Πριν τις γιορτές σε κεντρικό πολυχώρο της πόλης, παρουσιάστηκε ένα album, αρκετά διαφορετικό από ότι έχουμε συνηθίσει να ακούμε τα τελευταία χρόνια. Νέοι δημιουργοί, με καινούργιες μουσικές, πάνω σε στίχους που έχουν κάτι να σου πουν.
Βρήκαμε τον στιχουρχό του album, Λάζαρο Αντωνιάδη και του ζητήσαμε να μας μιλήσει για το πως γράφει στίχους, πως βλέπει την ελληνική μουσική σήμερα αλλά και πως κατάφεραν με τον Χάρη Γκατζόφλια, να κάνουν μια τόσο διαφορετική δουλειά. 

 

 

Στων Άγιων τα νερά! Ένα album, που 2 δημιουργοί μας προσκαλούν να ακούσουμε. Φύγαμε από την εποχή που ένας τραγουδιστής έφτιαχνε ένα album & ήρθαμε στην περίοδο των δημιουργών;
Ανά διαστήματα υπήρξαν άλμπουμ που κατάφεραν να λειτουργήσουν μ’ αυτό το μοντέλο. Όμως, από την εποχή του ’80, αν δεν κάνω λάθος, ίσως και πολύ νωρίτερα, τον πρώτο ρόλο τον σχημάτισαν οι ερμηνευτές.  Ήταν το κεντρικό πρόσωπο που κατεύθυνε μία πορεία.  Μέσα στα χρόνια λειτούργησαν διάφορα μοντέλα. Στη σημερινή εποχή παρότι υπάρχουν άλμπουμ που διατηρούν το μοντέλο αυτό δύσκολα αναγνωρίζεται, επειδή η εποχή βρίσκεται σε διαφορετική φάση. Πλέον, είναι ελάχιστοι οι δίσκοι που κυκλοφορούν και όσες δισκογραφικές εταιρίες έχουν απομείνει προωθούν μεμονωμένα τραγούδια. Δεν νομίζω, ωστόσο, να βοηθά κάποιον, εκτός από την ευκαιριακή εποχή – αποδοχή που του δίνεται. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να κυκλοφορούν καλά άλμπουμ με όποιο μοντέλο κι αν είναι.

 

Πόσο σημαντική είναι η χημεία του συνθέτη με τον στιχουργό, για ένα ολοκληρωμένο album?
Αν δεν υπάρχει χημεία δεν μπορεί να λειτουργήσει. Συνεχώς δημιουργούνται προβλήματα και ζεις σε μια ανασφάλεια, εκτός κι αν η ανασφάλεια οφείλει να έχει δημιουργικό ρόλο. Η συνεργασία μου με το Χάρη και κατ´ επέκταση με τους τραγουδιστές λειτούργησε σε μια αρμονία. Σαν κομμάτια παζλ.

 

Εκεί έγκειται και η επιτυχία μιας συνεργασίας. Όχι, προς την αποδοχή με τους εμπορικούς όρους, αλλά ως προς το τελικό αποτέλεσμα του δίσκου δημιουργικά.

 

Για ποιον τραγουδιστή/ρια, θα ήθελες να γράψεις τραγούδια;
Με τους περισσότερους. Αγαπάω πολύ την ελληνική γλώσσα, όπως ερμηνεύεται και υπάρχουν παρά πολύ τραγουδιστές που την εκφράζουν με απόλυτη ευαισθησία και ισορροπία. Σαφώς η Άλκηστης Πρωτοψάλτη, ο Γιάννης  Πάριος, ο Γιώργος Νταλάρας και η Δήμητρα Γαλάνη ανήκουν στα θεμέλια κατ’ εμέ της ελληνικής μουσικής ιστορίας και που ονειρεύομαι από παιδί να τραγουδήσουν τους στίχους μου. Λατρεύω, επίσης τον τρόπο της Ελεονώρας Ζουγανέλη που δεν είναι επιτηδευμένος ή της Ηρώς Σαΐα. Επίσης, ο Ζαχαρίας Καρούνης και η Γεωργία Νταγάκη δύο ακόμα αντιπροσωπευτικές φωνές αυτού που λέω.  Δε σου αρνούμαι ωστόσο πως θα ήθελα να τολμήσω και κάτι έξω από τα νερά μου, όπως η Πάολα. Μια γνήσια λαϊκή τραγουδίστρια. Σπουδαία. Διαφωνώ με το ρεπερτόριο της, αλλά είναι κάτι που δεν με αφορά. Προσεγγίζω μόνο την ειλικρίνεια στην ερμηνεία της.

