Οι μάγισσες του Σάλεμ, είναι ιστορικό δράμα του Άρθουρ Μίλλερ, σε σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη, με τους Νικήτα Τσακίρογλου, Άκη Σακελλαρίου, Ρένια Λουιζίδου, Ιωάννα Παππά, Γιάννη Καλατζόπουλο, Μελίνα Βαμβακά, Γεράσιμο Σκαφίδα, Θωμά Γκαγκά, Κατερίνα Νικολοπούλου, Ισιδώρα Δωροπούλου, Μαρία Μοσχούρη, Αντουανέτα Παπαδοπούλου, Δανάη Ομορεγκιέ Νεάνθη.
Στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης, το 1692, η νεαρή Άμπιγκέηλ, σφοδρά ερωτευμένη με τον παντρεμένο και κατά πολύ μεγαλύτερό της Τζων Πρόκτορ, καταφεύγει σε μάγια και ξόρκια για να τον φέρει κοντά της, καθώς εκείνος αδιαφορεί, παρά εκείνη τη μία φορά που είχαν κάνει έρωτα στον στάβλο. Όταν όμως αντιλαμβάνονται τη σκοτεινή τελετή που είχε οργανώσει στο δάσος, για να γλιτώσει τις κατηγόριες που τη βαραίνουν, προσποιείται το θύμα και κατηγορεί την Ελισάβετ Πρόκτορ μαζί με άλλους κατοίκους του Σάλεμ πως την εξανάγκασαν στις πράξεις αυτές, καθώς είχαν ήδη πουλήσει την ψυχή τους στον Σατανά ώστε να εκτελούν εκείνοι ανενόχλητοι τα μαύρα μάγια τους.
Επίκαιρο όσο ποτέ, οι Οι μάγισσες του Σάλεμ, το βασισμένο σε αληθινά περιστατικά θεατρικό έργο του Άρθουρ Μίλλερ, το οποίο έκανε πρεμιέρα στα μαύρα χρόνια του Μακαρθισμού, παρουσιάζεται στην Αθήνα από έναν πολυπρόσωπο θίασο σε μια πλούσια παραγωγή, κινηματογραφικού ρυθμού και αισθητικής. Και είναι καθοριστικής σημασίας αυτή η “κινηματογραφική” αντίληψη που ο Νικορέστης Χανιωτάκης προσδίδει στη σκηνή του “Δημήτρης Χορν”, καθώς με τον τρόπο αυτό κάνει πιο σημερινή και ακόμα πιο σχετική με το παρόν την αφήγηση, διατηρώντας παράλληλα με κοστούμια και διάκοσμο την αυθεντικότητα της εποχής.
Στην ελληνική απόδοση που υπογράφει ο ίδιος, ο σκηνοθέτης έχει ενοποιήσει κάποιους από τους β’ ρόλους, επιτρέποντας σε αυτούς που επέλεξε να διατηρήσει να ανασάνουν περισσότερο και να διευκολύνουν τη ροή και την αφήγηση σε ένα έργο με ούτως ή άλλως μεγάλη διάρκεια. Καθοδηγώντας τους άξιους ηθοποιούς του με φυσικότητα στην έκφραση, στην υφή και στην ένταση της φωνής, ο Νικορέστης Χανιωτάκης αποφεύγει διακριτικά τις μεγαλοστομίες και την όποια υπερβολή, επιτρέποντας στους χαρακτήρες να ξεδιπλωθούν αρμονικά στη σκηνή και να ζήσουν ο καθένας το δράμα του.
Ο Νικήτας Τσακίρογλου εξ όψης, ύφους και εμπειρίας γίνεται ο καλωσυνάτα απειλητικός δικαστής Ντάνφορθ, έτοιμος να αποδείξει την αλήθεια (του) έναντι Θεού και ανθρώπων (και ψευδών καταγγελιών), με μια ισχύ στην παρουσία του και ταυτόχρονα μια πραότητα στη φωνή και στην κίνηση, γεγονός που τον καθιστά ακόμα πιο απειλητικό. Ουσιαστική η “κόντρα” Γεράσιμου Σκαφίδα-Γιάννη Καλατζόπουλου στους ρόλους δύο εκ διαμέτρου αντίθετων αντιλήψεων για τη ζωή, την πίστη και την Εκκλησία ιερέων, με την έντονη ζέση του Τζων Χέηλ (Σκαφίδας) να αποδείξει την πραγματική αλήθεια στο όνομα του Θεού μέσα από μια ρεαλιστική και αρρενωπής ειλικρίνειας ερμηνεία, απέναντι στον υποκριτή και κατευθυνόμενο από ίδια συμφέροντα Σαμουήλ Πάρις (Καλατζόπουλος), χαμένο στα ψέματα που κατευθύνουν και την ερμηνεία του.
