Χρυσούλα Κεχαγιόγλου – Η Κέλτικη μουσική ήταν ένας έρωτας με την πρώτη ματιά
Η ομάδα διοργάνωσης του Κέλτικου Φεστιβάλ Αθηνών επιστρέφει και φέτος για να μοιραστεί ακόμα μια φορά την αγάπη της για τον κέλτικο πολιτισμό!
Λίγο πριν την έναρξη του Φεστιβάλ για 7η χρονιά, συναντήσαμε την Χρυσούλα Κεχαγιόγλου και ζητήσαμε να μας συστήσει καλύτερα, ένα είδος μουσικής που πολλοί ακούμε αλλά ελάχιστοι γνωρίζουμε κάτι παραπάνω..
Οργανώνετε ένα κέλτικο φεστιβάλ στην Αθήνα, από το 2012. Αν υποθέσουμε ότι κάποιος δεν ξέρει τίποτα για τους Κέλτες, τι θα χρειαζόταν να μάθει σχετικά με αυτούς;
Κέλτες είναι οι τρελοί Γαλάτες του Αστερίξ! Πέραν της πλάκας, οι Κέλτες ανήκουν στα Ινδοευρωπαϊκά φύλα που ζούσαν από την προ Χριστού εποχή στην περιοχή Γαλικία της Ισπανίας, στη Βρετάνη της Γαλλίας, στο Isle of Man (όπου Man δε σημαίνει “άνθρωπος” αλλά “βουνό” στη γλώσσα τους), στη Σκωτία, την Ουαλία και την Ιρλανδία.
Οι κέλτικοι πληθυσμοί που υπάρχουν σήμερα βρίσκονται στις ίδιες περιοχές, αλλά και στον Καναδά, την Αμερική και την Αυστραλία, όπου μετανάστευσαν ή εξορίστηκαν και όπου δημιούργησαν κέλτικη μουσική μπολιασμένη με άλλα μουσικά ιδιώματα και ανέπτυξαν δικό τους ύφος.
Έχουν δική τους γλώσσα; Πρόκειται για μια ζωντανή γλώσσα; Παίζει ρόλο η διαφορετική γλώσσα και η εκφορά της στα τραγούδια;
Οι Κέλτες έχουν δική τους γλώσσα με κοινή καταγωγή, αλλά κάθε περιοχή έχει τη δική της διάλεκτο. Μόνο η Ιρλανδία έχει τρεις διαλέκτους που είναι ζωντανές και χρησιμοποιούνται! Η διάλεκτος κάθε τραγουδιού μπορεί να δώσει σε ένα εξασκημένο αυτί όλα τα στοιχεία που χρειάζεται για να καταλάβει από πού προέρχεται ένα τραγούδι! Υπάρχουν μεγάλες διαφορές από τόπο σε τόπο και αυτό είναι και μεγάλο μέρος της μαγείας της κουλτούρας αυτής! Στο Φεστιβάλ θα ακούσετε ιδιώματα κυρίως της Ιρλανδίας, της Σκωτίας και της Βρετάνης. Επίσης, θα πάρετε μια ιδέα για τη μεσαιωνική μορφή της Κέλτικης μουσικής!
Γιατί θα έπρεπε να υπάρχει ένα φεστιβάλ κελτικής μουσικής στην Ελλάδα; Πώς προέκυψε η ιδέα για κάτι τέτοιο;
Η ιδέα προέκυψε σε μορφή πρόκλησης μετά την κυκλοφορία του πρώτου δίσκου του σχήματος Ιέρνις (του σχήματος με το οποίο εμφανίζομαι κι εγώ) το 2012. Αναρωτιόμασταν ποιον μπορεί να αφορά αυτός ο δίσκος, πόσο περιορισμένο είναι στ’ αλήθεια το κοινό σε είδη μουσικής που δεν παρουσιάζονται στις τηλεοράσεις και στα ΜΜΕ και συνειδητοποιήσαμε ότι δεν είχαμε εικόνα. Εγώ, ως πρακτικός άνθρωπος, ήθελα να δω αν αυτό τελικά ισχύει ή απλά υποτιμούμε τον κόσμο και τη δυναμική μας και πρότεινα τη διοργάνωση ενός Φεστιβάλ. Προέκυψε ότι, όντως, υποτιμούσαμε τόσο εμάς όσο και τον κόσμο. Ήταν εκεί και ήταν έτοιμος να δώσει ένα πολύ δυναμικό παρόν, μόλις του δώσαμε την ευκαιρία!
