Archaeostoryteller – H εύθυμη, χαλαρή, συγκινητική πλευρά της αρχαιολογίας
Ανάμεσα στους αναρίθμητους λογαριασμούς του instagram, υπάρχουν και κάποιοι που έχουν καταφέρει να ξεχωρίζουν και έχουν λόγο.. Ο Archaeostoryteller είναι ένας από αυτούς.
Δεν θα σας πω με τι ασχολείται ο λογαριασμός, αλλά θα αφήσω το δημιουργό – Ted Papakostas – να σας εξηγήσει μόνος του. Το μόνο που μπορώ να πω, είναι ότι ετοιμαστείτε να γνωρίσετε την αρχαιολογία σε μια πιο .. pop διάθεση!
Πως ξεκίνησε η ιδέα της σελίδας Archaeostoryteller στο instagram;
Μια μέρα εκεί που περπατούσα εμφανίστηκε μπροστά μου ο Ερμής και μου ζήτησε να γίνω brand ambassador γιατί έχει πέσει το engagement του Ολύμπου στα κοινωνικά δίκτυα. Του είπα ότι αν είχε έρθει ένας Απόλλωνας ή μια Αθηνά, θα ήταν καλύτερο, γιατί τους συμπαθώ περισσότερο. Πέρα από την πλάκα, το πρότζεκτ Archaeostoryteller ξεκίνησε χωρίς να το καταλάβω.
Κάποτε αποφάσισα, στον προσωπικό μου λογαριασμό στο instagram να ανεβάσω μια ιστορία που περιέγραφα ένα αρχαίο αγγείο και πόσο πλάκα είχε η παράσταση, που έδειχνε τον Αχιλλέα και τον Αίαντα, να παίζουν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι στο διάλειμμα από τη μάχη, κατά τον Τρωικό πόλεμο. Οι δυο ήρωες μιλάνε μεταξύ τους (κανονικά φαίνονται τα μπαλονάκια σαν καρτούν που λέει ο ένας ‘έφερα 4’, στη ζαριά, ενώ ο άλλος λέει, έφερα 3. Και τους βλέπεις, τον ένα κουλ και τον άλλο μουτρωμένο που χάνει!). Οι αντιδράσεις ήταν θετικές, αλλά εκ των πραγμάτων λιγοστές γιατί ούτως ή άλλως δεν με ακολουθούσε και κανείς τότε.
Έκανα μερικές ακόμα γιατί τελικά μου άρεσε η αφηγηματική προσέγγιση της αρχαιότητας. Για την πλάκα μου. Και η πλάκα είναι, πως αυτό έγινε σοβαρό, ακριβώς επειδή το έκανα για την πλάκα. Δεν είναι κάτι παραπάνω από το πως βλέπω εγώ ο ίδιος την αρχαιότητα. Απλά το βάζω σε εικόνες και λιγοστά λόγια και το μοιράζομαι με πολλούς. Το ότι αρέσει, απλά με κάνει να το απολαμβάνω ακόμη περισσότερο.
Τι εννοούμε χρησιμοποιώντας το όρο, pop archaeology;
Δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος κανόνας για το τι είναι pop archaeology. Στα πλαίσια του popular science του εξωτερικού, και ως μια ακόμη μέθοδος Επικοινωνίας της Επιστήμης, η Ποπ αρχαιολογία, όπως την ερμηνεύω εγώ, είναι η εύθυμη, χαλαρή, συγκινητική πλευρά της αρχαιολογίας, όπου πετάει από πάνω της όλη την ορολογία και τις περισσότερες λεπτομέρειες και μένει μόνο η πληροφορία που θέλω να φτάσει στο κοινό. Δεν είναι κακό πράγμα η ορολογία. Η επιστήμη τη χρειάζεται. Αλλά το ευρύ κοινό όχι. Μπορεί και χωρίς αυτήν.
Το να τολμήσεις επίσης να εξηγήσεις κάτι αρχαιολογικό με όρους του σήμερα, είτε αυτό είναι μια σειρά, μια ταινία, ένα τραγούδι, οτιδήποτε υπάρχει γύρω μας από ποπ κουλτούρα ή καθημερινότητα, το κάνει απλά πιο εύκολο, κατανοητό και διασκεδαστικό.
Τι μπορεί κανείς να μάθει μέσα από τη συγκεκριμένη σελίδα;
Εγώ δε σε πρόσβαλα! Ακούς εκεί να μάθει. Να με συμπαθάς αλλά δεν είναι διδακτική η σελίδα. Αστειεύομαι. Και δεν αστειεύομαι. Αυτό που εννοώ είναι πως η δουλειά μου δεν σκοπεύει στη διδασκαλία. Σκοπεύει στο να γίνει απολαυστική αυτή καθαυτή από μόνη της και να ξεσκονίσει το παρελθόν που φοβίζει πολύ κόσμο ώστε αν θελήσει να το ψάξει παραπάνω. Δεν είναι αναγκαίο να είναι όλα “διδακτικά”.
