Θα μου επιτρέψετε να μην γράψω λέξεις που σίγουρα δεν θα φανούν αρκετές να προλογίσω ή να περιγράψω αυτό το πλάσμα που είχα την τύχη να συναντήσω χθες στον Μπλε Παπαγάλο. Ας αφήσουμε την Γιώτα Νέγκα και «τα Τραγούδια που λέει» να πουν όλα τα υπόλοιπα.
-Η χαρά της τέχνης δεν χορταίνεται, όπως άλλωστε ούτε η ανάσα, ο ήλιος, ο έρωτας.
Είναι πολύ δύσκολο για έναν καλλιτέχνη να μη γαντζωθεί από το πάθος του για αυτά που δημιουργεί και να τα εγκαταλείψει κάποια στιγμή ακόμη κι αν έχει έρθει «η ώρα» να το κάνει.
Είμαστε έρμαια της τέχνης.-
Θυμάστε αν τραγουδήσατε για πρώτη φορά από χαρά ή από λύπη;
Από χαρά και λαχτάρα ήτανε. Το ήθελα πάρα πολύ από παιδί. Αργότερα ανακάλυψα τουλάχιστον από σκηνής πως είναι ακόμα πιο λυτρωτικό να τραγουδάς και τις λύπες σου.
Θυμάστε την πρώτη φορά που ακούσατε τραγούδι σας στο ραδιόφωνο;
Το θυμάμαι πολύ καθαρά. Ήταν το «Με τα μάτια κλειστά». Θυμάμαι πως με χτύπησε σα κεραυνός γιατί ήμουν αμέριμνη σπίτι, μεσημεράκι καλοκαίρι, είχε ήδη κυκλοφορήσει κάπου στην άνοιξη και έτεινα να το «ξεχάσω», με ένα τρόπο είχε ηρεμήσει λίγο η ένταση μέσα μου. Κάποια στιγμή ακούω από τα ανοιχτά παράθυρα την κορώνα από ένα διπλανό σπίτι τέρμα στην διαπασών και εκεί συνειδητοποίησα. «Το ακούν κι άλλοι άνθρωποι εκτός από εμένα!»
→ Ήταν περίεργη η αίσθηση να ακούς στο ραδιόφωνο κάτι τόσο δικό σου, κάτι που ακόμη δεν είχε φύγει από πάνω μου καλά-καλά. Δεν είχα προλάβει να μπω στη διαδικασία να σκεφτώ πως αυτό τώρα πια το ακούν κι άλλοι άνθρωποι. Ήταν μεγάλη έκπληξη και βαθιά συγκινητική στιγμή.
Ραδιόφωνο είναι…
Το μονοπάτι. Ένα τραγούδι χρειάζεται να έχει μονοπάτι για να περάσει. Είναι τόσες πολλές οι παραγωγές και η προσπάθεια του καθένα μας είναι να χαράξει ένα μονοπάτι για να μπορέσει να κυλήσει η μπίλια του. Αν βρεθεί το μονοπάτι και βρει το χώρο του και το χρόνο του στο ραδιόφωνο, τότε ελπίζει να βρει το χρόνο του και το χώρο τους στις καρδιές του κόσμου. Γιατί χρειάζεται χρόνος για να δεις αν κάτι σου αρέσει πραγματικά.
Ακούγοντας αρκετά ραδιόφωνο έχω την αίσθηση πως όλα λειτουργούν με συγκεκριμένες λίστες που καταλήγουν να προσφέρουν μια μουσική επαναληπτικότητα. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει φρεσκάδα και νέος ήχος στο ραδιόφωνο;
Κοίτα, δεν είναι μόνο αίσθηση αλλά μια πραγματικότητα. Το ευτύχημα είναι πως παρατηρώ ότι αρχίζει και αλλάζει λίγο όλο αυτό. Αρχίζει να υπάρχει πάλι και η προσωπική επιλογή του παραγωγού που εμένα μ’ αρέσει πολύ αυτό γιατί μου επιτρέπει να συνδέομαι με τον άνθρωπο και αυτό είναι που προσωπικά με αφορά. Υπάρχουν και ραδιόφωνα με λίστες (ίσως τα περισσότερα) αλλά υπάρχουν και ραδιόφωνα που αρχίζουν πλέον να ψάχνουν και προτείνουν. Τείνει να γίνει δηλαδή όπως ήταν παλιά.
