“Νάχτλαντ” του Μάριους φον Μάγενμπουργκ, μετάφραση-σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης, πρωταγωνιστούν: Πέγκυ Τρικαλιώτη, Κάτια Γκουλιώνη, Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Γιάννης Στεφόπουλος, Σπύρος Σταμούλης.
Μετά την κηδεία του πατέρα τους, δύο αδέλφια καθαρίζοντας το σπίτι του, ανακαλύπτουν στην αποθήκη ένα πίνακα, του οποίου ο ζωγράφος υπογράφει ως Α. Χίτλερ. Το κρυμμένο και άγνωστο σε όλους αυτό αντικείμενο προκαλεί μεγάλη αναστάτωση, καθώς ξυπνά επιθυμίες, μνήμες και ένστικτα μιας ολόκληρης χώρας και μιας ολόκληρης εποχής.
Ιδιαίτερα καλοδεχούμενα τα νέα, άπαιχτα έργα στην Αθήνα, πολύ περισσότερο όταν χαρακτηρίζονται από φρέσκια θεματολογία και εθνική ταυτότητα. Γερμανικό το έργο, στην προκειμένη περίπτωση, και πολύ καινούργιο, γραμμένο μόλις το 2022, από τον Μάριους φον Μάγενμπουργκ, συγγραφέα ήδη γνωστό στο ελληνικό κοινό από άλλες παραστάσεις, το “Νάχτλαντ” (που αποδίδεται στα ελληνικά ως η χώρα όπου βασιλεύει το αιώνιο σκοτάδι) πραγματεύεται με τόλμη και επιχειρήματα αυτό που οι Γερμανοί αποφεύγουν πάντα να συζητούν, ακόμη και μεταξύ τους: τη στάση των οικογενειών τους κατά τα χρόνια του Χίτλερ.
Θέμα που πονά πολλούς αλλά και που τρομάζει πολλούς περισσότερους, η Γερμανία των χρόνων εκείνων σπάνια έχει αποτελέσει θέμα για την όποιας μορφής μυθοπλασία, μάλλον επειδή ακόμα και οι σύγχρονες γενιές δεν είναι έτοιμες να το διαπραγματευθούν. Αυτή την αμηχανία και τη σωρεία τύψεων αποτυπώνει ο συγγραφέας στο “Νάχτλαντ”, καθώς τοποθετεί τους τέσσερις βασικούς ήρωες μπροστά στο δίλημμα “τι κάνουμε τώρα με αυτόν εδώ τον πίνακα του Χίτλερ”, έτσι όπως η απέχθεια, ο φόβος και η ντροπή συμβαδίζουν με την αγάπη για το χρήμα και το ξεπούλημα των όποιων αξιών.
Όλα αυτά, τοποθετημένα εντέχνως εντός του πλαισίου μιας οικογενειακής μαύρης κωμωδίας, καθιστούν το “Νάχτλαντ” μία από τις πλέον ευχάριστες εκπλήξεις της σαιζόν, καθώς όχι μόνο έχει να προσφέρει ένα εξαιρετικά έξυπνο και καλογραμμένο κείμενο που επιχειρηματολογεί ακατάπαυστα, αλλά χαίρει ταυτόχρονα μιας φροντισμένης στις λεπτομέρειες σκηνοθεσίας και εξαιρετικών ερμηνειών.
Με μικρά παιχνιδίσματα μονολόγων που διακόπτουν λειτουργικά τη ροή, ραγίζοντας τον τέταρτο τοίχο της σκηνής, αλλά και με ερμηνευτικό ρυθμό που συνάδει άρτια με το τραγικό χιούμορ αυτού της απέλπιδος εξευτελισμού, ο Νικορέστης Χανιωτάκης αφουγκράζεται την ορμή του συγγραφέα και τη μεταφέρει στη σκηνή του θεάτρου Αποθήκη με διαρκείς και σωστά χρονισμένες κλιμακώσεις που αποκαλύπτουν μυστικά αλλά και κρυφές πτυχές του κάθε χαρακτήρα που ακροβατεί επί σκηνής μεταξύ επιθυμίας και ιδεολογίας.