Εξάλλου κάθε πρόσληψη πληροφορίας, είναι από μόνη της διδαχή και βελτίωση. Επίσης, ούτε έχω το μονοπώλιο στην επικοινωνία της επιστήμης, ούτε έχω κάνει εγώ προσωπικά την πρωτογενή έρευνα πίσω από κάθε ιστορία που διηγούμαι. Μια τεράστια στρατιά επιστημόνων, του τώρα ή του χθες, έχουν αφιερώσει πολύ περισσότερα χρόνια από μένα για να ανακαλύψουν/αποκαλύψουν πολύ περισσότερα για το παρελθόν μας από ότι εγώ. Το μόνο που κάνω είναι απλά να τα αφηγούμαι με διαφορετικό τρόπο.
Σε αυτό το σημείο να πω ότι κάνουμε ένα τεράστιο λάθος. Κατηγορούμε το σχολείο που δεν μας ‘δίδαξε’ σωστά την ιστορία. Γιατί προσπαθήσαμε να τη μάθουμε ως ενήλικες; Δεν τελειώνει η μόρφωση και η επιμόρφωση στο λύκειο. Είναι σαν να κατηγορείς του γονείς σου αν δεν σου έμαθαν να κολυμπάς. Ε, οκ. Αντί να κάθεσαι να γκαγκανιάζεις στην αμμουδιά, μπες στο νερό και μάθε τώρα.
Τελικά πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε την ιστορία μας;
Η γνώση του παρελθόντος, και η εξερεύνηση του είναι διασκέδαση. Και αναγκαιότητα επίσης! Δεν έχει λογική το να πεις, ‘έμενα δεν με νοιάζει το παρελθόν, με νοιάζει το παρόν και το μέλλον’. Μα φίλε μου, είναι σαν να πάθεις αμνησία και να μη προσπαθείς να θυμηθείς. Να ξυπνάς κάθε πρωί με αμνησία. Γι’αυτό χρειάζεται η αρχαιολογία. Σου νικά την πανανθρώπινη αμνησία. Σε φέρνει σε επαφή με την προέλευσή σου. Κάτι συνέβη και έφτασες ως εδώ. Τι πήγε στραβά; τι μπορεί να διορθωθεί; Εκτός αν θεωρείς ότι η ανθρωπότητα τα κάνει όλα τέλεια. Όσοι λοιπόν από εμάς, δεν συμφωνούμε ότι τα κάνουμε όλα τέλεια, είναι καλό να κάτσουμε να σκεφτούμε τι κάναμε στραβά τόσες χιλιάδες χρόνια. Ή τι κάναμε σωστά και σταματήσαμε.
Πόσο ανεξάντλητη είναι η ελληνική μυθολογία;
Πάρα πολύ. Αλλά θα σου αλλάξω λίγο την ερώτηση. Γιατί είναι τόσο εντυπωσιακή η ελληνική μυθολογία; Γιατί δεν υπάρχει συγκεκριμένη ελληνική μυθολογία. Οι μυθολογίες βασίζονται στις θρησκείες. Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε ένα ιερό κείμενο πάνω στο οποίο να βασιστεί η θρησκεία. Από που μαθαίνουμε τους μύθους; από τους ποιητές. Τους επικούς ποιητές, όπως τον Όμηρο και τον Ησίοδο, τους τραγικούς ποιητές (δηλαδή θεατρικούς συγγραφείς) τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη (αυτοί οι τρεις ήταν απλά οι διασημότεροι, υπήρχαν πολλοί άλλοι) και τα μυθιστορήματα της ύστερης αρχαιότητας. Δηλαδή; από λογοτέχνες. Πώς να μην είναι τόσο πλουμιστή και μαγική, μια αλυσίδα μύθων και παραδόσεων που ξεπετάχτηκε από τα μυαλά των μεγαλύτερων καλλιτεχνών;
Αγαπημένη ανάρτηση; Θέμα;
Μετά από 140 περίπου ιστορίες που έχω κάνει ως τώρα, αγαπημένη μου παραμένει η ιστορία των Κυκλάδων. Που η Λητώ, ξεγελάστηκε και πλάγιασε με τον μπερμπάντη Δια, και μετά παιδούλα και εγκυμονούσα σε δίδυμα, περιπλανιόταν σε όλη τη γη και κανένας τόπος δεν την άφηνε να γεννήσει γιατί φοβόταν την Ήρα. Μόνος ένας βράχος που επέπλεε στο Αιγαίο τόλμησε να της πει: Έλα και γέννα πάνω μου’. Η Λητώ γέννησε, πρώτα την Άρτεμη, και μετά τον Απόλλωνα. Ο θεός του φωτός γέμισε τον τόπο με φως, κύκνοι από τις υπερβόρειες χώρες ήρθαν και πετούσαν κυκλικά πάνω από το βράχο, και όλοι οι θεοί μαζεύτηκαν να θαυμάσουν το θεό του ήλιου, στο βράχο που από άδηλος, έγινε Δήλος. Και όλα τα άλλα νησιά, μαζεύτηκαν να προσκυνήσουν το μικρό βράχο που γέννησε το φως του Αιγαίου, έκαναν κύκλο γύρω του, και έγιναν Κυκλάδες.
