Η Αδριάνειος δεξαμενή στο Κολωνάκι είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα που μπορεί κάποιος να δει στο κέντρο των Αθηνών.

→ Το 134-140 ο αυτοκράτορας Αδριανός κατασκευάζει σύστημα υδροδότησης που κατεύθυνε το νερό από πηγές στις Αχαρνές στην Αθήνα και αποθηκεύονταν σε δεξαμενή στους πρόποδες του Λυκαβηττού σε υψόμετρο 136 μέτρων. Η δεξαμενή του Αδριανού ολοκληρώθηκε από τον διάδοχό του Ευσέβη. Για πολλές δεκαετίες η Αδριάνειος Δεξαμενή δρόσιζε και πότιζε τους Αθηναίους. Όμως την περίοδο της τουρκοκρατίας παραμελήθηκε και οι κάτοικοι έπαιρναν νερό από πηγάδια στην πόλη.  

 

Τι είναι η Αδριάνειος δεξαμενή
Μια κεντρική υπόγεια σήραγγα 25 χιλιομέτρων, μαζί με κάποια μικρά παρακλάδια, που συνέδεε το Μενίδι με το Κολωνάκι, κατασκευασμένη το 140 μ.Χ. Αδύνατον σήμερα πια να διασχιστεί ολόκληρη απ’ άκρη σ’ άκρη, κυρίως λόγω ανθρώπινων παρεμβάσεων που απέφραξαν τμήματά της, με αποτέλεσμα να πλημμυρίζει με νερό. Αλλά και τόσο χαμηλή από κατασκευής της σε κάποια σημεία, που μόνο το νερό μπορούσε να περάσει. Από την επιφάνεια ήταν επισκέψιμη από εκατοντάδες πηγάδια που κατέβαιναν στο επίπεδό της, μέχρι και 40 μέτρα βάθος.

Το νερό γέμιζε τη δεξαμενή του Κολωνακίου, τροφοδοτώντας την τότε ρωμαϊκή συνοικία της Αθήνας. Το έργο επισκευάστηκε και χρησιμοποιήθηκε ως πηγή ύδρευσης και της σύγχρονης Αθήνας, έστω και βοηθητικά μέχρι κάποια εποχή (1960). Σήμερα, όπου δεν έχει καταστραφεί, λειτουργεί ακόμα από μόνο του, με την ελπίδα να μπορέσει να αξιοποιηθεί κάποτε το νερό του για το πότισμα των περιοχών κάτω από τις οποίες διέρχεται.

 

Το 1870, ο τοπογράφος και πολεοδόμος μηχανικός, Ιωάννης Γενισαρλής, ανακάλυψε την αρχαία δεξαμενή του Αδριανού στο λόφο του Λυκαβηττού, κάτω από πηγή που υπήρχε στην πλατεία. Η δεξαμενή ανακατασκευάστηκε και τέθηκε σε λειτουργία. Μαζί με τη νέα λιθόκτιστη “δημοτική” δεξαμενή που κατασκευάστηκε το 1880 σαν διυλιστήριο στην ίδια τοποθεσία, είχαν χωρητικότητα γύρω στα 2200 κυβικά μέτρα νερού, λειτουργώντας ως διθάλαμο σύστημα. Στον πρώτο θάλαμο (νέα δεξαμενή) το νερό περνούσε από φίλτρο άμμου – χαλικιού, ενώ από τον δεύτερο θάλαμο (αρχαία δεξαμενή) έφευγε στη συνέχεια προς κατανάλωση. Έτσι λειτούργησε μέχρι το 1940. 

• Η Αδριάνειος έδωσε το όνομά της όχι μόνο στην πλατεία στην γύρω γειτονιά του Κολωνακίου αλλά και στο ιστορικό καφενείο που υπήρχε δίπλα της. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Σουρής, ο Παπαδιαμάντης, ο Βάρναλης, ο Κονδυλάκης και ο Καζαντζάκης ήταν μερικοί από τους λογοτέχνες που σύχναζαν στη δεξαμενή. Πνευματικά ανήσυχοι ανέβαιναν εκείνα τα χρόνια στη Δεξαμενήγια να γράψουν στίχους ή να συνομιλήσουν με την μεγάλη λογοτεχνική παρέα του καφενείου. Δεν ήταν μόνο οι άνθρωποι που έκαναν την περιοχή μαγευτική αλλά και ο ίδιος, μακρινός από την καθημερινότητά τότε, χώρος της δεξαμενής.