Η Πλατεία Μοναστηρακίου πήρε τ ’όνομά της από το Μεγάλο Μοναστήρι της Παντάνασσας που ιδρύθηκε τον 10ο Αιώνα. Πλέον έχει μείνει μόνο ένα μέρος του Μοναστηριού το μικρό εκκλησάκι της πλατείας όπου τιμούμε την Κοίμηση της Θεοτόκου.

Μια άλλη ονομασία που δόθηκε στο μέρος που διατηρήθηκε και μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, ήταν «Αμπατζήδικα» μιας και  στη γύρω περιοχή ύφαιναν υφάσματα που τ’ αποκαλούσαν «αμπάδες». Επί Όθωνος(1834-1862) υπήρχε πολύ κοντά Στρατώνας που έδωσε άλλο ένα όνομα-παρατσούκλι στην πλατεία: Πλατεία της Παλιάς Στρατώνας.

→ Στην πλατεία Μοναστηρακίου υπάρχει επίσης το επιβλητικό μουσουλμανικό τζαμί που χτίσθηκε το 1759. Σήμερα λειτουργεί σαν παράρτημα του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης.

→ Ο Σταθμός Μοναστηρακίου της Αθήνας εγκαινιάστηκε στις 17 Μαΐου 1895.Ο δρόμος που περνά μπροστά από την είσοδό του τζαμιού, όπως και μπροστά από την είσοδο του σταθμού, ονομάζεται οδός Άρεως.

Το Μοναστηράκι θεωρούνταν η Πύλη Εισόδου στην Αθήνα των ανθρώπων από την επαρχία που ερχόντουσαν με σκοπό τη μόνιμη εγκατάσταση ή για τις δουλειές τους. Έτσι λοιπόν η περιοχή ήταν γεμάτη χάνια, αργότερα μικρά ξενοδοχεία. Από εδώ ξεκινούσαν τα κάρα και οι άμαξες προς όλες τις κατευθύνσεις.

Κοντά στην πλατεία Μοναστηρακίου βρίσκεται η πλατεία Αβησσυνίας και το παζάρι (“Γιουσουρούμ”), παλιότερα γνωστό για τα παλαιοπωλεία. Σήμερα οι παλιατζήδες εξακολουθούν να είναι αρκετοί (και αν έχετε όρεξη για ψάξιμο μπορείτε να βρείτε μικρούς θησαυρούς) αν και τα περισσότερα καταστήματα πουλάνε καινούργια προϊόντα, ως επί τω πλείστο με τουριστικά είδη και ρούχα.