Γεννημένη το 1883, η Coco Chanel έμεινε ορφανή και μέχρι την καταξίωσή της έζησε μια δύσκολη ζωή. Από τις δυσκολίες άντλησε έμπνευση και με την φιλοδοξία, την αποφασιστικότητα, αλλά και την ανταγωνιστική φύση της, έγινε μια από τoυς 100 πιο επιδραστικούς ανθρώπους του 20ου αιώνα.
Θεωρείται ότι η Gabrielle Bonheur Chanel ευθύνεται για την απελευθέρωση των γυναικών από την αυστηρή σιλουέτα του κορσέ και την διάδοση ενός κομψού ντυσίματος, απαλλαγμένου από οτιδήποτε περιττό. Η άψογη αισθητική της δεν σταμάτησε στα ρούχα ή στις τσάντες αλλά υλοποιήθηκε ακόμα και ως άρωμα, το θρυλικό Chanel No. 5. Το έργο της είναι τόσο σημαντικό όσο και η κληρονομιά που άφησε.
Μια γυναίκα μπροστά από την εποχή της, στην πραγματικότητα, ίσως η πρώτη γυναίκα στο κίνημα απελευθέρωσης των γυναικών. Η φήμη και το ύφος της, παρέμειναν περισσότερο από τη ζωή της. Η Chanel, βέβαια, δεν θα προσδιόριζε ποτέ τον εαυτό της ως φεμινίστρια, στην πραγματικότητα περισσότερο μιλούσε για θηλυκότητα παρά για φεμινισμό, παρόλα αυτά η δουλειά της είναι αδιαμφισβήτητα μέρος της απελευθέρωσης των γυναικών. Δεν είναι τυχαίο ότι συσχετίστηκε με το μοντέρνο κίνημα συμπεριλαμβανομένων των Ντιάγκιλεφ, Πάμπλο Πικάσο, Στραβίνσκι και Κοκτώ. Όπως αυτοί οι καλλιτέχνες, έτσι και η ίδια ήταν αποφασισμένη να σπάσει τους παλαιούς κώδικες και να βρει ένα τρόπο να εκφράσει τον εαυτό της.
Ο Κοκτώ κάποτε είπε γι’ αυτήν ότι «ήταν κάτι σαν θαύμα, δούλεψε στον κόσμο της μόδας με κανόνες οι οποίοι είχαν αξία μόνο για τους ζωγράφους, τους ποιητές και τους μουσικούς».
→Οι καινοτομίες της είναι βασικά κομμάτια της γκαρνταρόμπας πολλών γενεών γυναικών: τα jersey ταγέρ και φορέματα, τα ντραπέ τουρμπάνια, τα πουκάμισα, οι πλισέ φούστες, τα γυναικεία πουλόβερ, οι μπλούζες χωρίς γιακά, τα τουίντ ταγέρ, τα blazer, οι δίχρωμες (μπεζ με μαύρη μύτη) γόβες χωρίς φτέρνα, τα strapless φορέματα, οι καμπαρντίνες κ.α.
«Μια γυναίκα οφείλει να είναι δυο πράγματα: κλασάτη και υπέροχη»
Τα γεγονότα της ζωής της Coco Chanel δείχνουν ότι αναγνώρισε από νωρίς, κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας της, ότι η κοινωνία και η μόδα συνδέονται άμεσα και περίπλοκα μεταξύ τους. Τα παθιασμένα ενδιαφέροντα της σχεδιάστριας ενέπνευσαν τις μόδες της. Η Σανέλ, επίσης, εμπνεόταν για τις δημιουργίες της από την καθημερινότητα και την προσωπική της ζωή. Κατά τη διάρκεια του δεσμού της με τον Etienne Balsan εμπνεύστηκε τα σύνολα ιππασίας, ενώ η συμβίωσή της με το δούκα του Γουέστμινστερ, την οδήγησε σε μια αγγλική περίοδο – που κατόρθωσε να την εισάγει στους κλειστούς υψηλούς κύκλους της κοινωνίας. Η συνεχής ανάγκη για υψηλή ραπτική και τα χρήματα για τη χρηματοδότησή της, βρίσκονταν εκεί στις αίθουσες χορού και στα σαλόνια του Παρισιού. Και η αυξανόμενη φήμη της Σανέλ ως πρωτοποριακής σχεδιάστριας, ενδυνάμωσε την επιθυμία της υψηλής κοινωνίας να την συμπεριλάβει στους κύκλους της. Η κοινωνία άλλωστε, πάντα αγαπά να βρίσκεται κοντά στην δημιουργικότητα.
