“Τριαντάφυλλο στο στήθος” του Τέννεση Ουίλλιαμς, απόδοση-σκηνοθεσία: Γιωργής Τσουρής, πρωταγωνιστούν: Μαρία Καβογιάννη, Μάκης Παπαδημητρίου, Ζώγια Σεβαστιανού, Φοίβος Ριμένας, Βάλια Παπακωνσταντίνου, Ορνέλα Λούτη, Τόνια Μαράκη, Στρατής Χατζησταματίου, Λυδία Γιαννουσάκη, Κατερίνα Μεφσούτ.
Χήρα από τη μια μέρα στην άλλη, η Σεραφίνα ντέλλε Ρόζε αποτραβιέται από τον κόσμο και κλείνεται στο σπίτι της, παρέα με την τέφρα του πολυαγαπημένου της άντρα. Ατίθαση και γενναία μέσα στον πόνο της, διεκδικεί με πάθος όσα θεωρεί πως δικαιούται την ίδια ώρα όμως που από φόβο και καθολικό συντηρητισμό φρενάρει κάθε ελευθερία της κόρης της, ειδικά όταν μαθαίνει για τη σχέση της με έναν ναύτη.
Αρκεί όμως μια τυχαία γνωριμία με τον καλοσυνάτο και αλλόκοτο Άλβαρο ώστε η Σεραφίνα να ελευθερωθεί πραγματικά από τα πρέπει της ηθικής της και τις επιταγές της πληγωμένης της καρδιάς και να ζήσει, έστω και τώρα, αυτό που βρίσκεται στα αλήθεια μπροστά της.
Ναι, είχε γράψει και κωμωδία ο Τέννεση Ουίλλιαμς. Κατά δήλωσή του τουλάχιστον, το “Τριαντάφυλλο στο στήθος” είναι κωμωδία, τηρουμένων πάντα των τραγικών συνθηκών εντός των οποίων τοποθετεί τη Σεραφίνα και τους πέριξ αυτής. Μόνο που αυτή τη φορά, φαίνεται πως ο συγγραφέας στέκει παρατηρητής των γεγονότων και κάνει χάζι αυτήν την εκρηκτική ιταλοαμερικανίδα μοδίστρα που κυκλοφορεί σαν σίφουνας ακόμα κι όταν κλειδώνεται στη μοναξιά της. Χωρίς να παραλείπει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά των τραγικών, πληγωμένων ηρώων που αποτελούν σημείο αναφοράς του συνολικού έργου του, μοιάζει να αφήνεται σε αυτό καθ΄ εαυτό το ταμπεραμέντο της σισιλιάνας Σεραφίνας και την εξωστρέφεια που το ακολουθεί, ακόμα και στις πιο σπαρακτικές της στιγμές.
Και κάπως έτσι, όλη η αγαπημένη του θεματική για προδομένους έρωτες, απαγορευμένη σάρκα και αγάπες που βρήκαν τοίχο και χτύπησαν στο δόξα πατρί αυτούς που τις μοίρασαν απλόχερα, βυθίζεται στις φωνές της γειτονιάς, τα χρώματα από τα ρούχα στο οικιακό της ατελιέ, την αναστατωμένη από τον έρωτα έφηβη κόρη της και από τη γλυκιά αμηχανία του αποφασισμένου φορτηγατζή που ξεκλειδώνει μια για πάντα την αφοσιωμένη στα τάματά της μοδίστρα μας.
Το ίδιο “χάζι” με τον Τέννεση Ουίλλιαμς φαίνεται πως κάνει και ο Γιωργής Τσουρής παρατηρώντας αυτόν τον “πολύχρωμο” κόσμο, έτσι όπως σκηνοθετεί το “Τριαντάφυλλο στο στήθος” στο Πτι Παλαί, που από εμβληματικός κινηματογράφος της περιοχής, μας επανασυστήνεται ως ένα υπέρκομψο και σύγχρονο θέατρο, όπως αυτά που θαυμάζεις στην υπόλοιπη Ευρώπη. Με άξονες το τρίπτυχο ρεαλισμός-συναίσθημα-χιούμορ, οικειοποιείται με σαφήνεια και ωριμότητα το κείμενο του συγγραφέα, σε μια μετάφραση που ρέει σαν ποτάμι στα Ελληνικά, διατηρώντας τις νύξεις της ιταλικής του ρίζας στην υπερβολή της έκφρασης, την ίδια στιγμή που τοποθετεί τη δράση σε ένα ρεαλιστικό, αληθοφανές πλαίσιο με τα σκηνικά του Σάκη Μπιρμπίλη (δικοί του και οι φωτισμοί) να αποδίδουν το χρώμα και τη μοναξιά της Σεραφίνας και με τα ρούχα από τις παραγγελίες, σε κρεμάστρες ή μπαούλα, να κουβαλάνε μαζί τους στιγμιότυπα ζωής.
