα να κάνω πολλά πράγματα, κι έτσι έβρισκα δύναμη και προχωρούσα. Ήταν μία πρόκληση για εμένα, ένας αγώνας στον οποίο ήθελα και θέλω πάντα να βγαίνω νικητής.”

 

 

Περιέγραψε μου μια όμορφη σου καλοκαιρινή μέρα;
Μία όμορφη μέρα όπως λένε από το πρωί φαίνεται. Ξεκινάει όμορφα όταν δεν πρέπει να ξυπνήσω το πρωί για δουλειά και να έχω όλο το χρόνο για να ασχοληθώ με αυτά που μου αρέσουν. Μία όμορφη μέρα αρχίζει μ ένα χαλαρό καφεδάκι με την κοπέλα μου, η με φίλους, συνεχίζεται σε κάποια παραλία για μπανάκι, ενώ το βράδυ έχει φαγητό σε ταβερνάκια και μετά ποτάκι σε κάποιο κλαμπ. Αυτη είναι μία πολύ ωραία καλοκαιρινή μέρα, με πολλή χαλάρωση, διασκέδαση και πολλές όμορφες στιγμές.

 

Μίλησε μου για την καθημερινότητα σου.
Το ότι δεν βλέπω δημιουργεί ορισμένες κυρίως λειτουργικές δυσκολίες, όπως το να μετακινηθώ, να μπορώ να αυτοεξυπηρετηθώ, τις οποίες όμως προσπαθώ να προσαρμόζω στα δικά μου δεδομένα, και να κάνω ευκολότερη την καθημερινότητα μου. Το πρόβλημα με την όραση μου είναι εκεί καθημερινά και με ακολουθεί, αλλά δεν το αφήνω να με επηρεάζει. Προσπαθώ να ζω μία φυσιολογική ζωή., Και μπορώ να πω ότι τα καταφέρνω σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Προσαρμόζοντας στα μέτρα μου τις καταστάσεις, ώστε να μπορώ να κάνω αυτά που θέλω, Όπως να μπορώ να δουλέυω, να ασχολούμαι με τις δραστηριότητες που μου αρέσουν.

 

Πως αντιλαμβάνεσαι τα χρώματα;
Είχα τη δυνατότητα μέχρι κάποια ηλικία να βλέπω αρκετά, οπότε έχω ακριβώς την αίσθηση για το πως είναι το κάθε χρώμα.

 

Πόσο σε έχει βοηθήσει στην καθημερινότητα σου η τεχνολογία;
Η τεχνολογία είναι ένας τομέας που εξελίσσεται μέρα με τη μέρα και με βοηθά πάρα πολύ στην καθημερινότητα μου. Για παράδειγμα με τα διάφορα προγράμματα ανάγνωσης οθόνης μπορώ να χειρίζομαι έναν υπολογιστή με τον οποίο έχω τη δυνατότητα να κάνω πολλά πράγματα, όπως να ενημερωθώ, να ψυχαγωγηθώ, να μπορώ να προσφέρω στην εργασία μου. Υπάρχουν επίσης και άλλα βοηθήματα π.χ. σταθερά και κινητά τηλέφωνα με διάφορες φωνές, ατζέντες ηχογράφησης φωνής, ρολόγια που μιλάνε και με διευκολύνουν σε κάποιες δραστηριότητες μου.

 

Τι θα ήθελες από τον κόσμο να σταματήσει να κάνει όσον αφορά την αντιμετώπιση τους στην ομάδα ανθρώπων που έχουν χάσει την όραση τους;
Όσο εμείς που έχουμε πρόβληματα όρασης αλλά και όλες οι υπόλοιπες κατηγορίες των ανθρώπων που έχουν κάποια ιδιαιτερότητα, είμαστε μέρος αυτής της κοινωνίας. Έχουμε κι εμείς δικαίωμα στη ζωή.

