“Αντίο Βερολίνο” της Μαργαρίτας Δαλαμάγκα-Καλογήρου από την ομότιτλη σειρά διηγημάτων του Κρίστοφερ Ίσεργουντ, σκηνοθεσία: Σταμάτης Μπαντούνας, πρωταγωνιστύν: Χάρης Ηλιάδης, Μάρδη Μηλιαρά, Κωνσταντίνος Τσιούγκος, Αιλιάνα Μαρκάκη, Γιώργος Ζώης, Αθηνά Μαυρομάτη.
Σπουδαγμένος, ανήσυχος και διψασμένος για νέες εμπειρίες, μακριά από την αποστειρωμένη κοινωνία της Μεγάλης Βρετανίας, ο νεαρός συγγραφέας Κρίστοφερ Ίσεργουντ, αφήνει πίσω του την αριστοκρατική ζωή της οικογενείας του για το πιο απελευθερωμένο Βερολίνο, που στα μάτια του υπόσχεται ευκαιρίες και απολαύσεις απαγορευμένες κοντά στο σπιτικό του. Μόνο που έχουν ξεκινήσει ήδη τα χρόνια του ’30 και η άνοδος του φασισμού κατασπαράσσει τα όνειρα και την αθωότητα τόσο του ίδιου όσο και των ανθρώπων που γνώρισε και αγάπησε εκεί.
Είναι μια καλή σαιζόν για την “παρέα” του θεάτρου “Αγγέλων Βήμα” η φετινή και το λέω με σιγουριά. Κλείνοντας τα 18 του χρόνια και γιορτάζοντας το τέλος της εφηβείας με τον κύκλο παραστάσεων “Ενηλικιωνόμαστε με Κλασικούς”, οι άνθρωποι του κομψά φιλόξενου και ανήσυχου αυτού χώρου στέγασαν τα θεατρικά τους όνειρα μέσα στις σελίδες κλασικών βιβλίων, που το κάθε ένα από αυτά σηματοδότησε τον χρόνο και τον τόπο του.
Έτσι, μετά τον κυριολεκτικά “Υπέροχο Γκάτσμπυ” και το σπαρακτικό “Ανατολικά της Εδέμ”, είχα τη χαρά να παρακολουθήσω τη σκηνική μεταμόρφωση ενός ακόμη βιβλίου, αυτή τη φορά με την υπογραφή του διηγηματογράφου Κρίστοφερ Ίσεργουντ. Η ανθολογία με τον γενικό τίτλο “Αντίο Βερολίνο” μετατρέπεται σε ένα ανθρωποκεντρικό και ιδιαίτερα συγκινητικό δράμα μιας παρέας νέων ανθρώπων και ταυτόχρονα σε καθρέφτη -του τέλους- μιας ολόκληρης εποχής.
Ο Κρίστοφερ ταξιδεύει στο Βερολίνο, γνωρίζει τον νέο του κολλητό, τον Φριτς, μέσα από αυτόν τη βρετανίδα τραγουδίστρια Σάλλυ Μπόουλς (ναι, ναι, αυτήν του “Καμπαρέ”), την εύθραυστη Νατάλια, τον Κλάιβ, έναν σαγηνευτικό αμερικανό παραγωγό και την φρόυλάιν Σραίντερ, τη σπιτονοικοκυρά του που αρχικά τον αγκαλιάζει με μητρική στοργή. Η πρώτη αθωότητα όμως μαζί με την ανεμελιά της νιότης βυθίζονται πολύ γρήγορα στο σκοτάδι ενός κινδύνου που από τις σκιές όπου αρχικά παραμόνευε αρχίζει σταδιακά να απλώνεται επάνω από την πόλη, σε ολόκληρη τη χώρα και από εκεί παντού στην Ευρώπη. Η Γερμανία έχει εισέλθει σε μια περίοδο βίαιης ανθρωποφαγίας η οποία πλέον κάνει μετάσταση σαν καρκίνος, κατατρώγοντας όλους όσους προσβάλλει.
Και κάπως έτσι, οι ιστορίες του Ίσεργουντ ζωντανεύουν στη σκηνή του “Αγγέλων Βήμα” σαν ένα γοητευτικό σήριαλ εποχής του BBC, από αυτά τα ακαταμάχητα δράματα δωματίου που ο βρετανός βασιλιάς γύριζε μέχρι και τα τέλη του προηγούμενου αιώνα, αποδίδοντας στο έπακρο την ατμόσφαιρα, τον λόγο και την ουσία του λογοτεχνικού κειμένου που διασκεύαζε. Αυτό ένιωσα και αυτό εισέπραξα από τα πρώτα κιόλας λεπτά της παράστασης, προτού καν περάσουμε στην αίθουσα.
Η συναρπαστική είσοδος-έκπληξη του εξαιρετικού Χάρη Ηλιάδη που υποδύεται τον Κρίστοφερ Ίσεργουντ, ορίζει εξ αρχής το στίγμα και τον τόνο της παράστασης καθώς σε βυθίζει απ’ ευθείας στο σύμπαν της. Με παράστημα υπέροχο και συμπεριφορά βρετανού ευγενή τόσο σε έκφραση και κινησιολογία όσο και σε εκφορά λόγου, μέσα στο κομψό κουστούμι του (Σταμάτης Μπαντούνας, Αγγελική Δημητροπούλου), ο Χάρης Ηλιάδης μεταμορφώνεται στον ρομαντικά αφελή Κρίστοφερ που ανακαλύπτει το Βερολίνο και τη νέα του ζωή με παιδικό ενθουσιασμό και μαζί με λογοτεχνική αισιοδοξία.
