Σήμα κατατεθέν της Ελλάδας. Αυτό είναι οι Κυκλάδες για όλους εμάς. Τα νησιά έχουν αποκτήσει ένα ιδιαίτερο brand name το οποίο, πλέον πουλά αυτόνομα και χωρίς κόπο στο εξωτερικό. Το κυκλαδίτικο μελτέμι μεταφέρει την ανεμελιά των διακοπών μας και την εικόνα ενός μικρού κόσμου, ο οποίος ταυτίζεται με ευφορία και τρυφηλότητα. Ένας κόσμος συνυφασμένος με εικόνες από National Geographic. Και αυτός ο κόσμος είναι ελληνικός. Όσο και αν περιορίζεται στην εικόνα και μόνο, οι Κυκλάδες, είναι για τον μέσο έλληνα ένας λόγος αισιοδοξίας και ελπίδας. Υπάρχει ελιξίριο απέναντι στην καθημερινότητα και στα άγχη της και αυτό είναι κάπου εκεί μεταξύ Κέας και Αμοργού, Άνδρου και Ανάφης.
Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης συμπληρώνει τα τριάντα του χρόνια και εγκαινιάζει την έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία 5.000 χρόνια πριν» υπό την επιμέλεια του Διευθυντή του, Καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη. Το Μουσείο φιλοδοξεί να μάθει στον πολίτη, πως οι Κυκλάδες είναι κάτι περισσότερο από fancy καρτ ποστάλς, αμμουδιές και ηλιοβασιλέματα. Το αρχιπέλαγος είναι πάνω απ’ όλα μία συνέχεια. Η κοινωνία και ο πολιτισμός στις Κυκλάδες ρέουν σαν νερό, απρόσκοπτα και αθόρυβα. Αυτή η διαδικασία είναι τόσο ήρεμη και γίνεται τόσο διακριτικά που ούτε η τουριστική απόβαση κατάφερε να την διαταράξει. Κι όμως, όσο και αν ακούγεται περίεργο, πόσοι από εμάς γνωρίζουν για τα έθιμα και τις γιορτές του χειμώνα, της άνοιξης και του φθινοπώρου στην ελληνική πολυνησία; Είναι γνωστά τα Χοιροσφάγια στη Μύκονο ή τον Κλήδονα της Πάρου, τους Κουδουνάτους της Νάξου και το έθιμο του Καπετάνιου στην Αρκεσίνη της Αμοργού. Έθιμα αρχέγονα που εμπλουτίζονται, μεταλλάσσονται αλλά πάντα είναι εκεί. Να μας θυμίζουν την γοητεία της πολύ τοπικής παράδοσης ανά τους αιώνες. Σε αυτές τις πέντε χιλιετίες οι Κυκλάδες «ωρίμασαν» αλλά δεν άλλαξαν πολύ. Με εξαίρεση τους θερινούς μήνες, οι άλλες εποχές στα νησιά αυτά αποτελούν την αυθεντική εποχή του τόπου. Η ζωή γίνεται πιο απλή, πιο ήρεμη, πιο αργή, πιο ισορροπημένη. Μια ζωή με δυσκολίες και στιγμές ανάτασης, όπως ακριβώς γινόταν αιώνες πριν. Η έκθεση επικεντρώνεται στον κυκλαδίτη, στην οικογένεια του, στην εργασία του και γενικά σε όλες τις εκφάνσεις κοινωνικής ζωής στους μικροσκοπικούς οικισμούς των νησιών, που σπάνια ξεπερνούσαν τα 13 στρέμματα γης. Μια καθημερινότητα γραμμική και αστραφτερή όπως η απλότητα που χαρακτηρίζει τα κυκλαδίτικα ειδώλια. Οι πυρήνες της κοινωνίας των Κυκλάδων, η πίστη, οι δοξασίες, οι τέχνες και οι ασχολίες απλώνονται περίτεχνα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, δείχνοντας πως δεν άλλαξαν και πολλά μέσα σε αυτά τα 5.000 χρόνια.
Σαν μια ελληνική μικρογραφία. Ένα μικρό χειροτέχνημα είναι οι Κυκλάδες, τόσο συμπαγές που ελάχιστα αλλάζει. Αυτό είναι το συγκινητικό της υπόθεσης. Εκεί που ξύπνησε πολιτιστικά η Ευρώπη, υπάρχει ακόμα άροτρο, ακόμα φτιάχνουν μαγιάτικα στεφάνια και ακόμα ξορκίζουν τα κακά πνεύματα. Και ας το λένε αναχρονισμό ενίοτε. Συγκίνηση νιώθεις που ακόμα υπάρχει ένα μέρος του διονυσιακού οίστρου ζωντανό. Περήφανος νιώθεις που η Δήλος και η Κέρος ακόμα «παράγουν» ιστορία. Έστω και ακατοίκητες.