 

“Υπάρχουν κάποιοι που μας αντιμετωπίζουν ως κατώτερους ανθρώπους, που δεν μας σέβονται αρκετά. Δεν θέλουμε οίκτο και άσχημη αντιμετώπιση. Θέλουμε κατανόηση και σεβασμό. Για να μπορεί ο κάθε ένας απο εμάς παρά τις διάφορες λειτουργικές δυσκολίες που υπάρχουν να ζει όσο καλύτερα μπορεί.”

 

 

Η υπερπροστατευτική διάθεση της οικογένειάς ενός ανθρώπου που έχει χάσει την όραση του τελικά τον βοηθά ή του κόβει τα φτερά και δεν τον αφήνει να μάθει από μόνος του;
Σε αυτό παίζει μεγάλο ρόλο ο χαρακτήρας του καθενός. Υπάρχουν δύο κατηγορίες, στην πρώτη ανήκουν όσοι τους εξυπηρετεί αυτό οπότε φωλιάζουν εκεί και δεν κάνουν τίποτα, και στη δέυτερη στην οποία ανήκω κι εγώ όπου όσο υπερπροστατευτική κι αν είναι η οικογένεια, εάν έχεις τη διάθεση και τη θέληση να μάθεις και να κάνεις πράγματα, τότε δεν μπορεί να σε εμποδίσει κανένας και τίποτα. Δεν μπορεί κανένας να σου κόψει τα φτερά. Βρισκεις τη δύναμη που πιστεύω πως όλοι έχουμε μέσα μας, και απλά ανοίγεις τα φτερά σου και πετάς πολύ ψηλά.

 

Πες μου ένα πράγμα που δε μπορείς με τίποτα να περιγράψεις σε κάποιον που δεν έχει χάσει την όραση του?
Είναι δύσκολο να περιγράψω κάτι όπως το έχω φτιάξει εγώ στο μυαλό μου. Π.χ. μια σκηνή στην τηλεόραση, όπως τις εικόνες που φτιάχνω όταν παρακολουθώ έναν αγώνα. Επίσης είναι δύσκολο να περιγράψω ένα πρόσωπο, ένα τοπίο. Ακόμη πιο δύσκολο είναι να περιγράψω το πώς αντιλαμβάνομαι κάτι. Όπως το πώς μαθαίνω έναν χώρο και μπορώ να προσανατολίζομαι και να κινούμαι μόνος μου, Το πώς καταλαβαίνω τη διάθεση που έχει κάποιος και το ύφος στο πρόσωπο του όταν μου μιλάει.

 

Ζητάς να σου περιγράφουν αντικείμενα;
Ναι το ζητάω πολλές φορές. Προσπαθώ με την περιγραφή να φτιάχνω στο μυαλό μου εικόνες που να είναι όσο γίνεται πιο κοντά στην πραγματικότητα.
Ζητάω να μου περιγράφουν κυρίως αντικείμενα τα οποία δεν είναι εφικτό να αγγίξω, ανθρώπους, διάφορα τοπία, εικόνες στην τηλεόραση.

 

Είναι κάτι ανεξήγητο για εσένα;
Είναι κάποια πράγματα που συμβαίνουν και μου φαίνονται παράλογα, όχι όμως ανεξήγητα. Όλα τα πράγματα έχουν κάποια εξήγηση, άλλοτε λογική και άλλοτε όχι.

 

Λειτουργικά στην κοινωνία μας τι είναι αυτό που σε δυσκολεύει;
Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες είναι το να κινήθεις όταν είσαι έξω. Λόγω του ότι στην κοινωνία που ζούμε δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές και υπάρχει αρκετή έλλειψη σεβασμού, σε όλους σχεδον τους δρόμους υπάρχουν πολλά εμπόδια, όπως παρκαρισμένα αυτοκίνητα, διάφορα αντικείμενα από μαγαζιά, πολλές κακοτεχνίες στο έδαφος. Οπότε είναι πολύ δύσκολο για εμάς που έχουμε πρόβληματα όρασης αλλά και για τις υπόλοιπες ομάδες που έχουν κινητικά προβλήματα να κινούμαστε μόνοι μας με το λευκό μπαστούνι, όχι όμως ότι είναι και πολύ εύκολο να κινηθούμε ακόμη και όταν μας συνοδεύει κάποιος άλλος.

