//Γεωλογικά, το Μοσχάτο κυριολεκτικά «αναδύθηκε» από τα νερά του Σαρωνικού.//
Η Iστορία του Μοσχάτου ξεκινάει αμυδρά από την προϊστορική εποχή για να γίνει πιο συγκεκριμένη στους κλασσικούς χρόνους, από τους οποίους τα σχετικά αρχαιολογικά ευρήματα δεν είναι ευκαταφρόνητα.

 

Κατά τα προϊστορικά χρόνια και ως την εποχή του Θεμιστοκλή (5ος αιώνας π.Χ.) ο Πειραιάς ήταν νησί, μια περιοχή αποκομένη από μια αβαθή θαλασσινή λωρίδα που άρχιζε από το σημερινό Ν. Φάληρο και κατέληγε στην περιοχή του Ι. Ν. Αγ. Διονυσίου, στα δυτικά του πειραϊκού λιμανιού.

Ο Κηφισός είχε τις εκβολές του μέσα στο αρχαίο λιμάνι του Κάνθαρου, το σημερινό εμπορικό λιμάνι. Για ν’ αποφευχθεί όμως η επίχωση του λιμανιού, οι Αθηναίοι οδήγησαν τις εκβολές του ποταμού στην παραλία του σημερινού Μοσχάτου, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την ταχύτερη πρόσχωση του φαληρικού όρμου.

Με τη γεωλογική εκείνη μεταβολή ο κοίλος φαληρικός όρμος κατακλύστηκε προοδευτικά από τα φερτά υλικά του ποταμού και των χειμάρρων και από εκείνη την περίοδο μπορούμε να κάνουμε πια λόγο για την εμφάνιση και το σχηματισμό του Μοσχάτου.

 

 

Οι διάφορες και ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις αρχαιοτήτων που έγιναν κατά καιρούς στο χώρο του δήμου του Μοσχάτου δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία ότι κατά την αρχαιότητα το Μοσχάτο είχε κατοικηθεί και αποτελούσε τμήμα ή οικισμό κάποιου δήμου της αρχαίας Αθήνας.

 

 

Βέβαιο είναι ότι το Μοσχάτο αποτελούσε έδαφος του Τετρακώμου, δηλαδή των τεσσάρων δήμων της αρχαιότητας, οι οποίοι αποτελούνταν από τους δήμους του Πειραιά, του Φαλήρου (σημερινού Π. Φαλήρου) των Θυμαιταδών που τοποθετείται στα δυτικά του Πειραιά στο σημερινό Κερατσίνι, και το γνωστό από αρχαία κείμενα δήμο της Ξυπέτης, του οποίου η θέση δεν έχει καθοριστεί ακόμη.

 

//Οι κάτοικοι του Μοσχάτου το 1940 αριθμούσαν μόλις τους 12.903, ενώ κατά την απογραφή του 2001 ανέρχονταν στους 23.513. Το 2011 με το Πρόγραμμα Καλλικράτης, ο Δήμος Μοσχάτου συγχωνεύτηκε με τον Ταύρο για να δημιουργηθεί ο νέος Δήμος Μοσχάτου-Ταύρου.//

 

Πάντως, βάσει των μέχρι στιγμής δεδομένων, ύστερα από μελέτες που έχουν γίνει, το σημερινό Μοσχάτο αν δεν ταυτίζεται με το δήμο της Ξυπέτης, σίγουρα ήταν τμήμα ή οικισμός που ανήκε στο δήμο αυτό, του οποίου το αρχαιότερο όνομα ήταν Τροία, γεγονός που μαρτυρά ότι η περιοχή είχε κατοικηθεί από την προϊστορική εποχή.

Από το 16ο έως τον 19ο αιώνα, από μαρτυρίες που έχουμε από ξένους ταξιδιώτες φιλέλληνες που επισκέπτονταν τότε τα μέρη μας, η περιοχή του σημερινού Μοσχάτου ήταν καλυμμένη σε μεγάλη έκταση από τις ελιές του περίφημου Ελαιώνα της δυτικής Αττικής και από αμπελώνες οι οποίοι έφταναν να απέχουν μόλις 400 μ. από τη θάλασσα. Χαρακτηριστικά, ο σπουδαιότερος ίσως επισκέπτης του παλαιού Μοσχάτου, ο Γάλλος συγγραφέας Φρανσουά Σατωβριάνδος, περνώντας από την περιοχή γύρω στο 1806, περιγράφει τους αμπελώνες ως θέαμα ανάλογο των αμπελώνων της Βουργουνδίας, περιοχή της πατρίδας του με τους πιο φημισμένους αμπελώνες του κόσμου. 

 

 

Από το γεγονός αυτό βγαίνει το συμπέρασμα ότι την εποχή εκείνη καλλιεργούνταν στην περιοχή μας κόκκινα ή μαύρα σταφύλια, πιθανώς μοσχάτα, απ’ όπου ίσως πήρε και το σημερινό της όνομα η πόλη.