“Ορφανά” του Ντέννις Κέλλυ, μετάφραση-σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Μάρκελλος, πρωταγωνιστούν: Ελένη Στεργίου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Μάρκελλος.
Θα μπορούσε να είναι ακόμα ένα συνηθισμένο βράδυ για τον Ντάννυ και τη γυναίκα του την Έλεν στο διαμέρισμά τους, σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά του Λονδίνου. Έτοιμοι να πάρουν το βραδινό τους, δέχονται την απρόσμενη επίσκεψη του αδελφού της, του Λίαμ, ο οποίος εμφανίζεται πανικόβλητος, με την μπλούζα του λουσμένη στο αίμα.
Τα “Ορφανά” αποτελούν μία από αυτές τις θεατρικές περιπτώσεις όπου η εισβολή στην καθημερινότητα γίνεται τόσο βίαια όσο ποτέ. Η ξαφνική εμφάνιση του Λίαμ στο σαλόνι τους, τον οποίο συναντούμε να στέκει απέναντί τους με το που ξεκινά η παράσταση, καθορίζει αυτόματα το στίγμα της τραγωδίας που θα επακολουθήσει και του οριστικού τέλους όλων όσα ίσχυαν έως τότε. Βίαιο, ακράδαντα ειλικρινές, σύγχρονο από κάθε άποψη, μαστόρικα δουλεμένο στη γλώσσα του και στη σκηνοθεσία του, το νέο θεατρικό εγχείρημα του Κωνσταντίνου Μάρκελλου και των υπερ-ταλαντούχων συνεργών του πάλλεται από ένταση, ρυθμό και την ορμή στις εξαιρετικές ερμηνείες του.
Τα πάντα βοηθούν σε αυτήν την αξέχαστη θεατρική εμπειρία, μελετημένα στην κάθε τους λεπτομέρεια: ο χώρος του “Μικρού Γκλόρια” και η βίαιη σχεδόν εγγύτητα που εξασφαλίζει στον τόπο της δράσης, ο αλλόκοτος ρεαλισμός της σκηνογραφίας που υπογράφει η Αρετή Μουστάκα, οι υπέροχοι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου και ο καταλυτικός συνδυασμός μουσικής και ήχων του Διαμαντή Αδαμαντίδη, οριοθετούν το ρινγκ (σχεδόν κυριολεκτικά) αυτής της ουσιώδους λεκτικής πυγμαχίας των τριών αντιπάλων που αλληλοκατασπαράζονται στο όνομα της οικογένειας και των ευθυνών.
Τα ψέματα, οι συμβάσεις, οι υποχωρήσεις, η πλήρους υποκρισίας αποδοχή και η καταπιεστική συγκατάβαση που απαιτούν και εκβιάζουν οι οικογενειακοί δεσμοί, οδηγούνται στα άκρα τους εντός της καθώς πρέπει οικογενειακής εστίας και πυροδοτούν εκρήξεις ανείπωτης βίας, καθώς η ανάγκη για επιβίωση φαίνεται να απελευθερώνει ένστικτα κατώτατα.
Σκληρό μα συναρπαστικό έργο, τα “Ορφανά” ναρκοθετούν τον οικογενειακό πυρήνα, φέρνοντας τους ανθρώπους τους αντιμέτωπους με συνθήκες αναπάντεχες και αναγκάζοντάς τους να λάβουν αποφάσεις υπερβατικές και συνταρακτικές. Αυτήν ακριβώς την υπέρβαση της καθημερινότητας των ηρώων του αναζήτησε πρωτογενώς στη δημιουργία της παράστασης ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, ξεκινώντας από το κείμενο αυτό καθ’ εαυτό. Μεταφράζει λοιπόν το πρωτότυπο, επιλέγοντας προσεκτικά τις λέξεις όχι μόνο ως προς το νόημα αλλά και ως προς τον ηχητικό αντίκτυπο στην εκφορά τους.