 

Ποια η εξέλιξη της ασθένειας σου με τα χρόνια;
Τα προβλήματα με την υγεία μου άρχισαν στη βρεφική μου ηλικία. Ξεκίνησαν όταν διαγνώστηκε ότι είχα όγκο στο μάτι, οπότε έκανα διάφορες επεμβάσεις και ακτινοβολίες για να το αντιμετωπίσω. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επηρεαστούν κάποια άλλα όργανα και να μην λειτουργούν σωστά, επηρεάζοντας πολύ την όραση μου. Κάπως έτσι πέρασαν τα πρώτα μου χρόνια. Αργότερα, περίπου στα δώδεκα μου έπρεπε να κάνω μεταμόσχευση κερατοειδούς, η οποία όμως δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Λόγω του ότι ήμουν σε ηλικία ανάπτυξης δεν μπορούσε ο οργανισμός μου να δεχθεί το μόσχευμα, οπότε υποβλήθηκα σε απανωτές επεμβάσεις. Το αποτέλεσμα όμως εξαιτίας του ότι είχε καταστραφεί ο δακρυγόνος αδένας από τις ακτινοβολίες ήταν να χάσω πολύ μεγάλο μέρος της όρασης μου. Στα είκοσι μου χρόνια έκανα ξανά μεταμόσχευση, η οποία και πάλι δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Μετά απο κάποιες επιπλοκές που υπήρξαν η όραση μου δεν είχε καμία βελτίωση. Μπορώ να βλέπω ελάχιστα όπως να ξεχωρίζω αν είναι μέρα η νύχτα ή να διακρίνω τα χρώματα αλλά σε πολύ μικρό βαθμό. Η ιατρική όμως κάνει συνεχώς βήματα και ελπίζω με κάποια νέα μέθοδο που έχει ανακαλυφθεί, στο άμεσο μέλλον να μπορέσει η όραση μου να βελτιωθεί σε κάποιο ικανοποιητικό βαθμό.

 

Πως φαντάζεσαι πως είναι το πιο αγαπημένο σου πρόσωπο;
Πολλά από τα αγαπημένα μου πρόσωπα είχα τη δυνατότητα και την τύχη να τα έχω δει και να έχω την εικόνα τους. Ένα αγαπημένο μου πρόσωπο όμως το οποίο δεν έχω δει ποτέ, είναι η κοπέλα μου.Τη φαντάζομαι πολύ όμορφη, με πολύ γλυκό πρόσωπο, χαμογελαστή, με υπέροχο και πολύ εκφραστικό βλέμμα. Είναι πολύ δύσκολο να πω όλα αυτά που θέλω με τις λέξεις. Στο μυαλό μου όμως έχω σχηματίσει μία τέλεια εικόνα.

 

Θα θυσίαζες κάτι για να μπορέσεις να αναστρέψεις το πρόβλημα της όρασής σου;
Εννοείται πως θα ήθελα να έχω την όραση μου, Έχω ζήσει πολλά πράγματα μέσα σε αυτά τα χρόνια, έχω ζήσει πολλές όμορφες και άσχημες στιγμές, έχω πολλές όμορφες και άσχημες εμπειρίες, κι έχω νιώσει πολύ δυνατά συναισθήματα. Η ζωή όμως μας δίνει κάποια δεδομένα κι εμείς πρέπει να πορευόμαστε με αυτά. Όχι λοιπόν, δεν θα θυσίαζα κάτι απο αυτά για να αναστρέψω αυτή την κατάσταση.