→ Θεωρώ πως υπάρχει μια συλλογική προσπάθεια να γίνουν όλα όπως ήταν κάποτε, δηλαδή λίγο πιο ανθρώπινα τα πράγματα, σε πολλούς τομείς, με κανονικές ταχύτητες. Νομίζω ότι αποζητάμε πάλι λίγο την κανονικότητα στον τρόπο ζωής μας γενικότερα σε όλα τα πεδία.
Στην εποχή που το internet διαπρέπει μα ταυτόχρονα είναι και χαοτικό, πόσο εύκολο είναι ένας καλλιτέχνης να ακουστεί και να τον γνωρίσει το κοινό;
Το internet είναι ένα μέσο μαγικό, εξαιρετικό εργαλείο αλλά θέλει προσοχή η χρήση του όπως συμβαίνει με κάθε εργαλείο. Βοηθάει πάρα πολύ στο να έχεις άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες, να έχεις άμεση επικοινωνία, σου παρέχει ενημέρωση, βοηθά τρομερά να πάρεις άμεσο feedback της δουλειάς σου και φυσικά βοηθάει πάρα πολύ και τους νέους καλλιτέχνες που είναι δύσκολο να κυλήσει η μπίλια τους στο μονοπάτι. Το αρνητικό του θέματος είναι πως είναι πολλά τα μονοπάτια και οι μπίλιες χάνονται εύκολα.
Η πρώτη φορά που βγήκατε στη σκηνή με τον κόσμο να έχει έρθει αποκλειστικά για εσάς σας δυσκόλεψε, σας άγχωσε;
Όχι, καθόλου. Δε σκεφτόμουνα καθόλου τον κόσμο. Ήμουνα μόνο εγώ και το τραγούδι. Σαφέστατα όμως και αισθάνθηκα μία μεγαλύτερη ευθύνη αλλά παράλληλα ήταν τόσο γλυκό συναίσθημα και επειδή έχω δουλέψει πάρα πολύ όλα αυτά τα χρόνια και το αγαπώ πραγματικά όλο αυτό που κάνω, ένιωσα αυτό που δε νιώθουμε με το κράτος, μια ανταποδοτικότητα αγάπης.
→ Σα να μου γύρισε πίσω μεταμορφωμένη σε αγάπη όλη η προσπάθεια μου, η μελέτη μου, σα να ήταν δίπλα μου ο κόσμος σε κάθε βήμα, αγωνία, πρόβα μου. Και εκείνη η στιγμή που ανέβηκα στην σκηνή ήταν η στιγμή που ενωθήκαμε.
Έχει τύχει να σας πλημμυρίζει το συναίσθημα καθώς βρίσκεται πάνω στη σκηνή;
Ξεκινώντας να πω ότι ήδη πάνω σκηνή είμαστε εκτεθειμένοι. Όπως εσένα σαν ακροατήριο δε σου απαγορεύει κάποιος να συγκινηθείς και να δακρύσεις, άρα λοιπόν στον καλλιτέχνη, ο όποιος και γίνεται ο φορέας για το συναίσθημα το δικό σου και ταυτόχρονα σου μεταφέρει συναίσθημα, καταλαβαίνεις πως δε μένει αλώβητος. Είναι άλλος ένας άνθρωπος που εκείνη τη στιγμή τον αγγίζει το ίδιο πράγμα. Εισπράττει το ίδιο συναίσθημα. Αν θες έχει αναφαίρετο δικαίωμα να του συμβεί!
→ Το να συγκινηθείς επάνω στη σκηνή είναι απόλυτα λυτρωτικό και δεν έχει να κάνει με τον κόσμο μόνο. Είναι στιγμές που σε παίρνει τόσο μεγάλο κύμα αγάπης που δεν το αντέχει η ψυχή σου, η καρδιά σου. Είναι και οι άλλες στιγμές που το τραγούδι το ίδιο επιδρά μέσα σου τόσο καταλυτικά που πάλι δεν το αντέχεις.
→Νατάσσα Μποφίλιου, η ψυχή.
Αγαπώ πολύ την Νατάσσα. Είναι μια ερμηνεύτρια που ποτέ της δεν μάντρωσε, δε συμμαζέψε το συναίσθημα της. Ήταν αυτή από την πρώτη στιγμή, την ξέραμε, αθρόα συναισθημάτων, αληθινή, γενναιόδωρη, ανοιχτή.