«Δεν μπήκα στην κοινωνία αυτή επειδή έπρεπε να σχεδιάσω ρούχα. Σχεδίασα ρούχα, ακριβώς επειδή μπήκα στην κοινωνία αυτή. Επειδή ήμουν η πρώτη που έζησε τη ζωή αυτού του αιώνα»
Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ ‘L’Ombre d’un Doute’ (η Σκιά μιας Αμφιβολίας) που προβλήθηκε στη γαλλική τηλεόραση, η Coco Chanel, υπήρξε κατάσκοπος των Ναζί. Η λαμπερή socialite, σύμφωνα με αρχεία που βρίσκονταν στο Υπουργείο Άμυνας της Γαλλίας για δεκαετίες, δούλευε απευθείας με την ‘Abwehr’, τη γερμανική Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι σχέσεις της Chanel με υψηλούς αξιωματούχους των Ναζί, όπως τον αξιωματούχο της Γκεστάπο, Hans Gunther von Dincklage, ήταν γνωστές αλλά είναι η πρώτη φορά που ένα γαλλικό μέσο ‘παραδέχεται’ τη δράση της ως κατασκόπου.
→Δημιούργησε το μικρό μαύρο φόρεμα, τη ζώνη-αλυσίδα, το άρωμα № 5, το total look, τα κοσμήματα στα ρούχα, το κασμιρένιο κάρντιγκαν, την καπιτονέ τσάντα με την αλυσίδα, τις γυναικείες πυτζάμες (τις οποίες κατόρθωσε να κάνει και κοινωνικά αποδεκτές), το unisex στυλ, το gypsy look και τα γυναικεία παντελόνια, ενώ, επίσης, αυτή ήταν που καθιέρωσε το μαύρισμα και τα κοντά μαλλιά στις γυναίκες.
Με τον κωδικό F-7124 και ψευδώνυμο ‘Westminster’ λόγω της σχέσης της με τον Δούκα του Westminster, η Coco Chanel, σύμφωνα με αποδείξεις ήταν μέλος της μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών του Χίτλερ. Το ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στο κανάλι France 3 αντιτέθηκε στους επίσημους ισχυρισμούς της γαλλικής κυβέρνησης πως όλες οι γνωστές προσωπικότητες της εποχής είχαν πάρει μέρος είτε στην Αντίσταση είτε σε μποϊκοτάζ των Ναζί. Μάλιστα, παρόλο που Γάλλοι ιστορικοί αμφέβαλλαν εδώ καιρό για αυτό, τα γαλλικά Μέσα Ενημέρωσης φαίνεται ότι είχαν προτιμήσει να το αγνοήσουν μέχρι σήμερα.
«Η μόδα είναι αρχιτεκτονική. Είναι ζήτημα αναλογιών»
Η ιστορία της Coco Chanel ξεκίνησε το 1940 μετά τη συντριβή του γαλλικού στρατού, όταν η σχεδιάστρια επέστρεψε στο Παρίσι και εγκαταστάθηκε στο ξενοδοχείο Ritz που λειτουργούσε σαν αρχηγείο της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας, Luftwaffe, στη Γαλλία εκείνη την περίοδο. Σύντομα ξεκίνησε μια σχέση με τον αξιωματούχο Hans Gunther von Dincklage και αξιοποιήθηκε από την γερμανική υπηρεσία χάρη στις υψηλές γνωριμίες της. Το 1943 ταξίδεψε στη Μαδρίτη για να συναντήσει τον Winston Churchill και να προσπαθήσει να του αλλάξει γνώμη σχετικά με την ανακωχή που επιχειρούταν τότε. Μάλιστα, ο ιστορικός Henry Gidel επεσήμανε πως ο Churchill αρνήθηκε την προσφορά της Chanel λέγοντας ότι η σχεδιάστρια «επέδειξε απίστευτη μεγαλομανία και αφέλεια πιστεύοντας ότι μπορεί να του αλλάξει γνώμη».
→Η Chanel μεγάλωσε σε ένα γαλλικό ορφανοτροφείο. Είναι χαρακτηριστικές προφανώς οι μνήμες της από εκεί, μιας και το απλοϊκό και άκαμπτο φόρεμα των καλογριών και το όλο περιβάλλον επηρέασαν τα μετέπειτα σχέδια της.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Franck Ferrand που παρουσίασε το γαλλικό ντοκιμαντέρ, η Chanel χρησιμοποίησε την επιρροή της στους κύκλους των Ναζί προκειμένου να σώσει την επιχείρησή της, την οποία είχε πουλήσει το 1924 σε μια οικογένεια Εβραίων. Η ιέρεια της μόδας ήλπιζε πως οι νόμοι των Γερμανών που απαγόρευαν στους Εβραίους να είναι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων μπορεί να της επέτρεπαν να ανακτήσει και πάλι την εταιρεία της. Αυτό που δεν ήξερε, βέβαια, τότε ήταν πως η οικογένεια Wertheimer που είχε αγοράσει την επιχείρηση της και το διάσημο Chanel No 5 είχε ήδη πουλήσει το μερίδιό της σε μη-Εβραίους επιχειρηματίες πριν τον πόλεμο και ανέκτησαν την ιδιοκτησία μετά τη λήξη του.
Η Coco πέθανε μόνη στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1971. Πριν από το θάνατό της, ένα κοστούμι της ή μια βραδινή τουαλέτα της στοίχιζε τουλάχιστον 12.000 δολάρια.
