Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος γνωστός παγκοσμίως ως Ελ Γκρέκο ήταν ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους όλων των εποχών. Πίνακες του Γκρέκο κοσμούν τα μεγαλύτερα μουσεία και ιδιωτικές συλλογές.

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος παραμένει γνωστός ως Eλ Γκρέκο δηλαδή «Ο Έλληνας», που του δόθηκε στην Ιταλία σύμφωνα με τη διαδεδομένη πρακτική της εποχής να δίνονται ονόματα βασισμένα στον τόπο καταγωγής. Στην Ιταλία και στην Ισπανία, ήταν γνωστός ως “Dominico Greco”, δηλαδή Δομήνικος ο Έλληνας. Ο ίδιος υπέγραφε ως «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος», τονίζοντας την ελληνική καταγωγή του.

Ο Πάμπλο Πικάσο επηρεάστηκε πολύ από τον Εκ Γκρέκο, μάλιστα τον χαρακτήριζε ως τον «πατέρα του» στη ζωγραφική.

 

 

1541
Γεννιέται στο Χάνδακα της Κρήτης (σημερινό Ηράκλειο) ο Δομήνικος , ο δευτερότοκος γιος του Γεωργίου Θεοτοκόπουλου, ευκατάστατου και ευυπόληπτου αστού.

1563
Σε έγγραφο της Ενετικής Διοίκησης της Candia o ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος αποκαλείται “maestro”

1566
Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος υπογράφει ως μάρτυρας σε έγγραφο συμβολαιογράφου του Χάνδακα ως “μαΐστρο Μένεγος Θεοτοκόπουλος σγουράφος”. Ζητά άδεια απο τις Βενετικές αρχές να δημοπρατήσει μια εικόνα με την αναπαράσταση του Πάθους του Χριστού. Η εικόνα εκτιμάται σε ογδόντα και πωλείται έναντι εβδομήντα δουκάτων, ποσού πολύ υψηλού για την εποχή.

1567/8
Ο Δομήνικος αναχωρεί για την Βενετία. Η παρουσία του είναι βεβαιωμένη στην πρωτεύουσα της Γαληνοτάτης τον Αύγουστο του 1568, όπου και μαθητεύει στο εργαστήριο του ονομαστού ζωγράφου Τισιανού (Tiziano).

1570
Πιθανότατα με προτροπή του Τισιανού, ο Δομήνικος αναχωρεί για τη Ρώμη, όπου συνδέεται με τους μαικήνες Farnese και διαμένει στο palazzo της οικογένειας αυτής. Συνδέεται με ουμανιστές λογίους αλλά και με πολλούς ζωγράφους που εργάζονται εκείνη την εποχή στη Ρώμη, όπως ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Ραφαήλ.

1572
Ο Dominico Greco εγγράφεται στην συντεχνία των ζωγράφων της Ρώμης την Accademia di San Luca, ως “pictor a cartibus” και ανοίγει δικό του ζωγραφικό εργαστήριο.

1574
Ο Δομήνικος δέχεται στο εργαστήριό του το ζωγράφο Francesco Prevoste, που θα συνεχίσει να εργάζεται μαζί του μέχρι το τέλος της ζωής του.

1576
Ο Δομήνικος αναχωρεί για την Ισπανία, ίσως μέσω διασυνδέσεων της αυλής των Farnese.

1577
Ο Δομήνικος εγκαθίσταται στο Τολέδο, όπου μέχρι το τέλος της ζωής του δέχεται παραγγελίες για φιλοτέχνηση έργων που προορίζονται για εκκλησίες και ιδρύματα της πόλης και της περιοχής της.

1578
Γεννιέται ο γιος του Δομήνικου, Jorge Manuel. Ο Δομήνικος δεν θα παντρευτεί ποτέ τη μητέρα του παιδιού του Jeronima de las Cuevas.

1580
Στις 25 Απριλίου ο βασιλιάς της Ισπανίας Φίλιππος Β΄ δίνει εντολή να χορηγηθεί στον Ελ Γκρέκο ένα χρηματικό ποσό, προκειμένου να προχωρήσει στην εκτέλεση του έργου Το μαρτύριο του Αγίου Μαυρικίου και της θηβαϊκής λεγεώνας.

1588
Ολοκληρώνεται Η Ταφή του Κόμη Οργκάθ στο ναό του Santo Tome στο Τολέδο.

1597
Ο Δομήνικος υπογράφει συμβόλαιο για την εικονογράφηση του παρεκκλησίου του San Jose στο Τολέδo, απ’ όπου Ο Άγιος Μαρτίνος και ο φτωχός.

1603
Ο Jorge Manuel μνημονεύεται στο εξής ως συνεργάτης του πατέρα του και ως ζωγράφος και ο ίδιος. Ο Luis Tristan de Escamilla, φίλος του Jorge Manuel, εργάζεται ως μαθητευόμενος στο εργαστήριο του Δομηνίκου και θα αποβεί ο συνεχιστής της τέχνης του Greco στην Ισπανία.

1606
Ο Δομήνικος αρνείται να καταβάλει φόρους, επειδή θεωρεί ότι ο ζωγράφος είναι ελεύθερος επαγγελματίας. Υπήρξε ο πρώτος καλλιτέχνης που πέτυχε να εξαιρεθεί της καταβολής φόρων στην Ισπανία.

1612-14
Ο Δομήνικος ζωγραφίζει την Προσκύνηση των Μάγων, που προοριζόταν για τον οικογενειακό του τάφο στην εκκλησία του Santo Domingo el Antiguo, στο Τολέδο.

1614
O Δομήνικος πεθαίνει (7 Απριλίου). Στην απογραφή των ευρισκόμενων στο εργαστήριό του, την οποία συνέταξε ο γιος του, αναφέρονται τρεις πάγκοι εργασίας, εκατόν σαράντα τρεις πίνακες, δεκαπέντε προπλάσματα από γύψο, τριάντα προπλάσματα από πηλό και κερί, είκοσι επτά ελληνικά βιβλία, εξήντα επτά ιταλικά βιβλία, δεκαεπτά ισπανικά βιβλία, δεκαεννιά βιβλία αρχιτεκτονικής, εκατόν πενήντα σχέδια, τριάντα προσχέδια και διακόσιες χαλκογραφίες.

 

 

Μετά το θάνατό του, δεν υπήρξαν συνεχιστές του έργου του. Ο ιδιόρρυθμος τρόπος με τον οποίο ζωγράφιζε αποδόθηκε από κάποιους σε υποτιθέμενα προβλήματα όρασης, ενώ η εκκεντρικότητά του έκανε άλλους να μιλήσουν ακόμα και για διανοητική διαταραχή. Θα χρειαστεί να φτάσει η αυγή του εικοστού αιώνα και η άνθιση του εξπρεσιονισμού για να πάρει τη θέση που του αξίζει στην ιστορία της τέχνης.

 

μέρος του κείμενου είναι από το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης