Φταίει για όλα. Από τους πολέμους μέχρι και την ανέχεια, από την οικονομική κρίση και την τρομοκρατία, για οτιδήποτε πετάει και κολυμπάει, φταίει ένας. Η Ένωση. Σαν να βρέθηκε η απλή και βέβαια πολύ εύκολη απάντηση για όλα. Τι πιο βολικό για όλους να υπάρχει ένας κοινός κακός; Ένας κακός δικτάτορας, που μας  παραμύθιασε κάποτε και του κάναμε τη χάρη να τον κάνουμε παρέα. Και βέβαια, πέρα από τη χώρα μας, όλος ο πλανήτης, επίσης, έχει βρει τον τράγο που ευθύνεται για τη παγκόσμια δυστυχία και οφείλει, μόνος του πάντα, να σώσει τη κατάσταση. Μα ήταν τόσο εύκολο τελικά;

Βλέπουμε το τελευταίο καιρό τόσες εικόνες. Δε προλαβαίνεις να αφομοιώσεις και να εξάγεις συμπεράσματα με ασφάλεια. Και βέβαια το πιο απλό και εύκαιρο είναι να καταφύγουμε για άλλη μια φορά στο συναίσθημα της στιγμής. Η λογική πάντα πάει περίπατο. Θεωρώ ότι η πολιτική της Ένωσης είναι άστοχη σε πολλά σημεία. Είναι βέβαιο ότι Ε.Ε. φάνηκε κατώτερη των περιστάσεων σε καίρια ζητήματα. Ίσως τα γεγονότα να την έκαναν πιο διστακτική, πιο δύσπιστη και να την έκαναν να περιχαρακωθεί, να γίνει λιγότερο τολμηρή και αποφασιστική. Από ανθρώπους γίνονται οι πολιτικές και γι αυτό ενίοτε, είναι τρωτές και μη αποτελεσματικές. Οι ιδέες όμως είναι κάτι άλλο. Τις ιδέες αυτές, τους θεσμούς αυτούς που αποτελούν ότι πιο κοινωνικά δίκαιο και δημοκρατικό είδε ο κόσμος, οφείλουμε να τους συντηρήσουμε και να τους πάμε ακόμα παρακάτω. Οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν, οι πολιτικές ατυχούν και αλλάζουν. Αυτό θα πρέπει να είναι και ο στόχος, η βελτίωση αυτών των πολιτικών. Όχι όμως η λαϊκίστικη ακύρωση των πάντων. Η κοντή μνήμη δεν ωφέλησε κανέναν. Η χρυσή τομή, η μετριοπάθεια και ο ορθολογισμός τείνουν να εκλείψουν. Δεν μπορώ να ακυρώσω ούτε την άποψη που θεωρεί την ευρωπαϊκή πολιτική, ανάλγητη, απέναντι στο προσφυγικό, από την άλλη δεν μπορώ να μην κατανοήσω και την άποψη που θεωρεί πέρα για πέρα μη ρεαλιστική και βιώσιμη την πολιτική των ανοικτών συνόρων. Για την κατάσταση στη Συρία φταίνε πολλοί. Από την πολιτική της Δύσης που συντηρούσε μια βολική κατάσταση έως την εξοργιστική αδιαφορία των πλουσίων μουσουλμανικών κρατών. Όσο και να φανεί αιρετικό, αναρωτιέμαι τι ευθύνες μπορεί να έχει και η ίδια η κοινωνία της Συρίας που επί δεκαετίες δέχτηκε μια δικτατορική κατάσταση με ψήγματα δημοκρατίας. Δεν υπάρχει ευθύνη για την αφύπνιση μιας κοινωνίας από την ίδια την κοινωνία; Μιλούσαμε για αραβική άνοιξη στη Λιβύη η οποία θα έφερνε τον λαϊκό ξεσηκωμό, την ανατροπή του δικτάτορα, την δημοκρατία, την ελευθερία. Ναι, έγινε και που κατέληξε; Αυτή τη στιγμή η Λιβύη δεν είναι πια χώρα, αλλά πόλεις-κράτη με φύλαρχους και τρομοκράτες. Η δημοκρατία χωρίς παιδεία σε έναν λαό, γίνεται εύκολα οχλοκρατία και καταλήγει τρομοκρατία. Και πάλι φταίει η Ευρώπη ως αποικιοκρατική κάποτε δύναμη, θα πουν όλοι. Και η χώρα μας υπήρξε προτεκτοράτο, όπως και πολλές άλλες. Η οδός της προόδου κάποτε βρέθηκε όμως, με ευθύνη και της ίδιας της κοινωνίας που παραδειγματίστηκε από την Ευρώπη και μόνο. Η Ευρώπη παραμένει η καλή πρακτική.

Η Ε.Ε. βάλλεται από όλους. Όμως όλοι εδώ επιθυμούν να έρθουν. Το μεγάλο κατόρθωμα της Ένωσης είναι ότι παρά τις αδυναμίες της, σου δίνει το δικαίωμα να την κρίνεις και να την ακυρώνεις. Τόλμησε να κάνεις την ίδια κριτική στις αραβικές χώρες ή στη Ρωσία. Οι πολίτες έχουν ευθύνες. Ψηφίζουν και εκπροσωπούνται. Ο όποιος θεσμός δεν είναι απρόσωπος. Αποτελείται έμμεσα από όλους μας. Ας σταθούμε λοιπόν στο ύψος των περιστάσεων.