→Κραουνάκης, ο δάσκαλος.
Μεγάλος δάσκαλος και σπουδαίος άνθρωπος. Όταν κάναμε την παράσταση στην Χελώνα είχε την τάση να με εξωθεί στα άκρα μου, φυσικά με απόλυτη ελευθερία. Μου άφηνε την επιλογή και αυτό είναι το μεγαλείο του δασκάλου. Σου δείχνει τον δρόμο και σου λέει «πάτα το με το δικό σου πάτημα». Μου έβαλε τραγούδια που ποτέ δε φανταζόμουν ότι θα πω. Όταν με ένιωθε και με έβλεπε ότι ζοριζόμουν μου έλεγε «δεν έχει σημασία τι κάνεις. Σημασία έχει γιατί το κάνεις. Μη στέκεσαι στο τι είναι το τραγούδι,αν χαρακτηρίζεται σκυλάδικο, γιατί και πως θα το κάνεις εσύ, αυτό έχει μόνο σημασία.» Αυτό με έμαθε ο Κραουνάκης. Να ψάχνω το «γιατί» μου.
→Θέμης Καραμουρατίδης, ο μονόκερως.
Τι να πρώτοπεις για τον Θέμη. Είναι όλη αυτή η ομορφιά που βγάζει σαν άνθρωπος. Έχει έναν μοναδικό χαρακτήρα και μια διττή προσωπικότητα. Καταφέρνει να ίπταται σαν καλλιτέχνης και ταυτόχρονα να πατάει τόσο πολύ στη γη. Είναι ένα μυθικό αλλά ταυτόχρονα και πολύ γήινο πλάσμα και αυτό είναι μεγάλη υπόθεση. Και εμένα αυτή «η γη» μου χρειάζεται, μου δίνει σιγουριά για να μπορώ από αυτή να πιάνομαι και να πετάω. Όταν δηλαδή ο Θέμης θέλει να σου δείξει την αγάπη του και την χαρά του σε κατακλύζει. Έχει απίστευτη υπομονή, βλέπει επτά κινήσεις μπροστά σε όλα τα πράγματα και παίρνει πάντα αυτό το χρόνο για να τοποθετηθεί στα πράγματα. Τους αφήνει ανάσα κι αυτό είναι μία σοφία.
κ. Νέγκα, αν σας έλεγα πως αύριο θα σας πάρω όλα σας τα τραγούδια και θα σας αφήσω μονάχα δύο, ποια θα κρατούσατε;
Καταρχήν θα σε έδερνα! Θα έβρισκα τρόπο να σου το απαγορέψω. Αυτή είναι μία ερώτηση στην οποία δεν μπορώ να απαντήσω μιας και δεν μπορείς να αποτάξεις στιγμές και να τις ζυγίσεις. Το τραγούδι και τα συναισθήματά δεν μπορούν να ζυγιστούν για να μπορείς να διαλέξεις.
Με ποιο τραγούδι θα ανοίξετε το πρόγραμμά σας στον Σταυρό;
«Δε με κρατάει». Θα ανοίξω και θα κλείσω με αυτό το πολύ αγαπημένο μου τραγούδι.
♫Η ύπαρξή μου είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη μουσική και το τραγούδι και αυτό απλά έγινε. Δε το κυνήγησα, αυτό με διάλεξε.♫
Έχετε μιλήσει αρκετά για τον πατέρα σας και την καλλιτεχνική φλέβα που σας ενώνει. Τι άλλο πήρατε από εκείνον εκτός από τη μουσικότητα και τη μουσική παιδεία;
Tα νεύρα του, τον αυθορμητισμό του κι η μαμά μου μου λέει πως έχω πάρει και την καλή του καρδιά, δεν ξέρω, θα φανεί! Μοιάζουμε πάρα πολύ, είχε αυτό το σαράκι που έτρωγε και μένα ερήμην μου, εν αγνοίαν μου από παίδι, κι αυτό ήταν το πρώτο πράγμα που μας ένωσε. Ήμασταν ίδιοι χαρακτήρες, η μαμά ήταν πάντα πιο σοβαρή, ήταν ο άνθρωπος που κράταγε Θερμοπύλες πάντα. Είχαμε κοινά σημεία και αναφορές. Με μάθαινε να τραγουδώ, με κέντριζε, θαύμαζα τα μελίσματα του, ήταν κάτι σαν ο πρώτος μου μέντορας. Ήταν το αντικείμενο και ο χαρακτήρας που φαινομενικά μας είχε κάνει αυτοκόλλητους . Αλλά η μαμά πάντα δρούσε καταλυτικά, ήσυχα και δυνατά. Πάντα ήταν η ήρεμη δύναμη και η σιγουριά. Και πάντα θα είναι.
