Το Πεδίον του Άρεως είναι ένα από τα μεγαλύτερα δημόσια άλση της Αθήνας, γύρω από το οποίο υφίσταται και η ομώνυμη συνοικία της Αθήνας. Το άλσος του Πεδίου του Άρεως σχεδιάστηκε το 1934 με σκοπό να τιμηθούν οι Ήρωες της Επανάστασης του 1821, γι΄ αυτό και είναι διακοσμημένο με τις μαρμάρινες προτομές των 21 ηρώων κατά μήκος της λεγόμενης οδού Αγωνιστών του 21.

Το 1927 ο χώρος αυτός, που από την εποχή του Όθωνα ήταν ο κύριος τόπος αναψυχής των Αθηναίων, παραχωρήθηκε στην ιδρυθείσα τότε “Επιτροπή Δημοσίων Κήπων και Δενδροστοιχιών Αθηνών” με σκοπό την μεταβολή του σε άλσος, όπως ο τότε Εθνικός κήπος. Η Επιτροπή όμως εκείνη με πρόεδρο τον Π. Καλλιγά φρόντισε πρώτα να βελτιώσει τον κήπο του Θησείου, και τον Εθνικό κήπο, με συνέπεια, έξι χρόνια μετά, το 1933, με τους μικρούς πόρους που διέθετε απεφάσισε να κάνει την έναρξη εργασιών ανάπλασης και δενδροφύτευσης, με ανυπέρβλητα τότε αφενός διοικητικά εμπόδια, αφετέρου και μεγάλης έλλειψης χρημάτων, για την συνέχιση του έργου.

Το Πεδίον του Άρεως είναι το μεγαλύτερο πάρκο της πρωτεύουσας αποτελούμενο απο 230 στρέμματα και περιβάλλεται από τις οδούς Λ. Αλεξάνδρας και Μαυροματαίων, Ευελπίδων και Μπούσγου. Κύρια είσοδος του πάρκου είναι αυτή στην τομή των οδών Αλεξάνδρας και Μαυροματαίων, ωστόσο υπάρχουν είσοδοι και από τις άλλες οδούς που το περικλείνουν. Η ονομασία του Άλσους σχετίζεται με τα στρατιωτικά γυμνάσια που γίνονταν την περίοδο του Όθωνα μπροστά από τον Ναό των Ταξιαρχών από το λατινικό «Campus Martius».

 

 

→Δεκέμβριος 1916: Στο Πεδίον του Άρεως  γράφετε μια μελανή σελίδα της πολύπαθης ιστορίας μας. Στο αποκορύφωμα του εθνικού Διχασμού, η αντιβενιζελική παράταξη, πρωτοστατούσης της Εκκλησίας, καλούσε το λαό να ρίξει τον «λίθο του αναθέματος» κατά του Βενιζέλου. Εκεί, όπου σήμερα βρίσκεται το άγαλμα της Αθηνάς, ο κάθε διαδηλωτής ρίχνει μία πέτρα και επαναλαμβάνει την κατάρα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών, Θεόκλητου: «Κατά Ελευθερίου Βενιζέλου φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την βασιλείαν και την πατρίδα, ανάθεμα έστω».

 

 

 

Αγάλματα – Μνημεία – Θέατρα στο Πεδίον του Άρεως
→Στην κεντρική είσοδο βρίσκεται ο ανδριάντας του Κωνσταντίνου του Α’ έφιππου.
→Στην πλευρά της Λ. Αλεξάνδρας συναντάμε το άγαλμα της Θεάς Αθηνάς, υπάρχουν επίσης μνημεία για τον Ιερό Λόχο, τους Άγγλους, Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς πεσόντες.
→Ιδιαίτερη σημασία έχει το μνημείο του Αλέξανδρου Υψηλάντη, στο οποίο μάλιστα έχουν αποτεθεί και τα οστά του.
→Στην πλατεία του Ναού των Ταξιαρχών υπήρχε στημένη μια εξέδρα μουσικής σε σχήμα πολυγώνου, όπου παιάνιζε η φιλαρμονική. Από εκεί προήλθε και το όνομα της όμορης γειτονιάς «Πολύγωνο».
→Το θέατρο Άλσους είναι το μόνο θέατρο που υπάρχει ακόμα στο Πεδίο του Άρεως αλλά είναι γιαπί. Το θερινό θέατρο Αλίκης που πρωθύστερα το είχε ο Μάνος Κατράκης δεν υπάρχει πια. Έμπαινες από Αλεξάνδρας.  Εκεί που είναι σήμερα ο Πανελλήνιος ήταν το υπαίθριο θέατρο του Νίκου Χατζίσκου. Η Είσοδος ήταν από Μαυρομματαίων. Το θέατρο Αλίκη ήταν μια κατασκευή από μπετόν με κερκίδες και είναι το μόνο από τα κτίρια που υπήρχαν μέσα στο Άλσος το οποίο κατεδαφίστηκε.

 

 

Η παρακμή του πάρκου ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και κορυφώθηκε παράλληλα με την κορύφωση της εγκατάλειψής του από την Πολιτεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Πεδίο του Άρεως δούλευαν κάποτε περισσότεροι από 90 υπάλληλοι και σήμερα είναι 5. Πρόσκαιρα η ανάπλαση του πάρκου δημιούργησε προσδοκίες, ωστόσο τα έργα δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ και όσα έγιναν δεν συντηρήθηκαν.

Από τον Απρίλιο του 2008 άρχισαν εργασίες για ριζική ανάπλαση του πάρκου, παρά τη δυσπιστία και τις αντιδράσεις των κατοίκων. Φυτεύτηκαν 1.200 δένδρα, 50.000 ανθόφυτα, 7.500 θάμνοι και 2.500 τριανταφυλλιές, ενώ προστέθηκαν 9 στρέμματα χλοοτάπητα και 8 στρέμματα με φυτά εδαφοκάλυψης. Ξηλώθηκαν 22.650 τμ ασφάλτου στις παλιές διαδρομές και στη θέση της μπήκε χώμα, ενώ τοποθετήθηκαν παράλληλα 8.800 τμ μαρμαροκυβόλιθοι και 3.800 τμ γρανιτοκυβόλιθοι. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου που υλοποιήθηκε αφορά σε βασικά έργα υποδομής, όπως τα χιλιόμετρα υπόγειων δικτύων άρδευσης, αποχέτευσης, συλλογής ομβρίων υδάτων και ηλεκτροδότησης. Παράλληλα ενισχύθηκε και αναβαθμίστηκε ο φωτισμός του χώρου.

Η ανάπλαση βασίσθηκε στην λογική της διατήρησης της ιστορίας του πάρκου, καθώς περιλαμβάνονται σ’ αυτό σημαντικά μνημεία και γλυπτά τα οποία όλα καθαρίστηκαν βάσει των προδιαγραφών του Υπουργείου Πολιτισμού. Δυστυχώς, η κατάσταση στο πάρκο μετά την ακριβή ανάπλαση επιδεινώθηκε σοβαρά.

 

Στο άγαλμα του Κωνσταντίνου, στη βασική είσοδο του Πεδίου του Άρεως, υπάρχει ένα γκράφιτι που δεν λέει να ξεθωριάσει όπως τα υπόλοιπα. Γράφει Point Zero. Λες και κάποιος ήθελε να υπογράψει την όψη του πάρκου τα τελευταία χρόνια. Το ειρωνικό σχήμα βέβαια είναι τυχαίο. Μόνο τυχαία όμως…