 

Τι σε έκανε τελευταία να συγκινηθείς;
Είμαι πολύ τυχερός γιατί υπάρχουν δίπλα μου άνθρωποι όπως η οικογένεια μου, η κοπέλα μου, οι φίλοι μου, οι οποίοι καθημερινά μου δίνουν πολύ αγαπη, και κάνουν συνεχώς πράγματα που με βοηθούν σε διάφορους τομείς της ζωής μου. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμένα και με συγκινεί ιδιαίτερα. Μπορεί να ακούγεται απλό αλλά είναι πολύ σημαντικό γιατί δεν είναι δεδομένο για κανέναν από εμάς.

 

Ποιο το ομορφότερο πράγμα που έχεις ακούσει;
Είναι πολλά τα όμορφα πράγματα που έχω ακούσει όλα αυτά τα χρόνια. Από δικούς μου ανθρώπους, απο την οικογένεια μου, την κοπέλα μου, τους φίλους μου, αλλά και από αγνώστους. Όπως πολλά μπράβο για κάποια πράγματα που έχω κάνει στη ζωή μου, για τη δύναμη που έχω μέσα μου, και αντιμετωπίζω τις διάφορες δυσκολίες, για τη θέληση που έχω για ζωή, γενικά για το πως αντιλαμβάνομαι τα πράγματα. Είναι κάποια πράγματα που για τους άλλους φαίνονται δύσκολα, για εμένα όμως είναι η ζωή μου, είναι η καθημερινότητα μου.

 

Αγαπημένη σου ταινία και τραγούδι;
Από ταινίες δεν έχω ιδέα, δεν είμαι fun του κινηματογράφου. Με την κοπέλα μου ορισμένες φορές παρακολουθούμε κάποιες ελληνικές σειρές. Είναι άλλωστε και δύσκολο λειτουργικά να παρακολουθώ ειδικά ξένες ταινίες, αλλά δεν με πειράζει καθόλου. Με τη μουσική έχω άριστη σχέση, μου αρέσει πάρα πολύ η λαϊκή και ελαφρολαϊκή μουσική. Εχω μεγάλη αδυναμία στον Πασχάλη Τερζή και το αγαπημένο μου τραγούδι είναι το “Στα υπόγεια είναι η θέα”.

 

 

“Αντλώ δύναμη από τους αγαπημένους μου ανθρώπους, από την πίστη μου στο Θεό, αλλά και από τον εαυτό μου. Οι διάφορες δυσκολίες πολλές φορές μας βοηθούν να γίνόμαστε πιο δυνατοί. Δεν πρέπει όμως να τα παρατάμε ποτέ. Πρέπει να πιστέυουμε στον εαυτό μας και να βγάζουμε από μέσα μας όλη μας τη δύναμη. Όταν το κάνουμε αυτό πιστεύω πως όλα γίνονται πολύ πιο εύκολα.”

 

 

Έχεις ταξιδέψει;
Δεν έχω ταξιδέψει σε πολλά μέρη, αλλά έχω ταξιδέψει αρκετά. Μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια. Έχω πάει στο Λονδίνο περισσότερες από τριάντα φορές, το οποίο αν και όλες αυτές το επισκέφθηκα για το θέμα της όρασης μου και όχι για αναψυχή, το λατρεύω και μου αρέσει πάρα πολύ. Έχω ταξιδέψει στη Θεσσαλονίκη την οποία ερωτεύτηκα αμέσως. Αλλά φυσικά τα τελευταία χρόνια αγαπημένος μου προορισμός είναι η Αθήνα την οποία επισκέπτομαι συχνά για να βλέπω την κοπέλα μου.

 

Πιστεύεις στον Θεό;
Δεν πηγαίνω και κάθε Κυριακή στην εκκλησία, αλλά ναι, πιστεύω πολύ στον Θεό. Μέσα από την πίστη μου αντλώ δύναμη και κουράγιο για να συνεχίζω καθημερινά να αγωνίζομαι.