Με τον συναρπαστικό αυτό τρόπο που μεταφράζει, επιτυγχάνει όχι μόνο ο λόγος στα “Ορφανά” να αντικατοπτρίζει τη βρετανική προέλευση και την κουλτούρα των πρωταγωνιστών του σε ορμητικής ροής άπταιστα Ελληνικά, μα οι ίδιες οι λέξεις να αντηχούν βίαια, σε απόλυτη συνάρτηση με τη βία των πράξεων. Με γνώμονα και οδηγό τη μετάφραση, ορίζεται και η διδασκαλία των ρόλων, με αυτά τα διαρκή “πατήματα” των φράσεων του ενός επί του άλλου, με τις λέξεις να πέφτουν σαν γροθιές, σε έναν απελπιστικό αγώνα με έπαθλο την επιβίωση.
Κρατώντας για τον εαυτό του τον ρόλο του οικογενειάρχη Ντάννυ, ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος παλεύει αξιοθαύμαστα με τους φόβους (παλιούς και τωρινούς), το (φαινομενικά) μειλίχιο της αυθυπαρξίας του και την ανάγκη του να εκτονώσει μια ζωή πνιγμένη στον εκφοβισμό και στη λήθη μιας δήθεν ευτυχίας, καθώς πασχίζει να υποκρίνεται πως όλα πηγαίνουν καλά. Με φωνή γλυκιά, συγκρατημένη, ευγενική, που όμως ξεχειλίζει από συναισθήματα καταπιεσμένα και τη διαρκή ανάγκη του να αντιταχθεί σε όσα τον τρομάζουν, ο Ντάννυ του μοιάζει από την πρώτη στιγμή με ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί, κάνοντας στάχτη τα πάντα.
Συγκλονιστική στις μεταβάσεις, στην αποφασιστικότητα και στην επίγνωση των όσων λέει και πράττει, η Ελένη Στεργίου αποδίδει μια υπέροχη Έλεν, διχασμένη ανάμεσα στον άντρα της και τον αδελφό της, μα πάνω από όλα αντιμέτωπη με όσα η ίδια έχει ανάγκη. Με το τετράπτυχο “μάνα-σύζυγος-αδελφή-γυναίκα” να μεταμορφώνεται στις τέσσερις γωνίες του ρινγκ όπου πυγμαχεί λεκτικά, η Ελένη Στεργίου φορτίζει με συναισθηματική ειλικρίνεια κάθε συλλαβή που ξεστομίζει, με μια καθοριστική εγκράτεια στην κινησιολογία της, αφήνοντας τα πάντα να ρέουν από τη φωνή και το βλέμμα. Ασταμάτητος, ορμητικός χείμαρρος που πνίγει κάθε ίχνος σταθερότητας, ο Χρήστος Παπαδόπουλος στον ρόλο του Λίαμ είναι απλά άξιος θαυμασμού.
Επιτυγχάνοντας μια ερμηνεία που αμφισβητεί διαρκώς τα όρια της αλήθειας και της λογικής, ο Λίαμ του ταξιδεύει σε μονοπάτια κακοτράχαλα είτε ως φοβισμένο, μικρό παιδί, είτε ως αυτοσχέδιος εγκληματίας, πιστεύοντας όλα όσα υποκρίνεται πως λέει και κάνει ενώ την ίδια στιγμή τα αμφισβητεί. Δεν θα ήταν υπερβολή να πω πως προσωπικά υπήρξε μία ακόμα από τις θεατρικές αποκαλύψεις της σαιζόν.
Όσο κι αν η παράσταση σε κάνει νιώθεις ένα διαρκές σφίξιμο στο στομάχι, κάπου μέσα σου δεν θέλεις να τελειώσει, έτσι όπως της έχεις παραδοθεί άνευ όρων.
• Μικρό Γκλόρια – Ιπποκράτους 7, Κέντρο
Παραστάσεις: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 121:00, Κυριακή στις 20:00.
