Με το όνομα Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων φέρεται σήμερα ο χώρος της άλλοτε βιομηχανικής εγκατάστασης του Φωταερίου Αθηνών – Γκάζι – που έπαψε να λειτουργεί το 1984 μετά από τις έντονες διαμαρτυρίες των κατοίκων της περιοχής, της συνοικίας Γκάζι, όπως αυτός έχει σήμερα διαμορφωθεί και αναπλαστεί σε πολιτιστικό πολυχώρο. Στο χώρο εγκαινιάστηκε το 2013 το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου.
• Πρωτεργάτης αυτής της μεταμόρφωσης του βιομηχανικού χώρου, πάρκου, σε πολιτιστικό χώρο ήταν ο δήμαρχος Αθηναίων Μιλτιάδης Έβερτ επί δημαρχίας του οποίου και ξεκίνησαν οι εργασίες διαμόρφωσης και ανάπλασης, που ολοκληρώθηκαν επί δημάρχου Δ. Αβραμόπουλου το 2001. Πρόκειται για βιομηχανικό μουσειακό χώρο έκτασης 30 στρεμμάτων, που έχει διαμορφωθεί παράλληλα σε πολυδύναμο χώρο πολιτισμού αποτελώντας έναν ακόμη πόλο πολιτιστικής έλξης της σύγχρονης Αθήνας.
Το Γκάζι
Οι άλλοτε δεξαμενές (αεροφυλάκια), αποθήκες, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, καπνοδόχοι, φούρνοι κ.λπ έχουν μεταβληθεί σ’ ένα καλλιτεχνικό “δέσιμο” στους σκοπούς της νέας παρουσίασης και παραγωγής τέχνης στο χώρο. Σήμερα στις εγκαταστάσεις της “Τεχνόπολις” περιλαμβάνονται αίθριοι και κλειστοί έκθεσιακοί χώροι, χώροι συνεδρίων, πολιτιστικών εκδηλώσεων και παρουσιάσεων, μουσικής, χορού, θεάτρου, φωτογραφίας, ζωγραφικής, κόμικς, αγιογραφίας και κάθε καλλιτεχνικής εκδήλωσης. Επίσης, στον ίδιο χώρο και στο ειδικά διαμορφωμένο πρώτο αεροφυλάκιο – δεξαμενή βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του δημοτικού ραδιοφωνικού σταθμού Αθήνα 9.84, επίσης το Μουσείο της Μαρίας Κάλλας (που στεγάζεται στην αίθουσα “Ανδρέας Εμπειρίκος”), απέναντι του Ρ/Σ 9,84, καθώς και η Υδρόγειος της Ειρήνης στην επίσημη είσοδο της εγκατάστασης.
• Όλος αυτός ο πολυχώρος είναι αφιερωμένος στον Μάνο Χατζιδάκι, του οποίου το όνομα φέρει επιπρόσθετα. Κάθε χρόνο παρουσιάζει δεκάδες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως μουσική, χορό, κινηματογράφο, θέατρο και παραστατικές τέχνες, εικαστικά και εφαρμοσμένες τέχνες, εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, περιοδικές εκθέσεις, πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας με πάνω από 600.000 επισκέπτες ετησίως.
Η ιστορία σε λίγες γραμμές…
→ Το 1857 ο γάλλος Φραγκίσκος Φεράλδι (Francois Theophile Feraldi) αναλαμβάνει το έργο του φωτισμού της Αθήνας με φωταέριο. Ο δήμος Αθηναίων παραχωρεί στο γάλλο επιχειρηματία το προνόμιο της εκμετάλλευσης του φωταερίου για 50 χρόνια. Έκτοτε, το φωταέριο θα φωτίσει τους αθηναϊκούς δρόμους για περίπου 60 χρόνια.
→ Το 1887 ο Ιωάννης Σερπιέρι (Giovanni Baptista Serpieri) αναλαμβάνει τη διοίκηση του εργοστασίου. Μια περίοδος ακμής αρχίζει για τη μικρή μονάδα φωταερίου της Αθήνας. Αεριοφυλάκια, ατμολέβητες, ατμομηχανές, μονάδες καθαρισμού και άλλα κτίρια ξεπηδούν σταδιακά μέσα στο οικόπεδο έκτασης περίπου 30 στρεμμάτων. Η ανάπτυξη αυτή συνδέεται με την επέκταση της χρήσης του φωταερίου ως μορφής ενέργειας στα σπίτια και στα εργοστάσια.
→ Το 1938 η επιχείρηση περιέρχεται στο δήμο Αθηναίων.
→ Το 1952 ιδρύεται η Δημοτική Επιχείρηση Φωταερίου Αθηνών (Δ.Ε.Φ.Α). Μεταπολεμικά το φωταέριο χάνει συνεχώς έδαφος σε σχέση με τον ηλεκτρισμό και τις νέες μορφές ενέργειας.
→ Οι φούρνοι του εργοστασίου φωταερίου έσβησαν οριστικά το 1984.
→ Το 1986 ο χώρος χαρακτηρίζεται διατηρητέο ιστορικό μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού και ξεκινούν μελέτες για την αξιοποίησή του.
→ Το 1999 φιλοξενήθηκαν οι πρώτες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου. Η Τεχνόπολη του δήμου Αθηναίων θα καθιερωθεί στο εξής ως ένας από τους πιο αναγνωρισμένους χώρους πολιτισμού της πρωτεύουσας.
→ Το 2013 εγκαινιάζεται το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου ανοίγοντας μία καινούρια σελίδα στην ιστορία του παλαιού εργοστασίου.