Η αρχικά αφελής, ερωτοχτυπημένη Άμπιγκέηλ της Ιωάννας Παππά μεταμορφώνεται σταδιακά σε πλάσμα αδίστακτο που ζει μόνο για το θέλω της και την εκδίκηση, αποδεικνύοντας πως ούτε η κόλαση συναγωνίζεται την οργή μιας προδομένης γυναίκας. Εξαιρετικού υποκριτικού ελέγχου και σκηνικής παρουσίας που επιβάλλεται χωρίς ίχνος υπερβολών, το ζεύγος Πρόκτορ, με τον Άκη Σακελλαρίου και τη Ρένια Λουιζίδου να αλληλοσυμπληρώνονται ιδανικά.
Καθ’ όλα υποβλητική η μαύρη “φωτογραφία” της παράστασης, όπως τη διαμορφώνουν τα κοστούμια της Χριστίνας Πανοπούλου, υπό τους ατμοσφαιρικούς φωτισμούς της Χριστίνας Θανάσουλα στο εντυπωσιακό και λειτουργικό σκηνικό της Αρετής Μουστάκα. Μινιμαλιστικής αισθητικής, industrial όψης, με ξερά κλαριά ενός πεθαμένου -σαν στοιχειωμένο- δάσους και έναν τεράστιο επικλινή σταυρό, να λειτουργεί ως διάδρομος-μονόδρομος που κάνει τις ζωές των ηρώων να συναντιούνται αναγκαστικά επάνω του. Πλήρως εντός αυτής της κινηματογραφικής αισθητικής και άποψης εντάσσεται και η μουσική του Γιάννη Μαθέ.
Για την ιστορία, Οι μάγισσες του Σάλεμ, του Μίλλερ (με πρωτότυπο τίτλο “The crucible”) έκανε πρεμιέρα στο Θέατρο Μάρτιν Μπεκ της Νέας Υόρκης, στις 22 Ιανουαρίου 1953, χρονιά που κέρδισε και το Βραβείο Τόνυ Καλύτερου Έργου. Στην Ελλάδα πρωτοπαρουσιάστηκε από το Εθνικό Θέατρο το 1955, σε μετάφραση και σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού. Πάλι από το Εθνικό, οι “Μάγισσες του Σάλεμ” παρουσιάστηκαν στη σκηνή του Ρεξ το 1996 σε σκηνοθεσία Νίκου Χαραλάμπους, ενώ το 1976 είχε ανέβει από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (με τον τίτλο “Η δοκιμασία”) σε σκηνοθεσία Νίκου Ραφτόπουλου, στην Κεντρική Σκηνή της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
Το 1961, κατά παραγγελία της Όπερας της Πόλης της Νέας Υόρκης, ο συνθέτης Ρόμπερτ Γουώρντ (που επελέγη με τη συμμετοχή του ίδιου του Μίλλερ) το διασκεύασε σε όπερα που κέρδισε έναν χρόνο αργότερα το Πούλιτζερ Μουσικής. Στον κινηματογράφο το έργο Οι μάγισσες του Σάλεμ, μεταφέρθηκε δύο φορές: το 1957 (Les sorcières de Salem) σε σκηνοθεσία Ρεϋμόν Ρουλώ, με τη Σιμόν Σινιορέ (BAFTA Ξενόγλωσσης Ηθοποιού), τον Υβ Μοντάν και τη Μυλέν Ντεμονζό και το 1996 (The crucible) σε σκηνοθεσία Νίκολας Χάυτνερ, με τους Ντάνιελ Ντέυ-Λιούις, Τζόαν Άλλεν (Υποψήφια για Όσκαρ Β’ Γυναικείου) και Γουινόνα Ράιντερ.
• Θέατρο Δημήτρης Χορν – Αμερικής 10, Κολωνάκι
Παραστάσεις: Πέμπτη στις 20:15, Παρασκευή στις 21:15, Σάββατο στις 18:15 & 21:15, Κυριακή & Τετάρτη στις 19:15