Κι όταν η παράσταση που με όραμα και φροντίδα έστησε ο Σταμάτης Μπαντούνας μεταφέρεται στον κομψά λειτουργικό και ατμοσφαιρικό χώρο της (σκηνικά: Ανδρονίκη Αβδελιώτη, φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης), τότε μεταφέρεσαι στο Βερολίνο των αρχών του ’30, ιδωμένο μέσα από τη βρετανική “ματιά” του Ίσεργουντ, ο οποίος φιλτράρει ανθρώπους και γεγονότα στην προσωπική, καλοπροαίρετη και ρομαντική αφήγησή του.
Οικοδεσπότης μας και ξεναγός μας, ο υπέροχα επιβλητικός μα και με ερμηνευτική συστολή Κρίστοφερ Ίσεργουντ του Χάρη Ηλιάδη κυριαρχεί στη σκηνή, συνθέτει αποσπάσματα και γεγονότα και ξεδιπλώνει βήμα-βήμα την ιστορία της ζωής του και των ανθρώπων με τους οποίους τη μοιράστηκε. Χαριτωμένος σίφουνας με γλώσσα ροδάνι αλλά και με συγκινητικές συναισθηματικές μεταβάσεις, η Μάρδη Μηλιαρά γίνεται η ντοκυμανταιρίστικης αληθοφάνειας εκδοχή της πραγματικής Σάλλυ Μπόουλς προτού τη γνωρίσουμε στην εκτυφλωτική ματιά του “Καμπαρέ” (το οποίο άλλωστε έχει τις ρίζες του στα διηγήματα του Ίσεργουντ).
Κοριτσίστικα αφελής, φωνακλού και με πλήρη άγνοια κινδύνου, η Σάλλυ βυθίζεται σταδιακά στην επίγνωση της προδοσίας, της εγκατάλειψης και της μοναξιάς που πηγάζει από τον φόβο της. Είτε τραγουδώντας στο μικρόφωνο του καμπαρέ όπου εργάζεται (μετά τον “Γκάτσμπυ», για ακόμη μία φορά φέτος ο Φάνης Κακοσαίος γράφει υπέροχες πρωτότυπες μουσικές για την παράσταση), είτε χαμένη στην ουτοπία των απραγματοποίητων υποσχέσεων, η Μάρδη Μηλιαρά γνωρίζει πώς να τραβά το φως των προβολέων, την ίδια στιγμή που λάμπει σπαρακτικά αυτόφωτη.
Την ίδια εφηβική και αγνή σχεδόν αθωότητα μοιράζονται στις φροντισμένες ερμηνείες τους ο Κωνσταντίνος Τσιούγκος και η Αιλιάνα Μαρκάκη, στους ρόλους του Φριτς και της Νατάλια αντίστοιχα, του ερωτευμένου ζευγαριού που ο φόβος τρέπει σε φυγή.
Παραληρηματικά Αμερικανός, θρασύτατα γοητευτικός και ελεγχόμενα στιβαρός σε κάθε λέξη της εκρηκτικής ερμηνείας του, ο Γιώργος Ζώης είναι ο υποσχόμενος το όνειρο Κλάιβ, ο παραγωγός που προσφέρει την ελπίδα, τη χλιδή και την ανεμελιά που στο τέλος νιώθουμε πως πλημμυρίζει κι εμάς που τον παρακολουθούμε. Last but not least, η Αθηνά Μαυρομάτη αποδίδει μια υπέροχη φρόυλάιν Σραίντερ, τη σπιτονοικοκυρά-“μαμά” που όμως υποκύπτει στον φόβο και στο σκοτάδι που έπεται.
Αυτό ακριβώς είναι η παράσταση του “Αντίο Βερολίνο”, μια λαμπερή υπόσχεση ελπίδας μέσα στο σκοτάδι, ένα διάλειμμα στη φρίκη και ένα όνειρο που πάλεψε να μείνει ζωντανό προτού το διακόψει η βία της πραγματικότητας. Με αισθητική, ψυχή και κάμποσο ακατέργαστο (ανεπιτήδευτο) ταλέντο, βουτά με ανθρωπιά, με τόλμη και γνώση στο σύμπαν της, παίρνοντας μαζί του κι εμάς, σε αυτό το όνειρο που τόλμησαν να διεκδικήσουν ο Κρίστοφερ, η Σάλλυ, ο Φριτς και η Νατάλια, κι ας κράτησε όλο μαζί τόσο λίγο.
Δεν σας κρύβω πως ήθελα περισσότερο όταν τελείωσε και το διαμέρισμα στο Βερολίνο έμεινε άδειο και σκοτεινό, βορρά στις στρατιές των Ναζί και στη σκιά που απλώνουν. Δυστυχώς, όμως, τα όνειρα και οι στιγμές ευτυχίας δεν κρατούν ποτέ για πολύ.
• Αγγέλων Βήμα- Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια
Παραστάσεις: Τετάρτη στις 20:00, Πέμπτη στις 21:00.