♪Μια συνεργασία που θα γούσταρα πολύ να κάνω είναι με την Άννα Βίσση.
♪Δε μπορώ να μην αναγνωρίσω ένα μουσικό θαύμα πάνω στην Αγγελική Τουμπανάκη. Θεωρώ ότι είναι ένας μουσικός πλανήτης ολόκληρος από μόνη της αυτό το κορίτσι.
♪Αυτή την περίοδο έχω μεγάλο κόλλημα και πολύ ισχυρή μνήμη και δέσιμο με το «Κάπου νυχτώνει».
Τι ψάχνετε στους συνεργάτες σας εκτός από το ταλέντο τους;
Κοινή γλώσσα, κοινό όραμα, κοινό στόχο. Δεν θέλω να στέκομαι στενά μόνο στα τραγούδια, τα οποία για μένα είναι σπουδαία και για μένα ήταν μια άλλη αφετηρία, ένα δεύτερο ξεκίνημα αν θες, και πολύ σπουδαίο ξεκίνημα. Προσωπικά με ενδιαφέρει πάρα πολύ ο άνθρωπος. Πιστεύω ότι με το Θέμη και τον Οδυσσέα αυτό που έδωσε συνέχεια, και θα συνεχίσει να δίνει συνέχεια (τι ωραίος πλεονασμός !) είναι η ανθρώπινη σχέση. Αυτό φέρνει τα τραγούδια και τις μουσικές, τις ωραίες εκτελέσεις και τα πετυχημένα live.
→ Αν δεν έχεις επικοινωνία με τον άνθρωπο πιθανόν να σου κάτσει να τραγούδι καλό που να αγαπηθεί, αλλά σίγουρα «η επιτυχία σας» δεν θα έχει επανάληψη. Το μεγαλύτερο κέρδος όμως είναι ότι έχεις άλλον ένα σπουδαίο άνθρωπο στη ζωή σου.
Έχετε κάνει καλλιτεχνικές αστοχίες;
Σε όσα έχω επιλέξει μέχρι στιγμής δεν έχει βγει κάτι άστοχο. Σε όσα πιθανόν κάτω από πίεση έχω δεχθεί ,για άλλους λόγους, μπορεί να βγήκε κάτι φαινομενικά, (σε πρώτη ανάγνωση) άστοχο, όμως τίποτα δεν είναι άστοχο στην επαφή, στην ανθρώπινη επικοινωνία, στην γνωριμία και στην ανταλλαγή απόψεων, ενέργειας, μουσικής και γνώσης με έναν άνθρωπο. Ποτέ δεν είναι άστοχο ακόμα κι αν αποτύχει. Πάντοτε έχεις κάτι να πάρεις.
♫Η σχέση με τη μουσική είναι μια σχέση βαθιάς ύπαρξης. Δεν είναι σχέση που μπορεί να αποκοπεί από τον εαυτό μας, είναι η ύπαρξη μας. Είναι ανάγκη και αυτό μας αφήνει πάρα πολλές φορές έρμαια της. Έτσι λειτουργεί η ανθρώπινη ύπαρξη σε σχέση με τα πάθη της. Πολλές φορές όταν βλέπουμε ένα καλλιτέχνη πάνω στη σκηνή ξεχνάμε το βασικότερο, ότι κι αυτός είναι άνθρωπος σαν εμάς, με τις ίδιες ανάγκες, τα ίδια αγκάθια, τα ίδια συναισθήματα.♫
Θεωρείτε την Ελληνική κοινωνία ανεκτική γενικά απέναντι στη διαφορετικότητα;
Όχι γενικευμένα, αλλά κάποια κομμάτια της. Απλά ελπίζω πως θα μεγαλώνουν τα κομμάτια αυτά όλο και περισσότερο.