Με φόντο μια τεράστια κορνίζα (σκηνικά-κοστούμια: Πάρις Μέξης) που μετατρέπει με μια τραγική ειρωνεία και τους ίδιους τους ήρωες του έργου σε δημιούργημα κάποιου τρίτου, φυλακισμένους εντός του κοινωνικού πλαισίου αναφοράς, με κιτρινισμένους φωτισμούς (Νικορέστης Χανιωτάκης) σαν από γυμνούς γλόμπους που βρωμίζουν τις λέξεις και τις φιγούρες και με μουσική (Ανδρέας Κατσιγιάννης) που υπογραμμίζει την ιστορία κοντράροντας τα συναισθήματα, η παράσταση σε παρασέρνει από τα πρώτα κιόλας λεπτά στον κόσμο της, σοκάροντας με τη γυμνή της αλήθεια και με αυτόν τον περιπαιχτικό, φιλοσοφικό ρεαλισμό της, χωρίς να διστάζει να ξεστομίζει πράγματα που σκέφτεσαι αλλά ποτέ δεν λες.
Δεν θα πρωτοτυπήσω, πιστέψτε με, λέγοντας πως η Πέγκυ Τρικαλιώτη μάς χαρίζει ακόμη μία αξέχαστη ερμηνεία, στον ρόλο της σαρωτικής Τζούντιθ, της εβραίας συζύγου που αδυνατεί να πιστέψει όλα όσα ακούει και βλέπει να συμβαίνουν μπροστά στα μάτια της, ιδιαίτερα δε από τον σύζυγό της, τον οποίο είναι σαν να τον αντικρίζει για πρώτη φορά. Με δουλεμένη στις λεπτομέρειες εσωτερικότητα αλλά και με εκπεφρασμένη ορμή, οπλίζει φωνή, κίνηση και βλέμμα ακόμη και στις πιο ασήμαντες, βουβές σκηνές του ρόλου. Χρειάζεται απλά να τη δείτε να κοιτάζει για πρώτη φορά τον πίνακα, κρατώντας ένα ποτήρι κρασί στο χέρι, χωρίς να μπορείτε να πάρετε τα μάτια σας από επάνω της.
Στην αντίπερα ερμηνευτική όχθη, η Κάτια Γκουλιώνη, ως χειριστική, μονίμως παραπονεμένη και φαινομενικά άτεγκτη κόρη του συγχωρεμένου, πνιγμένη στο μαύρο κοστούμι που φοράει και στον ηθικολόγο καθωσπρεπισμό με τον οποίο έμαθε να ζει και να συνδιαλέγεται, ερμηνεύει με ειρωνική αποστασιοποίηση τη Νίκολα, πατώντας με δύναμη στις λέξεις και στις συλλαβές με γερμανικό λες ηχόχρωμα, έως ότου απογειωθεί μαγευτικά σε μονοπάτια εξευτελιστικής απογύμνωσης και αυτοαναίρεσης.
Ο αδελφός της, ο Φιλίπ, χάρη στον Γιάννη Στεφόπουλο, αποκτά διαρκείς συναισθηματικούς υπαινιγμούς, παλεύοντας με τη φαινομενική αθωότητα του ωχαδερφισμού και τη σταδιακή μεταμόρφωσή του σε λυσσαλέο πλάσμα που διψά για χρήμα και εξουσία. Υπέροχος στις κωμικές αποχρώσεις των δύο ρόλων που ερμηνεύει, ο Σπύρος Σταμούλης υπογράφει με μαεστρία την υπερρεαλιστική εξωστρέφεια του κειμένου, τηρώντας στην εντέλεια το ερμηνευτικό μέτρο και την ειρωνική διάθεση του κειμένου, τόσο ως σύζυγος της Νίκολα όσο και ως εκκεντρικός συλλέκτης, όπου μάλιστα τον θαυμάζεις για τις ξαφνικές, απειλητικές μεταστροφές του.
Ολόσωστη γερμανίδα, λάτρης του καλλιτεχνικού ταλέντου του Χίτλερ και εξαιρετική στη χειραγώγηση ανθρώπων και ιστορίας η Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, κατορθώνει μέσα σε όλα όσα απίστευτα ξεστομίζει, να αποτελεί θεμέλια λίθο του ρεαλισμού μιας κοινωνίας που εθελοτυφλεί, αλλάζοντας εντέχνως το αφήγημα. Συναρπαστικό το έργο, συναρπαστικοί όλοι από το πρώτο μέχρι το τελευταίο (απρόσμενο) λεπτό.
• Αποθήκη – Σαρρή 40, Ψυρρή
Παραστάσεις: Πέμπτη-Παρασκευή στις 21:00, Σάββατο στις 18:00 & 21:00, Κυριακή στις 19:00.