Πως προέκυψε η σχέση η δική σου με αυτή τη μουσική;
Η σχέση μου με αυτή τη μουσική προέκυψε όπως προκύπτουν συνήθως οι μεγάλοι έρωτες: τυχαία! Η αλήθεια είναι ότι έχω μεγαλώσει ακούγοντας folk μουσική, η Joan Baez είναι από τις πρώτες φωνές που άκουσα στη ζωή μου, τρελαινόμουν για το Bob Dylan… Δεν είχα, όμως, ποτέ ενδιαφερθεί για την “πηγή” της μουσικής τους, δηλαδή την κέλτικη παραδοσιακή μουσική. Κάποια στιγμή, οι αδερφοί Γαλιάτσοι, τα ιδρυτικά μέλη των Ιέρνις, έκαναν ηχογραφήσεις ρεμπέτικης μουσικής, στις οποίες συμμετείχα, και θεώρησαν ότι το χρώμα μου ταιριάζει και στα κέλτικα. Είπαμε να δοκιμάσουμε. Ήταν ένας έρωτας με την πρώτη ματιά, που μετράει ήδη 8 χρόνια!
Τι αισθάνεσαι όταν τραγουδάς τα Κέλτικα;
Όταν τραγουδάω κέλτικα τραγούδια, αισθάνομαι ότι μοιράζομαι τη ζωή μου με μακρινούς μου συγγενείς που μιλούν μια άλλη γλώσσα. Είναι πολύ παράξενη αίσθηση, ηρεμιστική και πολύ έντονη ταυτόχρονα!
Γίνονται και σε άλλα μέρη στην Ελλάδα φεστιβάλ κέλτικης μουσικής;
Στην Αθήνα υπάρχουν άλλα δυο σχετικά Φεστιβάλ, το ΦantastiCon και το Will o’ Wisps . Τα τελευταία χρόνια οργανώνονται Φεστιβάλ και στα Γρεβενά, κάθε χρόνο με αφορμή την ημέρα του Αγίου Πατρικιου, στους Παξούς υπάρχει τα καλοκαίρια το irish Wings Festival και υπάρχουν και διάφορα Φεστιβάλ Μεσαιωνικής Μουσικής στα οποία η κέλτικη παράδοση είναι πολύ έντονη.
Σε τι οφείλεται η αυξανόμενη δημοτικότητα αυτής της μουσικής;
Οι παράγοντες είναι ένας συνδυασμός τύχης και σκληρής δουλειάς των ανθρώπων που ασχολούνται με το είδος. Η τύχη έγκειται στο ότι τελευταία έχει παρατηρηθεί μια αυξανόμενη επιτυχία σε σειρές εποχής ή/και φαντασίας, όπως είναι το Game of Thrones, οι ταινίες του Harry Potter, ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, σειρές και ταινίας στις οποίες η επιρροή της Κέλτικης μυθολογίας και μουσικής είναι πολύ εμφανείς. Αυτό προσέλκυσε κόσμο όλων των ηλικιών.
Η σκληρή δουλειά έγκειται στην υπευθυνότητα και την αγάπη με την οποία ασχολούνται τα ελληνικά σχήματα με την κέλτικη μουσική. Το επίπεδο των συγκροτημάτων, όπως θα δείτε και στο Φεστιβάλ, είναι εξαιρετικό! Το κοινό, επίσης, έρχεται με τις κεραίες του πολύ ανοιχτές, συγκινείται από την κοινή θεματολογία των τραγουδιών, που μιλούν για την αγάπη, τη μετανάστευση, την ξενιτειά, αλλά ταυτόχρονα ξεσηκώνεται κι από τους γρήγορους χορευτικούς ρυθμούς και τα περίεργα όργανα που ακούει!
