Το παστέλι είναι ένα ελληνικό παραδοσιακό γλύκισμα με βάση το σουσάμι και το μέλι. Και το καλύτερο παστέλι παράγεται στην Καλαμάτα.

 

Η κοινή ονομασία του παστελιού στα αρχαία χρόνια ήταν σησαμίς (-ίδος). Στην αρχαιότητα αναφέρεται όμως και το έδεσμα σησάμου, που διέφερε από τη σησαμίδα, διότι παρασκευαζόταν από μέλι και σουσάμι με την προσθήκη αλφίτων (κριθαράλευρα) και σιτάλευρων. Η ονομασία «σησαμίς» επικράτησε μέχρι τα μέσα βυζαντινά χρόνια (Θεόδωρος Πρόδρομος).

Το παστέλι είναι ένα γλυκό από σουσάμι και μέλι. Είναι γλύκισμα τονωτικό, πλούσιο σε βιταμίνη Ε, ασβέστιο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο, σίδηρο. Οι ρίζες του παστελιού ξεκινούν από την Ιλιάδα του Ομήρου.

Προς το τέλος του 20ου αιώνα, το παστέλι κυκλοφορούσε στην Ελλάδα συσκευασμένο σε παραλληλόγραμμα τεμάχια των 120-150 γραμμαρίων με αρκετά μαλακή υφή (μελάτο). Σήμερα το παστέλι βρίσκεται στην αγορά και σε μικρότερες συσκευασίες αλλά και σε προϊόντα με διαφορετική υφή (μελάτο, τραγανό). Υπάρχουν δε και άλλα γλυκά προϊόντα στα οποία το σουσάμι έχει αντικατασταθεί από ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα κυρίως).

 

 

Είναι τροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και ενέργεια, ιδιότητες που θα πρέπει να προβληθούν, ώστε να ενταχθεί στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών αλλά και των ενηλίκων. Το σουσάμι είναι πλούσιο σε ασβέστιο, μαγνήσιο και σίδηρο. Το μέλι θεωρείται η καλύτερη πηγή ενέργειας και ευεξίας.

Σύμφωνα με τον Γιάννη Λάμπο, υπεύθυνο παραγωγής παστελοποιίας, η παλαιότερη παστελοποιία στην Καλαμάτα είναι των Αδελφών Λάμπου. Ο παππούς Γιάννης ήρθε στην Καλαμάτα το 1950 μαζί με την οικογένειά του, αφήνοντας τη Λακωνία, σε αναζήτηση μιας καλύτερης μοίρας. Και εκείνος και οι έξι γιοι του εργάστηκαν σε ζαχαροπλαστεία, έμαθαν την τέχνη και στη συνέχεια άνοιξαν τη δική τους επιχείρηση. Σε εκείνη την εποχή, όταν ο κόσμος ήθελε να φάει γλυκό, στρεφόταν στα γλυκά του κουταλιού, στα λουκούμια ή στο παστέλι. Η Καλαμάτα πατροπαράδοτα έτρωγε παστέλι καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, και όχι μόνο σε γιορτές ή περιόδους νηστείας. Το μαλακό παστέλι δεν πωλούνταν σε συσκευασία. Φτιαχνόταν αυθημερόν, προσφερόταν προς πώληση μέσα στην τάβλα και κοβόταν επί τόπου, μπροστά στον πελάτη.

Το 1970, η παραγωγή του παστελιού Λάμπου άρχισε να γίνεται σε βιοτεχνικό επίπεδο και ξεκίνησε η πώληση σε συσκευασία και το ταξίδι του προϊόντος σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Το 1990, η παραγωγή μεταφέρθηκε σε ιδιόκτητο κτίριο με σύγχρονο εξοπλισμό. Πλέον η εταιρεία διαθέτει 4 ζαχαροπλαστεία, απασχολεί 78 άτομα, μπορεί να παραγάγει μέχρι και 300 τόνους παστελιού ετησίως που πωλεί στα καταστήματά της στην Ελλάδα και εξάγει στην Ευρώπη και την Αμερική.

Ακολουθώντας τις επιταγές των καιρών, η παστελοποιία Λάμπου δημιουργεί νέα προϊόντα βασιζόμενη στις αρχές της παράδοσης και στην ποιότητα των πρώτων υλών. Παστέλι βιολογικό, παστέλι πορτοκάλι-κανέλα, μαντολάτο είναι μερικές από τις καινούργιες γεύσεις που σας συστήνουμε.

 

 

Πώς παρασκευάζεται το παστέλι; «Το μέλι θερμαίνεται σε ειδικό ρηχό σκεύος με μεγάλη επιφάνεια. Οταν το μέλι δέσει, προστίθεται το σουσάμι με συνεχές ανακάτεμα για να μην κολλήσει το μείγμα. Οταν τελειώσει το δέσιμο, το μείγμα απλώνεται σε μάρμαρο ή σε ειδικό τελάρο αλειμμένο με γλυκό κρασί ή αμυγδαλόλαδο. Μορφοποιείται και κόβεται σε κομμάτια, όταν το μίγμα έχει κρυώσει» λέει ο κ. Λάμπος.

«Βέβαια, η συνταγή διαφοροποιείται κατά περιοχές. Το παστέλι διακρίνεται σε μελάτο και τραγανό, ανάλογα με το ποιο από τα δύο συστατικά, το σουσάμι ή το μέλι, υπερισχύει. Το παστέλι Σίφνου είναι τραγανό παστέλι, διότι υπερισχύει το σουσάμι. Το μελάτο παστέλι κατάγεται από τη Μεσσηνία. Το μελάτο παραδοσιακό παστέλι χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά την παρασκευή του για να μη στεγνώσει. Επειδή το παστέλι παρασκευάζεται από δύο πρώτες ύλες, η διαδικασία παρασκευής του είναι απλή. Το μυστικό της επιτυχίας βρίσκεται στην ποιότητα αλλά και την αναλογία ανάμειξης των δύο υλών (μέλι και σουσάμι), καθώς και στο καλό δέσιμο μεταξύ τους. Επειδή το μελάτο παστέλι είναι ένα απόλυτα φυσικό προϊόν, χωρίς συντηρητικά και σταθεροποιητές, πρέπει να το τοποθετούμε πάντα σε οριζόντια θέση και όχι όρθιο επειδή το μέλι θα στραγγίξει».

 

 

Τips:
Παρότι έχει πολλά λιπίδια, εντούτοις πρόκειται για ευεργετικά μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά, όπως το λινελαϊκό και το λινολενικό οξύ. Ακόμη, το παστέλι δεν έχει χοληστερίνη, ούτε είναι αλατισμένο. Επίσης, συγκριτικά με τα άλλα σνακ, είναι πλούσιο σε μέταλλα όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο σίδηρος και ο φώσφορος.