Το Θέατρο του Διονύσου ή Θέατρο Διονύσου Ελευθερέως είναι ο σημαντικότερος γνωστός υπαίθριος θεατρικός χώρος στην αρχαία Αθήνα και θεωρείται το πρώτο θέατρο του κόσμου.Βρισκόταν 3 περίπου μέτρα πάνω από το ναό και αποτελούσε μέρος του ιερού του Ελευθερέως Διονύσου που βρισκόταν στις νοτιοανατολικές παρυφές της Ακρόπολης και υπήρξε ο βασικός τόπος παράστασης του αττικού δράματος, αφού φιλοξενούσε τα Μεγάλα Διονύσια, τη μεγαλύτερη θεατρική γιορτή της πόλης των Αθηνών.

 

→ Οι σωζόμενες τραγωδίες και κωμωδίες του 5ου και του 4ου π.Χ. αι. γράφτηκαν – τουλάχιστον οι περισσότερες – για να εκτελεστούν σε αυτόν τον χώρο. Στο θέατρο αυτό δίδαξαν τις τραγωδίες τους ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης και τις κωμωδίες του ο Αριστοφάνης.

 

 

Το θέατρο του Διονύσου θεμελιώθηκε πιθανώς τον 6ο π.Χ. αι., στην περίοδο της δυναστείας των Πεισιστρατιδών, που με τα τότε δεδομένα θεωρείται γιγάντιο τεχνικό έργο. Έκτοτε επανοικοδομήθηκε και επεκτάθηκε πολλές φορές και έτσι είναι δύσκολο να καθορισθεί ποια ήταν η αρχική του μορφή. Σήμερα στον ίδιο χώρο βρίσκονται τα ερείπια ενός ρωμαϊκού θεάτρου. Από την κεντρική κερκίδα του θεάτρου σώζονται σήμερα μόνο 13 σειρές εδωλίων.

Tην ελληνιστική περίοδο η πρώτη σειρά των καθισμάτων αντικαταστάθηκε από μαρμάρινους θρόνους, που προορίζονταν για τα μέλη του αθηναϊκού ιερατείου με κεντρικό αυτόν του ιερέα του Διονύσου Ελευθερέως. Ο παλαιότερος από αυτούς που απαντώνται σήμερα είναι ο θρόνος του ιερέα του Διός Πολιέως του 2ου αι. π.Χ., ενώ οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους χρονολογούνται βάσει των επιγραφών τους στους δύο πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες.

Ορισμένες φορές το Θέατρο του Διονύσου χρησιμοποιούνταν για τη φιλοξενία συνεδριάσεων της Εκκλησίας του Δήμου, ιδίως μετά τον χαρακτηρισμό της Πνύκας ως ακατάλληλου. Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, «ακάθαρτες Ρωμαϊκές εκδηλώσεις» που συνήθως περιορίζονταν στο αμφιθέατρο, αντικατέστησαν τις ιερές παραστάσεις που τελέστηκαν μια φορά στο χώρο. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, ολόκληρος ο χώρος καταστράφηκε

 

→ Από το 1998 έως το 2004, στο πλαίσιο των έργων της Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας, αρμοδιότητας της Α΄ΕΠΚΑ, πραγματοποιήθηκαν περιορισμένης έκτασης εργασίες καθαρισμού στο κοίλο του θεάτρου.