“Ο μισάνθρωπος” του Μολιέρου, Απόδοση κειμένου-Σκηνοθεσία: Γιάννης Κακλέας, πρωταγωνιστούν: Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Ευγενία Σαμαρά, Στέλιος Ιακωβίδης, Αθηνά Μουστάκα, Θάνος Μπίρκος, Φωτεινή Αθερίδου, Αυγουστίνος Κούμουλος, Αλέξης Φουσέκης, Κυριάκος Σαλής.
Μολονότι αριστοκράτης και ο ίδιος, ο Αλσέστ απεχθάνεται την υποκρισία, τα ψέματα και την κολακεία που απλώνονταν σαν μολυσματική ασθένεια στα γαλλικά σαλόνια του 17ου αιώνα. Αδιαφορώντας για τη φωνή της λογικής και τις συμβάσεις της κοινωνίας, ποτέ του δεν φοβήθηκε να εκφράσει τη γνώμη του και να πει την αλήθεια, με αποτέλεσμα να γίνεται αντιπαθής και μισητός από τον περίγυρό του. Αυτό όμως διόλου δεν τον απασχολεί, αηδιασμένος καθώς νιώθει από τη ρηχή σκέψη και τις αντιλήψεις των ανθρώπων γύρω του, τους οποίους και απεχθάνεται.
Υπάρχει όμως μία παράμετρος που ο Αλσέστ δεν υπολόγισε σωστά κι αυτή δεν είναι άλλη από τον έρωτα. Θαμπωμένος από την ομορφιά της Σελιμέν, ο Αλσέστ δείχνει να ξεχνά πως στη συμπεριφορά της εκφράζονται όλα όσα μισεί, με αποτέλεσμα να παγιδευθεί σε ένα αδιέξοδο που τον οδηγεί και στην οριστική ρήξη με τους ανθρώπους.
Σύγχρονη και υψηλής αισθητικής ανάγνωση του διαχρονικά κλασικού έργου του Μολιέρου από τον Γιάννη Κακλέα που επιχειρεί να το απομακρύνει από τη χωροχρονική του πραγματικότητα και να το μεταφέρει σε ένα άχρονο σήμερα. Έχει πολύ ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο υλοποιεί αυτή τη μεταφορά, χωρίς ο “Μισάνθρωπος” να απογυμνωθεί από τις ρίζες του και το περιβάλλον του. Κατ’ αρχάς ο ευφάνταστος σκηνικός διάκοσμος και τα υπέροχα κοστούμια της παράστασης (Ηλένια Δουλαδίρη) μας φέρνουν κάτι από την πολυτέλεια και τη χλιδή της γαλλικής αριστοκρατίας επί Μολιέρου, ενώ το ίδιο το κείμενο, μολονότι σε πλήρη πρόζα (με ροπή προς το κωμικό), χαίρει εκφράσεων, πληθυντικού ευγενείας και μιας “αρχοντιάς” στην εκφορά, σε απόλυτη συνάρτηση με το πρωτότυπο.
Σε πρώτη ανάγνωση το έργο θα μπορούσε να διαδραματίζεται και στο “τότε”. Είναι όμως οι λεπτομέρειες που το ταξιδεύουν στο “τώρα”: οι μουσικές επιλογές του Γιάννη Μπερερή, όπως και οι μάσκες που φορούν οι καλεσμένοι στο πάρτυ της άστατης και φιλάρεσκης Σελιμέν, που έχει σαν θέμα του τις Βερσαλλίες. Σε ένα μπαλ μασκέ λοιπόν θα μπορούσε να πει κανείς πως τοποθετείται ο “Μισάνθρωπος” του Γιάννη Κακλέα, εκεί όπου οι άνθρωποι μασκαρεύονται και υποκρίνονται πως είναι κάποιοι άλλοι, καλύπτοντας με τις μάσκες, τις περούκες και τα περίτεχνα κοστούμια τους το εσώτερο κενό τους.
Επιτυχημένο το πάντρεμα του συμβολισμού που ο “Μισάνθρωπος” κρύβει στον πυρήνα του, με το φιλάρεσκο, επιφανειακό και αδιάφορο σήμερα του φαίνεσθαι, με τους ρόλους να μοιάζουν με ρόλους και με τα πάντα να δονούνται στη ματαιότητα της επιθυμίας του Αλσέστ για ειλικρίνεια και αλήθεια. Εν μέσω αυτής της μασκαράτας λέξεων, συναισθημάτων και κοινωνικής αποδοχής, ο λόγος του Μολιέρου φαντάζει ακόμη πιο σύγχρονος, με όλη αυτή την αδιόρατη, αριστοκρατική εκφορά που χαρακτηρίζει και τις ερμηνείες, υπερτονίζοντας την κενότητα του καθωσπρεπισμού και της δίψας για καταξίωση, τις οποίες τόσο θαρραλέα ο Αλσέστ χλευάζει.
