“Dogville” του Κρίστιαν Λόλικε, από το σενάριο του Λαρς φον Τρίερ, μετάφραση: Αντώνης Γαλέος, σκηνοθεσία-δραματουργική επιμέλεια: Λίλλυ Μελεμέ, πρωταγωνιστούν: Στέλιος Μάινας, Έλλη Τρίγγου, Θοδωρής Κατσαφάδος, Νικολέτα Βλαβιανού, Βαγγέλης Αλεξανδρής, Ανδρέας Νάτσιος, Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Πάρης Λεόντιος, Νίνα Έππα.
Το Dogville, μια απομονωμένη κωμόπολη των ΗΠΑ, ζει μέσα στους χαλαρούς ρυθμούς της καθημερινότητας, με τους κατοίκους του προσηλωμένους στους κανόνες της ηθικής και στον λόγο του Θεού να προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα χωρίς πολλά αγαθά αλλά ενωμένοι -κατ’ επίφαση τουλάχιστον- σαν γροθιά. Αυτή η φιλήσυχη ρουτίνα διαταράσσεται ξαφνικά από την άφιξη της Γκρέης, μιας όμορφης κοπέλας που ζητά καταφύγιο στην ερημιά του Dogville από κάποιους μυστηριώδεις διώκτες.
Παρά την αρχική δυσπιστία τους απέναντι σε οποιονδήποτε ξένο, η Γκρέης κατορθώνει σταδιακά να τους κερδίσει και να εξασφαλίσει την παραμονή της σε αυτό που φαίνεται να αποτελεί το ιδανικό καταφύγιο. Όμως, όσο ο καιρός περνά, η αλήθεια βγαίνει προς τα έξω, τα προσωπεία πέφτουν και η μικρή, “αθώα” αυτή κοινότητα αποκαλύπτει τον πραγματικό της εαυτό.
Ο διακεκριμένος για την τόλμη του και βραβευμένος θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης Κρίστιαν Λόλικε διασκευάζει το 2007 την εμβληματική ταινία του Λαρς φον Τρίερ “Dogville”, με τον τίτλο “Grace was here” (Η Γκρέης ήταν εδώ). Χρησιμοποιώντας στον πυρήνα του το σενάριο του φιλμ, ο Λόλικε συνθέτει για τη σκηνή ένα έργο βίαιο και ουσιαστικό, που μετατρέπει τον μινιμαλισμό του φον Τρίερ σε σύγχρονη τραγωδία για τη συγχώρεση. Την ίδια στιγμή, η παράσταση που φιλοξενείται στον “Νέο Ακάδημο”, ένα θέατρο που συνεχώς εκπλήσσει με τις επιλογές του, αντλεί την έμπνευσή της τόσο από το θεατρικό όσο και από την ταινία, με τη Λίλλυ Μελεμέ να συνθέτει ένα άκρως ενδιαφέρον αμάλγαμα των δύο, με έντονη θεατρικότητα αλλά και κινηματογραφική προσέγγιση.
Σε έναν λειτουργικό και δουλεμένο σκηνικό χώρο (Θάλεια Μέλισσα) που αποκαλύπτει σταδιακά το Dogville -για να το αποδομήσει αμέσως μετά- το έργο μοιάζει να απλώνεται και εκτός σκηνής, με ολόκληρο το θέατρο να δείχνει πως συμμετέχει στη δράση, προσθέτοντας μια έξτρα διάσταση στην αφήγηση, με την ταιριαστή χρήση του ήχου, της μουσικής (Σταύρος Γασπαράτος) και των φωτισμών (Μελίνα Μάσχα).
Μάλιστα, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτή η σχεδόν μονόχρωμη εικόνα που αποδίδουν τα σκηνικά και τα κοστούμια (Βασιλική Σύρμα) που μοιάζει να καλύπτει και να ισοπεδώνει συναισθήματα και προσωπικότητες κάτω από τις “στολές” των ηρώων και την απρόσωπη (έως και απάνθρωπη) αναπαράσταση του χώρου που συμμετέχει ενεργά ως πρωταγωνιστής. Μοναδικό, εκτυφλωτικό χρώμα επί σκηνής είναι αυτό του γαλάζιου, ελπιδοφόρου ουρανού που κι αυτός όμως σκίζεται και καταρρέει μέσα στην ψευτιά του.
Έργο συνόλου καθώς είναι, το “Dogville” ζητά από τους ηθοποιούς του μια απαιτητική στοχοπροσήλωση καθώς τους παραθέτει σε μια αέναη χορογραφία από την αρχή μέχρι το συγκλονιστικό φινάλε, αποσπώντας όμως συμπαγείς και ομοιογενείς ερμηνείες που ακροβατούν μεταξύ της ανθρώπινης υπόστασης και του συμβολισμού. Με διαρκείς εναλλαγές που συχνά θυμίζουν κολάζ, χαρακτήρες με ουσία και παρελθόν αλλά την ίδια στιγμή στα όρια της καρικατούρας και με ρόλους στο σύνολό τους πρωταγωνιστικούς μα με νότες από χορό αρχαίας τραγωδίας, το Dogville συναρπάζει με τον ρυθμό του, την κλιμακωτή ένταση που σφίγγει το στομάχι και με τον ευτυχή δεσμό των ηθοποιών του που είτε βγαίνουν μεμονωμένα μπροστά είτε ενώνονται σε μια (απειλητική) γροθιά εκφράζοντας στο έπακρο το συλλογικό ασυνείδητο της κοινότητας αυτής της μικρής, ξεχασμένης από τον Θεό πόλης στη μέση του πουθενά.
Στον αντίποδα της “κοινότητας” που με μια ανάσα μεταμορφώνεται σε όχλο, στέκει η Έλλη Τρίγγου, η ξένη “εισβολέας” της οποίας οι συναισθηματικές μεταπτώσεις έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς από φυγάς μεταμορφώνεται σε ικέτιδα και από εκεί σε έρμαιο, θύμα, δέσμια και εν τέλει δικαστή. Συνδετικός κρίκος των πάντων, με διττό ρόλο-έκπληξη, ο Στέλιος Μάινας, ως άυλος αφηγητής που μόνο εμείς ακούμε και βλέπουμε.
Ειρωνικός κομπέρ σε ένα καμπαρέ βίας και εξευτελισμού, βάζει ένα προς ένα τα κομμάτια του παζλ που στο τέλος θα συνθέσουν τη μεγάλη, συντελειακή εικόνα του τραγικού φινάλε.
• Νέος Ακάδημος – Ακαδημίας & Ιπποκράτους 17
Παραστάσεις: Δευτέρα & Τρίτη στις 20:00, Παρασκευή στις 21:30, Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 18:00
