To Χαρούπι βρίσκετα μέσα σε παξιμάδια, μπάρες δημητριακών, γλυκά κριτσίνια ή ως ρόφημα, ενώ μπορεί να αποτελέσει πρώτη ύλη για τροφές όπως μέλι (χαρουπόμελο) το οποίο προκύπτει βράζοντας το χαρούπι και αλεύρι (χαρουπάλευρο) το οποίο φτιάχνεται αλέθοντας τα χαρούπια.
Μπορούμε να φτιάξουμε ψωμί, μπισκότα, κέικ, κριτσίνια τα οποία θα έχουν γεύση σαν αυτή της σοκολάτας, αλλά σίγουρα πιο υγιεινά.
Η χαρουπιά, γνωστή και ως «ξυλοκερατιά» (από την αρχαιοελληνική λέξη «κεράτιον»), είναι ένα αειθαλές μακρόβιο δέντρο που φυτρώνει σε παράκτιες περιοχές της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Ο καρπός της είναι το χαρούπι, το οποίο μοιάζει με σκληρό φασόλι. Έχει σκούρο καφέ χρώμα (όταν είναι ώριμο) και περιέχει σκληρούς σπόρους στο εσωτερικό του.
Για πολλά χρόνια, το χαρούπι χρησιμοποιήθηκε ως ζωοτροφή, αλλά σε περιόδους πολέμων ήταν αυτό που έθρεψε -χάρη στην υψηλή διατροφική του αξία- ολόκληρους πληθυσμούς, οι οποίοι δεν είχαν πρόσβαση σε άλλα τρόφιμα. Έτσι, και στη χώρα μας την περίοδο της Κατοχής δόθηκε στο χαρούπι ο χαρακτηρισμός «σοκολάτα της Κατοχής», χάρη στη γλυκιά γεύση του.
Η μεγάλη περιεκτικότητά του σε σάκχαρα, τα οποία αποτελούν το 30%-40% του συνολικού του βάρους το καθιστούν ιδιαίτερα θρεπτική και τονωτική τροφή. Το παράξενο όμως είναι πως το χαρούπι βοηθά και στην πέψη, γιατί περιέχει πηκτίνη και λιγνάνες. Είναι ένας κάλυκας σε μορφή φασολιού, ένας χέδρωψ που φέρει σκληρά σπέρματα τα λεγόμενα κεράτια, τα οποία κατά ένα περίεργο τρόπο έχουν πάντα το ίδιο, σταθερό βάρος.
Το βάρος αυτό κυμαίνεται πάντα, ανάλογα με το μέγεθος του χέδροπος, μεταξύ 189 και 205 χιλιοστών του γραμμαρίου και για αυτό στους αρχαίους χρόνους τα κεράτια χρησιμοποιήθηκαν ως μονάδα μέτρησης βάρους (ζύγια) για πολύτιμους λίθους και το χρυσό. Από αυτό προέκυψε και η λέξη κεράτιον, που έδωσε στις μέρες μας το γνωστό καράτι.
Η χαρουπιά είναι ένα πολύ χρήσιμο δέντρο συνολικά. Το ξύλο της χρησιμοποιήθηκε ως ξυλάνθρακας, αλλά και στην επιπλοποιία και την ξυλογλυπτική, γιατί ενώ είναι σκληρό και συμπαγές επιδέχεται στίλβωση. Ο φλοιός της χρησιμοποιείτο μέχρι πρότινος στη βαφική και την βυρσοδεψία.
• Το χαρούπι έχει 60% λιγότερες θερμίδες από αυτές της σοκολάτας, καθόλου λίπη και πολύ περισσότερες φυτικές ίνες (40γρ. ανά 100 γρ) σε αντίθεση με τη σοκολάτα που έχει μόλις 7 γρ/100 γρ. Μπορεί να καταναλωθεί στη θέση της σοκολάτας από άτομα προσέχουν τη διατροφή τους, έχουν αλλεργία στη σοκολάτα ή προσέχουν το σάκχαρό τους.
Αλεύρι χαρουπιού ή ακατέργαστη σκόνη χαρουπιού
Η ακατέργαστη βιολογική σκόνη χαρουπιού απευθύνεται σε όσους προτιμούν τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα. Είναι υποκατάστατο της ακατέργαστης σκόνης του κακάο, μπορεί να προστεθεί στο αλεύρι στη ζαχαροπλαστική και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα κέικ, σε ζεστά ποτά και σε επιδόρπια.
Χαρουπόμελο
Έχει ήπια και γλυκιά γεύση. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως γλυκαντικό για κέικ ζεστά και κρύα ποτά, γιαούρτι, παγωτό. Είναι υποκατάστατο του μελιού και της ζάχαρης καθώς και εξαιρετικό ενισχυτικό γεύσης για τρόφιμα. Το χαρουπόμελο θυμίζει λίγο και το πετιμέζι.
Σιρόπι χαρουπιού παραδοσιακό φάρμακο για το βήχα και τον πονόλαιμο.
Ντάκος χαρουπιού
Παξιμάδι χαρουπιού
Φρυγανιές χαρουπιού
Μακαρόνια με χαρούπι, χωρίς γλουτένη (υπάρχει στριφτό μακαρόνι) ιδανικό για όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη.