Πώς είδατε την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια;
Θεωρώ ότι για να αλλάξει κάτι και για να συμβεί κάτι θα πρέπει να προϋπάρχει και μία σχετική ωριμότητα, δηλαδή το παιδί θα πάει στην πρώτη δημοτικού και θα συλλαβίσει, δεν πάει στο σχολείο κατευθείαν να κάνει λογάριθμους. Νομίζω πως κάποιες εξελίξεις μας έχουν προλάβει σα γεγονότα σε σχέση με την ωριμότητα μας σαν κοινωνία, η οποία δεν επετεύχθη με τους ρυθμούς που θα επιθυμούσαμε. Κι όσο επετεύχθη ίσως και να μην επετεύχθη με το σωστό τρόπο ή προς την σωστή κατεύθυνση ή επί της ουσίας.
→ Όλο αυτό προαπαιτεί μια ωριμότητα, αυτό δεν το καταπίνεις αμάσητο, αυτό το γεύεσαι, το καταλαβαίνεις, αφήνεις χρόνο στο σώμα σου, στην ψυχή σου να τα απορροφήσει κατά ένα τρόπο. Είναι πολλά πράγματα που μας ήρθαν πολύ γρήγορα, άκαιρα και βεβιασμένα, πράγματα που αφορούν τη ζωή μας και τη φύση μας. Με αυτή την έννοια λοιπόν δεν δικαιολογώ αλλά αιτιολογώ όλο το πλαίσιο, όλες τις αντιδράσεις και τις συμπεριφορές μέσα αυτό. Αν με ρωτάς, δεν μπορώ να αρνηθώ σε δύο ανθρώπους που θέλουν να είναι μαζί να μπορούν να απολαμβάνουν και εκείνοι δικαιώματα συμβίωσης όπως όλοι άνθρωποι.
Μετά από ένα live σας τι αντοχές σας απομένουν;
Aν δεν έχει βρεθεί να σπάσει κάτι την αρμονία μου αντέχω να κάνω ακόμη ένα επί τόπου!
Το ανκόρ είναι κάτι που αποζητά και ο καλλιτέχνης;
Ε βέβαια! Είναι αυτό που σου λέει «σ’ αγαπάω. Αλήθεια σε αγαπάω!»
Έχετε άγχος για το Σάββατο;
Έχω άγχος για τα πάντα. Αν θα ξεχάσω στίχους, αν θα λειτουργήσουν τα φώτα, αν ο ήχος θα είναι σωστός, αν θα σπάσει το τακούνι μου. Περισσότερο όμως έχω ένα άγχος που δεν είχα παλιότερα. Δεν είναι το άγχος του τι θα πουν για την παράσταση. Αυτό πλέον το αντέχω και το χειρίζομαι. Είναι το άγχος του να γίνει όπως του πρέπει. Είναι κάτι τόσο βαθύ μου η παράσταση αυτή που θέλω να το βάλω εκεί που του αξίζει.
«Τα μεγάλα μας ανομολόγητα, εκείνα που φώλιασαν μέσα μας σιωπηρά και ήρθε η ώρα να τα ξορκίσουμε, ομολογώντας τα δυνατά.»
Τελικά υπάρχει τρόπος να ξορκίσουμε αυτά που μας πονούν;
Φυσικά. Τα παίρνουμε αγκαλιά. Αποδεχόμαστε την ύπαρξή τους. Συμπορευόμαστε. Από εχθρό τα κάνουμε φίλο μας. Πως επιλέγεις να γιατρέψεις τις πληγές σου κρύβοντας τες, κάνοντας ότι δεν υπάρχουν;
-Δε ξέρω αν «τα τραγούδια που λες» έχουν ακόμα βρει το χώμα τους να ριζώσουν, εάν τα χουν καταλάβει πολλοί άνθρωποι. Ξέρω όμως ότι αυτό το τραγούδι και 20 χρόνια μετά τα ίδια πράγματα θα σημαίνει, κι αυτό είναι θέμα αλήθειας και όχι σπουδαιότητας. –
Γιώτα Νέγκα, Τα τραγούδια που λες.
Από το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου, για 6 μόνο Σάββατα στον Σταυρό του Νότου Plus.
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ασπιώτης
Παύλος Καλτουρουμίδης – πιάνο
Νίκος Κατσίκης – μπουζούκι
Δημήτρης Κουζής – βιολί
Αλέξανδρος Τράμπας – μπάσο
Νίκος Καρατζάς – κρουστά
Σχεδιασμός ήχου, ηχοληψία: Γιάννης Παξεβάνη