Την ίδια στιγμή όμως, ο Γιάννης Κακλέας, ως στοχαστής δημιουργός, πολύ γρήγορα μας επαναφέρει στην τάξη, χωρίς να τροφοδοτεί τον εύκολο λαϊκισμό περί καλού και κακού. Είναι άραγε ο Μισάνθρωπος Αλσέστ όντως ο άτεγκτος τιμητής των πάντων ή μήπως κι αυτός παίζει το ίδιο παιχνίδι από την ανάποδη; Μήπως η αποστασιοποίηση και η απέχθεια προς trends του κοινωνικού φαίνεσθαι δεν είναι παρά η απεγνωσμένη απόπειρα του τιμητή να γίνει και ο ίδιος trend;
Και στην τελική, ο Αλσέστ φωνάζει για να ακουστεί η αλήθεια ή πιο απλά θέλει η φωνή του να ακουστεί πιο δυνατά από τη φωνή των άλλων; Ενδιαφέροντες προβληματισμοί σε ένα ενδιαφέρον ανέβασμα που δίνει μέτρο στον άμετρο (από κάθε άποψη λόγο), με τον Γιάννη Κακλέα να μας προσκαλεί σε αυτήν την άκομψη και κομψευόμενη συνεύρεση με τους άλλους και με τον εαυτό μας.
Ο πιο τραγικός από τους κωμικούς ήρωες του Μολιέρου (ο οποίος υπήρξε και ίδιος επαγγελματίας κόλακας της Βασιλικής Αυλής με τα θεατρικά του), ο “Μισάνθρωπος” χαίρει της χαρισματικής ερμηνείας του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου που κινείται μεταξύ σοβαρού και αστείου, σε ένα εξωστρεφές εσωτερικό ταξίδι αυτογνωσίας που τον απομακρύνει ακόμα περισσότερο από όσους αγαπά και όσους μισεί. Καλύπτοντας με ποστάρισμα και λόγο την αχανή σκηνή του θεάτρου “Εμπορικόν”, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος μας συστήνει έναν συμπαγή μα και φοβισμένο Αλσέστ, οπλισμένος πέραν του ταλέντου του με αυτόν τον εξαίρετο κωμικό χρονισμό του, που όμως κρύβει τραγικές αποχρώσεις.
Αισθαντική, αφελής μα απόλυτα συνειδητοποιημένη όταν χρειάζεται η Σελιμέν της Ευγενίας Σαμαρά, μήλον της έριδος και καταλύτης συμπεριφορών, ενώ “μολιερικά” αρχοντικός είναι ο Ορόντ του Στέλιου Ιακωβίδη, γκροτέσκα νάρκισσος και απειλητικά ευγενής. Ο Αυγουστίνος Κούμουλος, ο Αλέξης Φουσέκης και ο Κυριάκος Σαλής είναι απόλυτα ενταγμένοι στο σύμπαν των “Βερσαλλιών” με ρυθμό, λόγο και κίνηση, ενώ απολαυστική είναι η Αθηνά Μουστάκα που προσδίδει έναν τόνο χιουμοριστικής ανεμελιάς.
Τέλος, η γλυκύτατη Φωτεινή Αθερίδου, dj στο πάρτυ της Σελιμέν και ξεναγός δικός μας (ρόλο που εμπνεύστηκε ειδικά για τη συγκεκριμένη παράσταση ο Γιάννης Κακλέας) είναι η φωνή της λογικής που (ραπάρει;) έμμετρα, συνδέοντας το παρελθόν με το σήμερα, κλείνοντας το μάτι σε όσα εξιστορούνται και στην πραγματικότητα, με μια καλοδεχούμενη ευαισθησία στην παρουσία της που κουβαλά τη βαρύτητα της συνοριακής γραμμής των δύο κόσμων, σκαλίζοντας ταυτόχρονα τον τοίχο που χωρίζει τους “θεατρίνους” από από εμάς τους “αληθινούς”.
• Εμπορικόν – Σαρρή 11, Ψυρρή
Παραστάσεις: Τετάρτη στις 20:00, Πέμπτη & Παρασκευή στις 21:00, Σάββατο στις 18:00 & στις 21:00, Κυριακή στις 20:00.