 

Του ζητάω να ρίξει μία ευχή στα αστέρια χωρίς να έχω τη παραμικρή ιδέα για το τι θα απαντήσει. Όσο τετριμμένο κι αν είναι, απαντάει,νομίζω ότι είναι το πιο σημαντικό. Να είμαστε καλά, να έχουμε την υγεία μας. Διώτι αν την έχουμε τότε όλα τα άλλα μπορούν να πραγματοποιηθούν. Όταν τον ρωτώ αν νιώθει ελεύθερος να κάνει αυτά που αγαπά, απαντά αμέσως πως ποτέ δεν ένιωσε περιορισμό να πραγματοποιήσει τα όνειρα του παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν. Γιατί η ευτυχία είναι θέμα επιλογής τελικά.

 

Για το τέλος, αφήνω τις τελευταίες λέξεις στην κοπέλα του Μάκη, τον άνθρωπο του, που μας αφήνει μέσα από τα δικά της μάτια να δούμε αυτό το υπέροχο πλάσμα με την τεράστια δύναμη ψυχής που χαρίζει απλόχερα σε όποιον τον συναντά χαμόγελα και αγάπη.
“Ο Μάκης μπήκε στη ζωή μου έξι χρόνια πριν και παρότι είμαστε εντελώς διαφορετικοί σαν άνθρωποι, γίναμε σχεδόν αμέσως ζευγάρι και γεννήθηκε μια υπέροχη σχέση! Ο Μάκης «είδε» την ουσία και την αλήθεια μου με τα μάτια της καρδιάς του και με αγάπησε γι αυτό που πραγματικά είμαι. Ο Μάκης είναι ένας άνθρωπος με απίστευτα θετική ενέργεια και φοβερό χιούμορ, η ψυχή της παρέας, αθεράπευτα αισιόδοξος και γεμάτος πάθος για τη ζωή. Αντιμετωπίζει τα πάντα με ψυχραιμία, γενναιότητα και αξιοθαύμαστη υπομονή. Ιδιαίτερα ευφυής και προσγειωμένος, με πείσμα, θέληση και επιμονή προκειμένου να πετύχει τους στόχους του. Είναι ο πιο αξιοπρεπής και περήφανος (με την καλή έννοια) άνθρωπος που έχω γνωρίσει. Αν κάτι απεχθάνεται σ’ αυτή τη ζωή, είναι η γκρίνια και η μιζέρια! Συνδυάζει την πολύπλευρη προσωπικότητά του με μια αφοπλιστική απλότητα και ειλικρίνεια που σε κερδίζει αμέσως! Δεν θα σταθώ σε ασήμαντες λεπτομέρειες, όπως το ότι δεν βλέπει! Καταρχάς, βλέπει πολύ περισσότερα από πολλούς άλλους…Και, πιστέψτε με, ποτέ δεν έχω διασκεδάσει, δεν έχω γελάσει περισσότερο. Εξάλλου, είμαι άνθρωπος της ουσίας, το ίδιο και ο Μάκης. Να μην ξεχνάμε πως όλοι μας κουβαλάμε τα «θέματά μας», τις «βαλίτσες μας»…Με τον συγκεκριμένο άνθρωπο, μόνο η μετακίνηση είναι ένα θέμα, γιατί, πώς να το κάνουμε, στην Ελλάδα ζούμε! Τώρα βέβαια που το σκέφτομαι, μήπως εγώ που ζαλίζομαι με το παραμικρό, έχω μεγαλύτερο πρόβλημα; Οι «βαλίτσες» που λέγαμε!… Για μένα, τα πράγματα είναι απλά. Όλοι είμαστε μοναδικοί και ξεχωριστοί. Όλοι είμαστε ίσοι. Όλοι είμαστε πλάσματα του Θεού. Και μετά είναι το μαγικό συστατικό της αγάπης. Όταν αγαπάς αληθινά, τα δύσκολα γίνονται εύκολα, τα εμπόδια γίνονται αόρατα, τα πάντα είναι δυνατά. Αν σέβεσαι τον εαυτό σου, τότε σέβεσαι και τον άλλο, τις όποιες ανάγκες και ιδιαιτερότητές του, όπως σε σέβεται κι εκείνος. Τόσο απλά! “

Ειρήνη