Πως ξεκινάει η υλοποίηση μιας ιδέας;
Από οποιαδήποτε αφορμή. Κάτι που διάβασα, κάτι που άκουσα, κάτι που είδα. Και απλά πιάνω το κινητό και αρχίζω και την στήνω. Όλο αυτό έχει γίνει απλά από εμένα και το κινητό μου. Δεν έχει λογική. Απλά συμβαίνει. Επίσης είναι πλέον το αγαπημένο μου χόμπι στον ελεύθερο μου χρόνο να φτιάχνω τέτοιες ιστορίες ποπ αρχαιολογίας.
Δώσε μας σε μια παράγραφο, τι μπορεί / επιτρέπεται, να γνωρίζει κανείς για σένα!
Δεν γεννήθηκα εισοδηματίας, που θα ήθελα, δεν έχω ζήσει στη Νέα Υόρκη, που θα ήθελα, και δεν έχω ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, που θα ήθελα. Γεννήθηκα σε ένα ‘χωριό’ που ντύθηκε πόλη με ενάμιση εκατομμύριο κατοίκους, με πολλή υγρασία και εξαιρετική μπουγάτσα. Με κρέμα και με τυρί. Ενίοτε και με κιμά. Και την αγαπώ πολλλυ σε λλλεω.
Σπούδασα αρχαιολογία στην Βρετανία, έκανα και το μεταπτυχιακό μου εκεί (στην προϊστορική αρχαιολογία), και τέλος έκανα το διδακτορικό μου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (στην κλασική αρχαιολογία). Παράλληλα, κατά καιρούς έχω εργαστεί από ρεσεψιονίστ σε ξενοδοχείο, σερβιτόρος, γραμματειακή υποστήριξη, πλασιέ (παταγώδης η αποτυχία μου στις πωλήσεις), βοηθός κρεοπώλη, καθηγητής αγγλικών για δωδεκαετία, και φυσικά αρχαιολόγος.
Πως περνάς και που σε βρίσκουμε, την περίοδο καραντίνας;
Που θα με βρεις σε περίοδο καραντίνας; σε περιοδεία με Δηπεθέ; Στο σπίτι κλειδαμπαρωμένος είμαι. Τουλάχιστον έχω την ευκαιρία, κλειδωμένος μέσα, να τελειώσω το βιβλίο που γράφω, όπου θα παρουσιάζεται όλη η ελληνική αρχαιότητα, με ποπ προσέγγιση. Σαν μια μεγάλη τεράστια αρχαιοιστορία που ανεβάζω στο ινσταγκραμ. Το ίνσταγκραμ δεν χωράει να πω όσα θέλω να πω για την ελληνική αρχαιότητα στο σύνολό της. Και πάντα με χαλούσε ότι ο περισσότερος κόσμος δεν έχει καθαρή εικόνα του τι συνέβη στην αρχαία Ελλάδα και πότε. Θέλω να προσπαθήσω να δώσω μια ακόμη δυνατότητα να ‘ανακαλύψει’ κάποιος όλη την αρχαία Ελλάδα, και να την βάλει σε τάξη στο μυαλό του, εύκολα και απλά.
Τι να περιμένουμε στο μέλλον;
Να περιμένετε το βιβλίο που προανέφερα (που είναι δυσκολότερο από ότι ακούγεται, γιατί άντε στρίμωξε εσύ μερικές χιλιάδες χρόνια πολιτισμού σε λίγες σελίδες και με απλό τρόπο!} Να περιμένετε επίσης ομιλίες και εκπομπές pop archaeology και όχι μόνο. Και φυσικά καθημερινές ιστορίες ποπ αρχαιότητας στο ινσταγκραμ μου.
Μια ευχή για το αύριο!
Να μάθουμε καλύτερα το χθες. Ούτε να το λατρεύουμε, ούτε να το μισούμε. Απλά να το γνωρίζουμε μπας και καταλάβουμε καλύτερα τι είμαστε.
• instagram Archaeostoryteller, πατήστε εδώ