Η ίδια ρεαλιστική εξωστρέφεια είναι σαφής και στα κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ καθώς και στη μουσική του Σταύρου Λάντσια, που συνάδουν με το συναίσθημα και το ύφος της στιγμής. Με την ευκαιρία δε, ας αναφέρω την εξαιρετική ακουστική και την ποιότητα του ηχοσυστήματος στο Πτι Παλαί.
Μέσα σε αυτό το χαρωπό αλλά και σπαρακτικό στην τραγική ειρωνεία του πλαίσιο, το “Τριαντάφυλλο στο στήθος” του Γιωργή Τσουρή χαίρει ρυθμού, αφοσίωσης και υπέροχων ρόλων, προσφέροντας μια απολαυστική και πλήρη θεατρική εμπειρία. Σε πλήρη αρμονία με το σχεδόν ατελείωτο εκφραστικό φάσμα της πάντοτε εξαιρετικής Μαρίας Καβογιάννη, ορίζεται μια Σεραφίνα σισιλιάνικα εξωστρεφής φυσικά αλλά ποτέ “μπουφόνα”, κρατώντας τις εκρήξεις της για τον τρόπο που χρησιμοποιεί τη γλώσσα και τη φωνή, αλλά σε μια μόνιμη ρήξη με τον πόνο μέσα της. Με το βλέμμα της να αναδίδει αρώματα ενός ευτυχισμένου παρελθόντος λουσμένου στα τριαντάφυλλα και συνάμα το κενό της απόρριψης ενόσω αποδέχεται την αλήθεια, η Μαρία Καβογιάννη περνάει με φινέτσα τη Σεραφίνα της από σαράντα κύματα ερμηνευτικής δεξιοτεχνίας, με την ίδια δεξιοτεχνία που μεταμορφώνει τα άψυχα υφάσματα σε ρούχα που αφηγούνται ιστορίες.
Κι όσο κι αν η Σεραφίνα κρατάει τα ανέφελα κλειδιά του έργου και τον ανάλαφρο, χιουμοριστικό του τόνο, είναι ο Μάκης Παπαδημητρίου στην τελευταία πράξη που ξεκλειδώνει το γέλιο από τα μέσα μας, με μοναδική επίγνωση και σεμνότητα στην αντίληψη. Ο Άλβαρο που συνεπαίρνει τη Σεραφίνα, συνεπαίρνει και την παράσταση, αφού αυτός είναι που αλλάζει τα δεδομένα στη ζωή της γυναίκας που αγάπησε τυχαία, άρα και στο σύνολο του έργου. Περπατημένος και συνάμα αφελής σαν παιδί που έκανε αταξία, συνειδητοποιημένος άντρας αλλά και φοβισμένος έφηβος στην πρώτη του ερωτική εξομολόγηση, ο Άλβαρο σε τούτο εδώ το “Τριαντάφυλλο” είναι αυτός που αφήνει το στίγμα του στο δέρμα, σαν ανεξίτηλο τατού μιας αθωότητας και μιας ευθύτητας που πλέον βρίσκονται στα αζήτητα της κραυγαλέας μας συμπεριφοράς.
Ορθό αντίβαρο στην υπερβολή της Σεραφίνας, η αδελφή της, η Ασσούντα, στο πρόσωπο και στο παράστημα της Ζώγιας Σεβαστιανού που τη διαχειρίζεται με έλεγχο και αληθοφάνεια, ουσιαστικά καθολικός ο Πατήρ ντε Λέο του Φοίβου Ριμένα, αφοπλιστικά πανικόβλητος γαμπρός ο ναύτης Τζακ του Στρατή Χατζησταματίου που και τώρα αφήνει την ορμή του να ξεχειλίζει στο βλέμμα που λάμπει. Μια μικρή ένσταση καταθέτω για τα σκουλαρίκια που φορούν ο Άλβαρο και ο Τζακ.
Και άντε ο Άλβαρο μέσα στην αφοπλιστική του παιδικότητα να το τολμούσε, αλλά ναύτης με στολή στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ τα χρόνια του ’50, με τίποτα.
• Πτι Παλαί – Ριζάρη 24, Παγκράτι
Παραστάσεις: Πέμπτη έως Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:00.