 

Γράφεις πάνω σε μουσική ή απλά τον στίχο και προσαρμόζεται η μουσική μετά;
Επειδή έχω αρκετό υλικό στο συρτάρι οι συνθέτες με τους οποίους συνεργάζομαι δουλεύουν πάνω στους στίχους μου. Έχω δοκιμάσει και τον άλλο τρόπο. Όχι, βέβαια με την ίδια ανταπόκριση.

 

Ποιο τραγούδι έχεις ζηλέψει να είχες υπογράψει;
Δεν έχω ζηλέψει. Έχω θαυμάσει τον τρόπο γραφής. Ο λόγος. Την τεχνική με απλά λόγια. Κι όταν θαυμάζεις κάτι το αφήνεις να υπογράψει στην καρδιά σου. Στα τραγούδια των άλλων γίνομαι ακροατής και μαθητής ταυτόχρονα.

 

Ποιους στιχουργούς αγαπάς; Θαυμάζεις;
Δε θα ξεφύγω από τα τετριμμένα. Ο πατέρας για μένα του ελληνικού στίχου είναι ο Νίκος Γκάτσος και η μάνα η Λίνα Νικολακοπούλου. Ο Μιχάλης Γκάνας, ο Μάνος Ελευθερίου και ο Άλκης Αλκαίος στιχουργοί – ποιητές που κατάφεραν με τη μαγκιά και την άρτια τεχνική, επίσης, να καταγράψουν τη δύναμη της εποχής. Από τους νεότερους στιχουργούς ξεχωρίζω την Ελένη Φωτάκη και τον Χρίστο Γ. Παπαδόπουλο.

Βέβαια, η δικιά μου περίπτωση, όπως υποθέτω και πολλών ακόμη που γράφουν στίχους έχουν για βάση τους την ποίηση. Έμαθα να αποκρυπτογραφώ πρώτα Έλληνες ποιητές και με τα χρόνια ξένους και κυρίως Γάλλους, όπως ο Μπρετόν και ο Ελυάρ.

 

Τα τελευταία χρόνια έχουν χαθεί τα “καλά” album! Ολοκληρωμένες δουλειές που έχουν να δώσουν πολλά. Είναι γνωστό ότι δεν γίνονται πια παραγωγές! Αυτό όμως είναι δικαιολογία για να μην γράφονται καλά τραγούδια;
Καλά τραγούδια πάντοτε γράφονταν και είμαι βέβαιος πως θα συνεχίσουν να γράφονται. Δεν έχει φτάσει σε κάποιο τέλμα το τραγούδι. Απλώς, οι δυνάμεις που εξασκούνται λόγω της εποχής φέρνουν μια δυσκολία ως προς την παραγωγή για να κυκλοφορήσει. Το τραγούδι εμπεριέχει πνεύμα ελληνικό. Υπάρχει στη ρίζα μας στην παράδοση μας και στο αίμα μας. Όταν χαθεί ο άνθρωπος τότε θα χαθεί και το τραγούδι. Αλλά μουσική και ποίηση είναι τα πάντα γύρω μας. Η ίδια η φύση με άναρχες φωνές γεννάει σε δευτερόλεπτα τους ήχους της. Το ίδιο και η ποίηση.

 

