to top

Τα Προπύλαια της Ακρόπολης των Αθηνών

Τα Προπύλαια της Ακρόπολης των Αθηνών

Τα Προπύλαια είναι η πολυτελής πύλη της Ακρόπολης. Ετυμολογικά η λέξη αποτελεί τη συνένωση του προθέματος προ- με τη λέξη πύλη, που σημαίνει απλά πως το κτίριο αποτελούσε την κεντρική πύλη της Ακρόπολης.

Οι εργασίες ξεκίνησαν το 437 π.Χ. και μέχρι το 432 π.Χ. είχαν ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερο μέρος τους. Αν και ορισμένες λεπτομέρειες της μνημειώδους εισόδου στην Ακρόπολη δείχνουν ότι ήταν ημιτελής, οι Αθηναίοι της εποχής θαύμαζαν το οικοδόμημα σε μεγάλο βαθμό, όπως και οι επόμενες γενιές, αρχαίες και σύγχρονες. Μάλιστα, αρκετοί Έλληνες και Ρωμαίοι συγγραφείς, ξεκινώντας από τον Αισχίνη και τον Δημοσθένη και φτάνοντας μέχρι τον Κικέρωνα και τον Παυσανία, περιγράφουν τα Προπύλαια ως ένα από τα μεγαλύτερα οικοδομικά προγράμματα της Κλασικής Περιόδου, μαζί με τον Παρθενώνα, τους νεώσοικους του Πειραιά και τις στοές της Αγοράς. Ο Πλούταρχος, ανέφερε ότι αρχιτέκτονας του οικοδομήματος ήταν ο Μνησικλής.

 

 

Τα Προπύλαια είναι έργο δωρικού ρυθμού. Αποτελούνται από τρία κλίτη: την κυρίως Στοά και τις δυο πτέρυγες. Η Στοά είναι χώρος επιβλητικός, διαστάσεων 24 επί 18 μέτρων. Η βόρεια πτέρυγα, μήκους 8,5 μέτρων αποτελείται από μια στοά και ένα δωμάτιο, την πινακοθήκη, που φιλοξενούσε εκθέσεις ζωγραφικής. Η δυτική πρόσοψη στηρίζεται επί τριών κιόνων δωρικού ρυθμού που επέτρεπαν να εισδύει άπλετο φως. Η Νότια πτέρυγα έμεινε ημιτελής. Τρεις κίονες ιωνικού ρυθμού και ύψους 9,26 μέτρων χωρίζουν την Στοά από τις πτέρυγες σε κάθε πλευρά. Η ανατολική πρόσοψη της στοάς στηρίζεται επί έξι κιόνων, δωρικού ρυθμού. Σχηματίζουν τρεις πύλες, από τις οποίες η μεσαία είναι πιο ευρύχωρη από τις άλλες και δεν έχει σκαλοπάτια, διότι από εκεί περνούσε η εκατόμβη, τα εκατό ζώα που προορίζονταν για την θυσία. Η μαρμάρινη στέγη ήταν διακοσμημένη με φατνώματα.

Τα Προπύλαια της Ακρόπολης των Αθηνών κτίσθηκαν στη δυτική πλευρά του βράχου, στη θέση όπου τοποθετείται και η πύλη του οχυρού της μυκηναϊκής ακρόπολης. Τα πρώτα Προπύλαια κτίστηκαν από τον Πεισίστρατο και τους διαδόχους του (600 – 527 π.Χ.). Βρίσκονταν βορειότερα των μεταγενέστερων που έκτισε ο Μνησικλής. Γύρω στα μέσα του 6ου αι. π.Χ., την εποχή των Πεισιστρατιδών και ενώ ο χώρος είχε ήδη διαμορφωθεί σε ιερό αφιερωμένο στη θεά Αθηνά, κτίσθηκε το πρώτο πρόπυλο. Ένα νέο πρόπυλο κατασκευάσθηκε μεταξύ των ετών 510-480 π.Χ., αλλά καταστράφηκε από τους Πέρσες το 480 π.Χ. Μετά τα Περσικά επισκευάσθηκε ή ξαναοικοδομήθηκε κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του προγράμματος τειχισμού της Ακρόπολης, από το Θεμιστοκλή και τον Κίμωνα.

Τα μνημειώδη Προπύλαια των κλασικών χρόνων, που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης, αποτελούν μέρος του μεγαλεπίβολου οικοδομικού προγράμματος που συντελέσθηκε στην Ακρόπολη από τον Περικλή. Κτίσθηκαν μεταξύ των ετών 437-432 π.Χ., μετά την ολοκλήρωση του Παρθενώνα, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Μνησικλή. Το αρχικό σχέδιο του οικοδομήματος ήταν πρωτοποριακό από αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική άποψη, αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ στο σύνολό του. Η αρχιτεκτονική του κτίσματος μιμήθηκε τα Μεγάλα Προπύλαια της Ελευσίνας.

Το οικοδόμημα έχει κατασκευασθεί κυρίως από πεντελικό μάρμαρο και χωρίζεται σε τρία τμήματα. Το κεντρικό ορθογώνιο τμήμα είναι το κυρίως πρόπυλο. Στην ανατολική και δυτική όψη έχει δύο εξάστυλες στοές δωρικού ρυθμού, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλεται εγκάρσιος τοίχος με πέντε θύρες. Η δίοδος προς την Ακρόπολη γινόταν από την κεντρική θύρα, που πλαισιώνεται, μεταξύ της δυτικής στοάς και του εγκάρσιου τοίχου, από τρεις κίονες ιωνικού ρυθμού σε κάθε πλευρά. Το κεντρικό οικοδόμημα ακολουθούσε την ανωφέρεια του εδάφους και η ανατολική στοά βρισκόταν ψηλότερα από τη δυτική, το ίδιο και η αετωματική στέγη, ενώ τα δύο πλευρικά οικοδομήματα ήταν χαμηλότερα. Το πρόβλημα της ανωφέρειας του εδάφους αντιμετωπιζόταν και στο εσωτερικό του κτηρίου, με βαθμίδες που υπήρχαν στην πρόσοψη και στον εγκάρσιο τοίχο.

 

 

Τη περίοδο πριν τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 στην Αθήνα, τα Προπύλαια ήταν τυλιγμένα σε σκαλωσιές μιας και γινόταν έργα αναστήλωσης. Στο τέλος του 2009 οι σκαλωσιές αφαιρέθηκαν, και το κτίσμα είναι ανοικτό στο κοινό ξανά. Η διάσημη οροφή αποκαταστάθηκε εν μέρει. Η αναστήλωση του Κεντρικού Κτιρίου των Προπυλαίων βραβεύθηκε με το Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης / Ευρωπαϊκό Βραβείο Nostra (Europa Nostra) το 2013.

Λεωνίδας Βασιλόπουλος

Λατρεύω αυτή την πόλη, όταν πολλοί την μισούν. Η Αθήνα είναι όμορφη, ιδιαίτερη, απλά πρέπει να σηκώσεις το βλέμμα για να την δεις, πρέπει να την περπατήσεις, να την ψάξεις, τότε μόνο θα την ανακαλύψεις. πάμε παρέα….

Invalid username, no pictures, or instagram servers not found
Invalid username, no pictures, or instagram servers not found