Στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, ανάμεσα στα πολλά γλυπτά μνημεία, βρίσκεται και η Κοιμωμένη του Χαλεπά, ένα έργο που έκανε διάσημο τον Τήνιο γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά και αθάνατο ένα ρομαντικό και πανέμορφο κορίτσι, την 18χρονη Σοφία, κόρη του Κωνσταντίνου Αφεντάκη, που ζούσε με την οικογένειά της στην οδό Σωκράτους, της Αθήνας.
Το πρόσωπο της κοιμωμένης του Χαλεπά είναι σμιλεμένο περίτεχνα, δείχνει ήρεμο. Η κοπέλα έχει γείρει στο πλάι, σα να κοιμάται. Είναι ντυμένη για τον ύπνο με το κοριτσίστικο νυχτικό της προσεκτικά κουμπωμένο μέχρι ψηλά στο στέρνο. Τα χέρια της μοιάζουν να είναι ζωντανά ενώ είναι σκεπασμένη με ένα σεντόνι.
Η νεκρή κοπέλα εμφανίζεται στην σύνθεση αναπαυμένη. Δεν περιμένει τον θάνατο. Η μορφή της μισοκαθισμένη με τα λυτά μαλλιά στο προσκέφαλο και τα πόδια της ανήσυχα διπλωμένα. Οι πτυχώσεις του σεντονιού ολοκληρώνουν τις αναμφισβήτητες πλαστικές αρετές που θέλησε να δώσει ο καλλιτέχνης στο έργο του. Οι μεταγενέστεροί του θεωρούν ότι με την «Κοιμωμένη» ο Χαλεπάς υπερβαίνει τη παράδοση. Δίνοντας γόνιμα ερεθίσματα και στις επόμενες συνθέσεις.
Ο γλύπτης Γιαννούλης Χαλεπάς ήταν γόνος οικογένειας φημισμένων μαρμαρογλυπτών από την Τήνο. Ο πατέρας του και ο θείος του είχαν μεγάλη οικογενειακή επιχείρηση μαρμαρογλυπτικής με παραρτήματα στο Βουκουρέστι, την Σμύρνη και τον Πειραιά. Το 1877 άρχισε να δουλεύει το πιο διάσημο γλυπτό του, την Κοιμωμένη για τον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Το επιτύμβιο μνημείο της Σοφής όπως την αποκαλούσαν στο στενό της περιβάλλον παραγγέλθηκε από τον θείο της, ευεργέτη της Κιμώλου. Η κοπέλα πέθανε το 1873 από φυματίωση και πέρασε στην αθανασία χάρη στη σμίλη του Γιαννούλη Χαλεπά.
→ Το 1875 ο Χαλεπάς ανοίγει εργαστήριο στην Αθήνα και γνωρίζεται με τον έρωτα της ζωής του, τη Μαριγώ. 2 χρόνια μετά όμως υπέστη νευρικό κλονισμό και χωρίς κανέναν προφανή λόγο, άρχισε να καταστρέφει έργα του. Λέγεται ότι ονειρεύτηκε το άγαλμα της κοιμωμένης, πάνω στο οποίο διαπίστωσε ότι είχε κάνει ένα λάθος. Τα πόδια της κοπέλας στο άγαλμα είναι ελαφρώς λυγισμένα. Όταν όμως αυτά τεντωθούν, τότε προεξέχουν από το κρεβάτι της.
Είχε προηγηθεί μια παρατήρηση της μητέρας Αφεντάκη στον καλλιτέχνη σχετικά με το σχήμα του προσώπου του αγάλματος. Θεωρούσε ότι δεν ταυτίζεται με τη νεκρή. Η παρατήρηση αυτή πριν ακόμα τελειώσει το έργο εξόργισε τόσο πολύ τον καλλιτέχνη που έσπασε το κεφάλι του αγάλματος, το οποίο και ξαναέφτιαξε στη συνέχεια.
Η τελειομανία που διέκρινε τον Χαλεπά δεν κατάφερε να τον ηρεμήσει για τα τεχνικά λάθη που αντιλήφθηκε ότι είχε κάνει στην «Κοιμωμένη». Αυτό το λάθος ήταν που τον ανάγκασε να πραγματοποιήσει αυτοκτονία για να τερματιστεί η ζωή του.
Η αποκαλούμενη «Κοιμωμένη του Χαλεπά» παραμένει ένα από τα σημαντικότερα γλυπτά που βρίσκονται στο πρώτο νεκροταφείο. Για πολλούς η «Κοιμωμένη» αποτελεί αλληγορική απεικόνιση της ίδιας της χώρας, η οποία μπορεί να αναπαύεται αλλά δεν πεθαίνει.
