Το δενδρολίβανο (αρχ. ελλ. ἀπόσπληνος), γνωστό και ως αρισμαρί, στην Κύπρο είναι γνωστό με το όνομα λασμαρί, είναι αρωματικός, αειθαλής θάμνος. Η λατινική ονομασία του φυτού Rosmarinus officinalis σημαίνει δροσιά της θάλασσας και είναι σύνθετη από τις λέξεις ros – δροσιά και marinus – θαλάσσιος, γιατί πιστευόταν ότι το φυτό μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς πότισμα, αρκούμενο μόνο στην υγρασία που έρχεται από τη θάλασσα. Το όνομα officinalis προέρχεται από την λατινική λέξη που σημαίνει φαρμακευτικός, λόγω των φαρμακευτικών του ιδιοτήτων. Άλλα ονόματα: λιβανόδενδρο, διοσμαρίνι, λασμαρί, αρισμαρί, δουσμαρίνι, λεσμαρί, λιβανωτίς.

Πιες να θυμηθείς…
Η αλήθεια είναι ότι το δεντρολίβανο έχει συνδεθεί με την ενίσχυση της μνήμης από την αρχαιότητα. Στην αρχαία Ελλάδα το θεωρούσαν δώρο της θεάς Αφροδίτης στους ανθρώπους και το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες ζώων- το έκαιγαν στους βωμούς. Διακοσμούσαν με αυτό τα αγάλματα των θεών και οι μαθητές όταν μελετούσαν το χρησιμοποιούσαν σα στεφάνι, χάρη στην ιδιότητά του να τονώνει τη μνήμη. Στον Άμλετ του Σαίξπηρ, η Οφήλια, λέει: «Υπάρχει δεντρολίβανο, αυτό είναι για ανάμνηση».

Το 2012, μία μελέτη των Mark Moss και Lorraine Oliver στο Πανεπιστήμιο Northumbria στο Newcastle εντόπισε μια ένωση στο δεντρολίβανο την 1,8 κινεόλη που σχετίζεται με τις γνωστικές επιδόσεις και τη συγκέντρωση. Περαιτέρω μελέτες από τον Mark Moss και την ομάδα του έχουν βρει βελτιώσεις μνήμης μέχρι το εκπληκτικό ποσοστό 75% από την διάχυση των αιθέριων ελαίων δεντρολίβανου.
Η μυρωδιά του δενδρολίβανου βελτιώνει την ικανότητα του εγκεφάλου να ανακαλεί τα περασμένα γεγονότα και να θυμάται τι να κάνει στο κοντινό μέλλον υποστηρίζουν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Northumbria.

Κατά τη διεξαγωγή των σχετικών πειραμάτων οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να κάνουν τεστ μνήμης σε ένα χώρο αρωματισμένο με άρωμα δενδρολίβανου. Άλλοι συμμετέχοντες έκαναν τα ίδια τεστ σε ένα δωμάτιο με άρωμα λεβάντας, ενώ μια ακόμη ομάδα έκαναν τα τεστ σε ένα χώρο με καθαρό αέρα χωρίς αρώματα.

Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι όσοι βρίσκονταν στο δωμάτιο με το άρωμα δενδρολίβανου παρουσίασαν μια βελτίωση στη μακροπρόθεσμη μνήμη τους και στην ικανότητά τους να κάνουν απλούς υπολογισμούς, ενώ η ικανότητα ανάκλησης πληροφοριών βελτιώθηκε κατά 15%.

Χωρίς αυτά τα αποτελέσματα να σημαίνουν ότι το άρωμα του δενδρολίβανου μπορεί να καταστεί ικανοποιητικό μέσο αντιμετώπισης της άνοιας, από την άλλη μεριά σύμφωνα με τον Dr Mark Moss επικεφαλής του τμήματος ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Northumbria ο οποίος μελετά τη δράση του δενδρολίβανου τα τελευταία χρόνια, το εν λόγω άρωμα μπορούμε να το δούμε ως ένα τονωτικό του υγιούς εγκεφάλου. Η δράση του αυτή αποδίδεται στο αιθέριο έλαιο κινεόλη που περιέχεται στο δενδρολίβανο.

Ήξερες ότι έχει και θεραπευτικές ιδιότητες;
–Είναι χρήσιμο για τους νευρικούς πονοκεφάλους και τις ημικρανίες, τονώνει τη μνήμη ενώ, βοηθά στην αυτοσυγκέντρωση.
–Ανεβάζει τη διάθεση και είναι χρήσιμο σε περιπτώσεις κατάθλιψης ήπιας έως μετρίως σοβαρής μορφής.
–Είναι αποχρεμπτικό και βοηθάει στο βήχα, στο άσμα ,σε βρογχίτιδες και στη γρίπη.–Βοηθάει στην υπερκόπωση, στην αδυναμία, την αϋπνία και το άγχος.
–Ενισχύει την ανάπτυξη της τριχοφυΐας, ενισχύοντας την κυκλοφορία του αίματος στο τριχωτό της κεφαλής. Στην Κρήτη συνιστάται για τον “τριχοφά” ή “τριχοφάγο” (αλωπεκία).
– Ως αντιοξειδωτικό, προστατεύει και ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά σε περιπτώσεις αρτηριοσκλήρυνσης και τονώνει τη λειτουργία της καρδιάς.
– Δρα θεραπευτικά σε περιπτώσεις σπασμών της κοιλιάς, παραλύσεων, τρεμούλας.
– Θεωρείται αντιβακτηριδιακό, αντιμυκητιακό και αντιρρευματικό, και τονωτικό της όρασης αλλά και κατά του διαβήτη.
– Κατά της στειρότητας, όταν αυτή οφείλεται σε ορμονικούς λόγους και κατά της νευρικότητας την εποχή της κλιμακτηρίου.
– Το αφέψημα του δεντρολίβανου είναι και κατά της λιποθυμίας και των ζαλάδων.
– Ρυθμίζει την υπερβολική μητρορραγία και ομαλοποιεί τον κύκλο των γυναικών.
– Βοηθάει τη λειτουργία της πέψης, κινητοποιώντας την έκκριση γαστρικών υγρών, της χολής και τη λειτουργία του ήπατος.
– Του έχουν αποδοθεί αφροδισιακές ιδιότητες.

Η καταγωγή του είναι από τις περιοχές της Μεσογείου αλλά σήμερα εκτός από τις περιοχές αυτές καλλιεργείται ως καλλωπιστικό για τα ωραία κυανά άνθη του σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και τις εύκρατες περιοχές της Αμερικής. Ολόκληρο το φυτό και ειδικότερα τα φύλλα και τα γαλάζια άνθη, περιέχουν άχρωμο ή κιτρινωπό λεπτόρρευστο αιθέριο έλαιο – ροσμαρινέλαιο. Τα άνθη του προτιμώνται από τις μέλισσες και γίνονται πηγή για την παραγωγή μελιού.

Καλοκαίρι παρέα με μια γλάστρα με δενδρολίβανο!
Είναι ένα από τα καλύτερα εντομοαπωθητικά και, επιπλέον, από τα φυτά που έχουν υπέροχο άρωμα. Μια γλάστρα με δεντρολίβανο θα κρατήσει μακριά – και, πάνω απ’ όλα, με οικολογικό τρόπο – μύγες, κουνούπια και άλλα ενοχλητικά έντομα.

Κι αν δεν θες να το πιεις…
Μπορούμε να προστατέψουμε τα ρούχα μας από το σκόρο, τοποθετώντας στις ντουλάπες σακουλάκια με μείγμα από δεντρολίβανο, φασκόμηλο, λεβάντα και βασιλικό.