To The Queen’s Gambit, είναι δραματική μίνι σειρά του Netflix, δημιουργία των Σκοτ Φρανκ και Άλαν Σκοτ, σε σκηνοθεσία Σκοτ Φρανκ, με τους Άνυα Τέυλορ-Τζόυ, Μπιλ Καμπ, Μαριέλ Χέλερ, Μαρσίν Ντοροσίνσκυ, Τόμας Μπρόντι-Σάνγκστερ, Χάρυ Μέλινγκ. Ελληνικός τίτλος: Το Γκαμπί της Βασίλισσας
Ένα πανικόβλητο εννιάχρονο κοριτσάκι, αφού έχει δει με τα ίδια του τα μάτια τη μητέρα του να σκοτώνεται (ουσιαστικά να αυτοκτονεί) σε τροχαίο, μεταφέρεται στο ορφανοτροφείο. Μόνη και φοβισμένη, βρίσκει αναπάντεχη συντροφιά και κατανόηση από τον επιστάτη, τον κ. Σάιμπελ, ο οποίος ασχολείται με ένα παράξενο παιχνίδι που της κινεί την περιέργεια. Της εξηγεί πως το λένε “Σκάκι” και εκείνη τη μαγική στιγμή στη ζωή της που του ζητά να της μάθει να παίζει, τα πάντα επρόκειτο να αλλάξουν στον δρόμο της.
Το μυθιστόρημα του Γουώλτερ Τέβις γραμμένο το 1983, και το οποίο είχε πρωτοκυκλοφορήσει στην Ελλάδα από την Bell (τη θυμάστε;) έναν χρόνο αργότερα ως “Τελευταία παρτίδα”, διασκευάζεται σε μια συναρπαστική τηλεοπτική μίνι σειρά 7 επεισοδίων που -επιτρέψτε μου το λογοπαίγνιο- κάνει ματ σε 7 κινήσεις: πρωταγωνίστρια, σενάριο, σκηνοθεσία, ερμηνείες, φωτογραφία, μουσική, μοντάζ. Τα πάντα συντελούν όχι μόνο στο να δομήσουν ήρωες και ιστορία μα και για να στήσουν κάποιες από τις πλέον συναρπαστικές σκηνές μάχης που είδαμε ποτέ. Είναι πραγματικά επικές οι παρτίδες που παίζει ως παιδί-θαύμα η Μπεθ Χάρμον και το ίδιο επική είναι και η κινηματογράφησή τους, από την πρώτη της φορά έως εκείνη τη μεγάλη, τελευταία παρτίδα όπου για κάποια λεπτά νιώθεις πως βλέπεις κάτι τόσο μεγαλειώδες όσο το “Game of Thrones”.
Μαγκιά του σεναρίου είναι βέβαια αυτή, που την παντρεύεται επάξια και η σκηνοθεσία (άλλωστε ο σκηνοθέτης είναι και ο συν-σεναριογράφος της σειράς), καθώς αντιλαμβάνεται το σκάκι στην πραγματική του διάσταση, ως μάχη. Στρατιώτες, αξιωματικοί, ίπποι και πύργοι ξεχύνονται σε ανηλεείς επιθέσεις επάνω στην σκακιέρα, καθορίζοντας το πεπρωμένο μιας κοπέλας που δεν είχε τίποτα άλλο από το οποίο να πιαστεί και να δώσει νόημα στη ζωή της. Έχοντας επίγνωση πως η μητέρα της προτίμησε να πεθάνει (ενδεχομένως να σκοτώσει και τη ίδια) από το να μείνει στο πλευρό της, η Μπεθ, μέσα στο αποστειρωμένο συναισθηματικά ορφανοτροφείο που κρατούσε τα παιδιά σε μια αέναη ψυχική αδιαφορία, ταΐζοντάς τα ναρκωτικά (απολύτως νόμιμη και αποδεκτή διαδικασία στα ’50s) γραπώνεται από το άγνωστο της σκακιέρας, αγκαλιάζοντας με πάθος τα πιόνια, στα οποία δίνει ζωή με τις κινήσεις της.
Μαιτρ της στρατηγικής και υπέρτατη μαθηματική ιδιοφυΐα, η Νεαρή Μπεθ Χάρμον ενηλικιώνεται δίπλα στη σκακιέρα της και μαθαίνει πώς να ζει και πώς να διεκδικεί τη ζωή της. Από τη σκακιέρα προβάλλουν οι φίλοι, από τη σκακιέρα ξυπνά ο έρωτας, μαζί με τη σκακιέρα της νιώθει για λίγο πώς είναι να έχεις μητέρα, με τη σκακιέρα ταξιδεύει στον κόσμο και με αυτήν τον κατακτά. Είπαμε, είναι μάχη το σκάκι.
Σε αυτή την εκστρατεία ζωής και ενηλικίωσης, αποδεικνύεται εξαιρετική η επιλογή της πρωταγωνίστριας Άνυα Τέυλορ-Τζόυ, που με την εύθραυστη παρουσία της και αυτά τα manga μάτια κυριαρχεί, εξελίσσεται, αγωνίζεται, ανθίζει και εν τέλει αναδεικνύεται σε κυρίαρχη ηρωίδα, λιτή, απέριττη και αέρινη, αφήνοντας τα πάντα στο βλέμμα και το χαμόγελο, ταυτόχρονα με αυτήν την κουκλίστικη πόζα που μοιάζει με να βγήκε από φιγουρίνι περιοδικού μόδας. Από αυτό το επιτυχές αμάλγαμα σεναρίου-σκηνοθεσίας-ερμηνείας προκύπτει και το ξεκλείδωμα των κινήσεων που αναπτύσσονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα στο μυαλό της και το οποίο μας επιτρέπει να κατανοούμε και να συμπάσχουμε πλήρως με τις επιλογές της στη ζωή και στη σκακιέρα.
Δίπλα της, ένα επιτελείο άριστα επιλεγμένων ηθοποιών δίνουν τις πάσες και αντιπαραθέτουν τα δικά τους πιόνια σε αυτήν την παρτίδα σκάκι που υπήρξε ολόκληρη η ζωή της Μπεθ Χάρμον. Χωρίς να λείπει το χιούμορ και η λεπτή ειρωνεία, η συνύπαρξη των ταλέντων αυτών στην οθόνη προσδίδει τραγικότητα και βάθος, την ίδια στιγμή που κλιμακώνει την πορεία προς τη μεγάλη, τελική δοκιμασία. Άξια θαυμασμού είναι και η δουλειά που έχει γίνει στα σκηνικά, τις κομμώσεις και τα κοστούμια της σειράς, που όλα μαζί ξεδιπλώνουν πτυχές του χαρακτήρα και θέτουν ορόσημα της κάθε εποχής, μαζί με τη φωτογραφία που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας, αλλάζοντας περίτεχνα μα διακριτικά τόνο, χρωματική παλέτα και καδράρισμα αντίστοιχα με το πέρασμα των χρόνων.
Έργο συνόλου μα και πρωταγωνίστριας, το The Queen’s Gambit, είναι μια σειρά ξεχωριστή μέσα στην απλότητα και την ευθύτητα του θέματος και τη αφήγησης, εξαιρετική στις λεπτομέρειες και συναρπαστική στις εντάσεις της.
