“Ο εχθρός της τάξης”, του Νάιτζελ Γουίλιαμς, μετάφραση: Αλέξης Καλοφωλιάς, σκηνοθεσία: Γεωργία Μαυραγάνη, πρωταγωνιστούν: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Κορίνα-Άννα Γκουγκουλή, Βασίλης Καλφάκης, Αφροδίτη Κατσαρού, Μελίνα Κοτσέλου, Αλκιβιάδης Μαγκόνας, Γιώργος Πατεράκης, Κατερίνα Πατσιάνη, Γιώργος Σκαρλάτος, Αλέξανδρος Τωμαδάκης, Βασίλης Τρυφουλτσάνης, Εύα Φρακτοπούλου.
Σε μια σχολική αίθουσα, κάποιας απρόσωπης, δημόσιας σχολικής μονάδας, οι μαθητές περιμένουν τον δάσκαλο για το μάθημα. Μόνο που για ακόμη μία φορά, το ημερήσιο πρόγραμμα της τάξης τους γράφει “κενό”. Κι όσο η ώρα περνά και ο καθηγητής δεν έρχεται, τα παιδιά που στην πραγματικότητα διψούν για μάθηση, όσο κι αν αντιπαλεύονται το σύστημα, αποφασίζουν να κάνουν οι ίδιοι μάθημα και να μοιραστούν με τους συμμαθητές τους αυτά που ο καθένας γνωρίζει.
Έργο του βρετανού συγγραφέα Νάιτζελ Γουίλιαμς, γραμμένο το 1978 όταν και έκανε πρεμιέρα στο θέατρο Royal Court του Λονδίνου, ο “Εχθρός της Τάξης” αφηγείται την ιστορία 6 μαθητών σε μια ρημαγμένη τάξη του Νότιου Λονδίνου που περιμένουν μάταια την άφιξη του καθηγητή τους. Κοινωνικό σχόλιο για την απάθεια της δημόσιας εκπαίδευσης και μαζί απελευθερωτική καταγγελία, το έργο που θυμίζει εφηβική εκδοχή του “Περιμένοντας τον Γκοντό” του Μπέκετ έκανε αίσθηση στο πρώτο του ανέβασμα για την αυθάδεια και την ψυχή του.
Στη νέα παραγωγή του Εθνικού που είχα τη χαρά να παρακολουθήσω στη Σκηνή Κατίνα Παξινού του Ρεξ, η Γεωργία Μαυραγάνη διευρύνει το κείμενο για τους 6 μαθητές, κατ’ ουσίαν διπλασιάζοντάς τους, και μεταφέροντας τη δράση και το παρελθόν τους σε μια σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
Έχοντας στη διάθεσή της έναν άπλετο χώρο πλασμένο από τα άναρχα και χαώδη σκηνικά που σχεδίασε η Άρτεμις Φλέσσα, εκμεταλλεύεται το εξίσου άπλετο ταλέντο των νεαρών ηθοποιών της για να ανεβάσει κάτι που μοιάζει με έργο μέσα σε έργο, καθώς οι δικοί της “μαθητές” ζουν και ταυτόχρονα προβάρουν το ίδιο το θεατρικό σε ένα παιχνίδι της πραγματικότητας και της (εφηβικής) φαντασίας. Σαν μέλη ενός τραγικού χορού, κάτω από τους συναισθηματικά σκληρούς φωτισμούς του Τάσου Παλαιορούτα και με τη βοήθεια εκκωφαντικών ή/και αισθαντικών μουσικών που ο Χάρης Νείλας έγραψε ειδικά για την παράσταση, ο κάθε μαθητής βγαίνει μπροστά για να αφηγηθεί τη δική του ιστορία, σε ένα αδυσώπητο ξέσπασμα νεανικής αφέλειας και ειλικρίνειας.
Μονόλογοι, αλλόκοτα “χορικά”, κραυγές που μοιάζουν με ατόφια απόγνωση και ένα μέλλον που μοιάζει να κόλλησε στη λούπα ενός αδυσώπητου παρόντος, μπλέκουν αρμονικά σε ένα αμάλγαμα λειτουργικού πειραματισμού και εξαιρετικών ερμηνειών. Έργο συνόλου καθώς είναι δεν μου επιτρέπει να εστιάσω μεμονωμένα στα 12 ταλαντούχα αυτά παιδιά που ντύνονται (Λιλή Κυριλή), συμπεριφέρονται, κλαίνε, γελάνε, χορεύουν (Αντιγόνη Γύρα) και αγαπούν πρωτόγνωρα, συντριπτικοί ενήλικες που ξαναζούν άχρονα τη χαμένη στην αδιαφορία μας εφηβεία τους.
Όλοι τους ένας κι ένας, με κάθε ανάσα, με κάθε χτύπο της καρδιάς τους, με κάθε λέξη που ξεστομίζουν σε αυτές τις τύπου reality εξομολογήσεις στο μικρόφωνο, μας καθιστούν μάρτυρες ενός σπαρακτικού ντοκυμανταίρ για τη δική μας χαμένη εφηβεία.
Για την ιστορία, ο “Εχθρός της Τάξης” μεταφέρθηκε το 1983 στον κινηματογράφο στα Γερμανικά (“Klassen Feind”) σε σκηνοθεσία Πέτερ Στάιν.
• Εθνικό Θέατρο -Ρεξ, Σκηνή “Κατίνα Παξινού” – Πανεπιστημίου 48, Ομόνοια
Παραστάσεις: Σάββατο & Κυριακή στις 20:00 (μέχρι 20/2)