Επιμένετε σε φυσικούς ήχους, με μουσικούς, όργανα μουσικής! Είναι πια κάτι σπάνιο, μια που μια κονσόλα, ένας υπολογιστής, μπορεί να κάνει την δουλειά πολλών.. Τι σας “έσπρωξε” σε κάτι πιο φυσικό;
Ήταν επιθυμία του Χάρη Γκατζόφλια του συνθέτη του άλμπουμ και ενορχηστρωτή. Δε θα γινόταν να μη συμφωνήσω. Έχουμε μάθει στον πλαστικό ήχο και είναι μακριά από τους ήχους μας να ακούσουμε κάτι φυσικό. Ήμαστε και πολύ τυχεροί επειδή στο δίσκο συμμετείχαν σπουδαίοι μουσικοί όπως ο Σπύρος Ρασσιάς, ο Παντελής Στόικος, ο Θάνος Σταυρίδης, ο Γιώτης Κιουρτσόγλου και πολλοί ακόμη αξιόλογοι μουσικοί. Σ’ ένα τραγούδι στα «Καρφιά» με ερμηνεύτρια την Κικη Τσαλίκη συμμετέχουν ο  Άρης Ζέρβας και ο Δημήτρης Κουζής. Τα βασικά όργανα του δίσκου γράφτηκαν σε μία μέρα. Θελήσαμε να αποτυπώσουμε το γκρουβ μιας ζωντανής ηχογράφησης. Και μέσα από τη βοήθεια του Θάνου Καζαντζή και Λεωνίδα Μπεϊλή των ηχοληπτών από το στούντιο του Γιώργου Καζαντζή, θεωρώ πως το καταφέραμε.

 

Πως γράφεις; τι σε εμπνέει; Τι σε φορτσάρει για να πάρεις μπρος;
Οι ιδέες μου. Οι σκέψεις μου. Γίνεται πρώτα εσωτερική δουλειά. Η έμπνευση έρχεται μόνο όταν πνίγεσαι. Μια καταγραφή εμπειριών από το δρόμο που θα συναντήσεις πχ έναν άγνωστο και τρέφεται μέχρι να αποδοθεί με λέξεις. Λειτουργώ με το ένστικτο και αφήνω κάθε μου δέσμευση. Προτιμώ την ελεύθερη γραφή και το υποσυνείδητο που δε μ’ έχει διαψεύσει μέχρι στιγμής.

 

Υπάρχει μια έντονη ανάγκη – τα τελευταία χρόνια, σε πιο εμπορικά, εφήμερα ακούσματα – κυρίως ξενόφερτα! Υπάρχει ελληνική μουσική;
Ο κόσμος κουράστηκε να σκέφτεται. Ζούμε μια εποχή που ακούει μουσική για να χαλαρώσει κι όχι για να προβληματιστεί. Δεν έχει χρόνο να λύσει τα «έσω». Αυτό γίνεται σε περιόδους οικονομικής δυσχέρειας. Σε αντίθεση, όταν έχεις λύσει τα θέματα που σε απασχολούν, τότε κάνεις εσωτερικές αναζητήσεις μέσω του τραγουδιού και όχι μόνο. Δηλαδή, λειτουργεί ως μια επιλογή απόδρασης. Βέβαια, θα υπάρχει κι ένα κοινό που θα προβληματίζεται και θα εκφράζεται μέσα από την τέχνη και θα αναδεικνύει με το παρόν του σε κάθε νέα προσπάθεια. Κυρίως, όμως γι’ αυτό το λόγο καταφεύγουν στη ξένη μουσική. Πέρα από τον ήχο. Τις ενορχηστρώσεις. Κάθε εποχή έχει ένα δικό της πεδίο ν’ αράξει.

 

Τι θα ακούσει κάποιος, αγοράζοντας το βιβλίο-cd?
Θ’ ακούσει 7 καινούργια τραγούδια. 7 τραγούδια με μια αληθινή προσέγγιση χωρίς καμία επιτήδευση, είτε μουσικά, είτε στιχουργικά. Μουσικά κινείται σε πολλαπλά επίπεδα, ως βάση την ελληνική κουλτούρα και στιχουργικά με σημεία αναφοράς στο σουρεαλισμό και το λόγιο τραγούδι. Βέβαια, οι εξάρσεις υπάρχουν.

 

Πως εισέπραξες την παρουσίαση στην Αθήνα;
Γεμάτη άγχος. Ήμουν ένας απλός παρατηρητής. Ένιωσα μια ανοιχτή αγκαλιά από το Αθηναϊκό κοινό, το οποίο μας υποστήριξε με την παρουσία του. Θέλω να πιστεύω πως θα υπάρξουν κι άλλες βραδιές να ομολογήσουμε μέσω της μουσικής τα πάθη μας.

 

 

«Στων Άγιων τα νερά»
Επ. παραγωγής: Χ. Γκατζόφλιας & Λάζαρος Αντωνιάδης 
Ενορχηστρώσεις: Χ. Γκατζόφλιας
Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Μετρονόμος»

photo: Ζαχαρίας – Ραφαήλ Σεφερίδης