Ποια είναι, αλήθεια, τα όργανα που συναντάμε σε αυτή τη μουσική;
Τα όργανα που χρησιμοποιούν οι Κέλτες διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή που ζουν, αλλά σε γενικές γραμμές έχουν βιολιά, μαντολίνα, ξύλινα φλάουτα και μικρές φλογέρες, γκάιντες διαφόρων ειδών και, τα τελευταία χρόνια και… Ιρλανδέζικα μπουζούκια! Στο Φεστιβάλ θα δείτε όργανα που δεν έχετε ξαναδεί, όπως nyckelharpa από τη Λαμπρινη Γιώτη, Ullian Pipe από τον Scott Μαυρουδή, κλπ. Θα δούμε, όμως, και όργανα που ξέρουμε παιγμένα διαφορετικά, όπως το ελληνικότατο λαούτο που παίζει η Ειρήνη Τριανταφυλλίδη από το γυναικείο σχήμα Noriana ή η κρητική λύρα του Κώστα Κυριτσάκη από τους Tir Fada.
Φέτος έχετε κι έναν πολυβραβευμένο καλεσμένο!
Φέτος είναι η πρώτη φορά που έχουμε καλεσμένο και ξεκινήσαμε με ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα στο χώρο, παγκοσμίως, τον Andy Irvine. O Irvine τιμήθηκε το 2018 στα RTÉ Radio 1 Folk Awards για τη συνολική του προσφορά στην Ιρλανδική παραδοσιακή μουσική. Πρωτοήρθε σε επαφή με το ελληνικό μπουζούκι τη δεκαετία του ‘60 μέσω του Johnny Moynihan, με τον οποίον είχαν τη θρυλική μπάντα Sweeney’s Men. Ο Moynihan επέστρεψε από την Ελλάδα φέρνοντας μαζί του ένα τετράχορδο μπουζούκι (αυτό που εισήγαγε ο Χιώτης στην ελληνική μουσική) και ο Irvine άρχισε να πειραματίζεται και να εξελίσσει τόσο το όργανο, που πια έχει άλλη μορφή από το δικό μας, όσο και τον τόπο κουρδίσματος και παιξίματος. Θα δείτε την τελική του μορφή στο Φεστιβάλ, τόσο στους Ιέρνις, όσο και στη συναυλία που δίνει ο ίδιος στις 30 Σεπτέμβρη!
Έχει κανείς τη δυνατότητα να εκπαιδευτεί πάνω στην Κέλτικη μουσική στην Ελλάδα;
Έχουμε την τιμή να συνεργαζόμαστε με έναν από τους ελάχιστους ανθρώπους στην Ελλάδα που έχουν μελετήσει τόσο επισταμένα αυτή τη μουσική! Η Λαμπρινή Γιώτη, από την αρχή μέσα στην επιτροπή διοργάνωσης, από το 2010 παραδίδει σεμινάρια στο Ιρλανδικό, Σκωτσεζικο και Σκανδιναβικο παραδοσιακό τραγούδι. Μέσα από τα σεμινάρια,έχει ιδρυθεί και η πρώτη Γαέλικη Σκανδιναβική χορωδία στη Μεσόγειο, η οποία ανοίγει το Φεστιβάλ την Παρασκευή 27/09.
Ποια είναι τα όνειρα της οργανωτικής ομάδας για αυτό το Φεστιβάλ;
Αρχικά, επιθυμούμε να συνεχίσει να μεγαλώνει, τόσο από άποψη συμμετεχόντων, όσο και από άποψη κοινού. Θα θέλαμε αργότερα να μπορέσει να ενσωματώνει όλο και περισσότερες μίξεις Κέλτικης με Ελληνική μουσική, να αποκτήσει την υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης και – γιατί όχι; – να αρχίσει να “εξάγει” συγκροτήματα και μουσικούς στο εξωτερικό!
Λεπτομέρειες για το φεστιβάλ πατήστε εδώ
Φωτογραφίες: Leonidas Vassilopoulos