Η Μαντάμα Μπατερφλάι (Madama Butterfly) είναι όπερα σε τρεις πράξεις του Ιταλού συνθέτη Τζάκομο Πουτσίνι, θεωρούμενη ως ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα του οπερατικού ρεπερτορίου. Το λιμπρέτο γράφτηκε από τους Λουίτζι Ίλικα και Τζουζέπε Τζακόζα.
• Η όπερα αφηγείται την τραγική πορεία προς την αυτοκτονία μιας Γιαπωνέζας έφηβης γκέισας που αποκαλείται χαϊδευτικά Μπατερφλάι (πεταλούδα). Αυτή έχει παντρευτεί έναν Αμερικανό αξιωματικό, πιστεύοντας στις εφήμερες ερωτικές υποσχέσεις του.
Σύντομα ο Αμερικανός την εγκαταλείπει, αλλά θα επιστρέψει μετά από τρία χρόνια και θα ζητήσει να πάρει το παιδί που απέκτησαν. Τότε στην Μπατερφλάι απομένει μόνο μία αξιοπρεπής επιλογή: το χαρακίρι.
→ Αν εξαιρέσεις την πρώτη-πρώτη πρεμιέρα της «Μαντάμα Μπατερφλάι» στη Σκάλα του Μιλάνου, στις 17 Φεβρουαρίου 1904, μια εκκωφαντική αποτυχία που ο Πουτσίνι δεν μπόρεσε να ξεχάσει ποτέ, όλες οι επόμενες παραστάσεις της ήταν ένας θρίαμβος για τον συνθέτη και την όπερά του –μία από τις τελευταίες μεγάλες στιγμές του ιταλικού μπελκάντο.
Ο Πουτσίνι έψαξε και μελέτησε την Ιστορία της Ιαπωνίας και του πολιτισμού της πριν γράψει την εξαίσια μουσική της «Μαντάμα Μπάτερφλαι». Η αλληλογραφία του το αποδεικνύει. Ήρθε σε επαφή με την κυρία Ογιάμα, τη σύζυγο του Ιάπωνα πρέσβη στην Ρώμη, η οποία του έδωσε πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες και του τραγούδησε τραγούδια της πατρίδας του.
Ο Πουτσίνι επέφερε καταρχάς σημαντικές τροποποιήσεις στην εκδοχή που παρουσιάστηκε στη Σκάλα, χωρίζοντάς το αρχικά δίπρακτο έργο σε τρεις πράξεις.
→ Η νέα εκδοχή έκανε πρεμιέρα στην ιταλική πόλη Μπρέσα, στις 28 Μαΐου 1904, όταν και η «Μαντάμα Μπαττερφλάι» έτυχε της απόλυτης αποθέωσης.
Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 1906 παρουσιάζεται στην Ουάσινγκντον και τη Νέα Υόρκη αντίστοιχα. Παρά την επιτυχία, ο Πουτσίνι διαμορφώνει μία τρίτη βερσιόν που κάνει πρεμιέρα στη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης.
→ Το 1907, ο Ιταλός συνθέτης επιφέρει εκ νέου μικρές ορχηστρικές και φωνητικές αλλαγές, διαμορφώνοντας την λεγόμενη τέταρτη βερσιόν, η οποία παρουσιάστηκε στο Παρίσι.
Ο Πουτσίνι θα κάνει τις τελευταίες διαφοροποιήσεις για την πέμπτη βερσιόν, η οποία θεωρείται και η «στάνταρ Μαντάμα Μπαττερφλάι», με τις περισσότερες παραστάσεις παγκοσμίως.
